Morgunn - 01.12.1976, Síða 21

DUI.SKYNJANIR
119
er, eða réttara sagt, svarar til þess, sem á vorri jörð er framtíð,
og má af því að iliuga þetta, fá nokkurn aukinn skilning á
eðli flestra spádóma. Það, sem þarna er liaft eftir A. J., bendir
til þess, að þegar honum gefur sýn frá annari stjörnu, þá sé
það meir angistin, hið andlega ástand farþeganna á hinu mikla
skipi, sem hann fær þátt í; en þegar Titanic ferst, þá fær hann
einnig þátt i kuldatilfinningu hinna ógæfusömu manna, sem
eru að berjast við dauðann, í jökulköldum sjónum.
Þessi skýring dr. Helga er í fullu samræmi við kenningu
lians um eðli drauma. En hér er að sjálfsögðu einungis um
tilgátu að ræða.
Hinn heimspekingurinn, sem ég hyggist vitna í, er úr ólík-
um jarðvegi sprottinn. Það er þjóðkunnur stjórnmálamaður,
verkalýðsleiðtogi og baráttumaður, sem hefur dregið sig xit úr
þrasi stjómmála og gerst athyglisverður heimspekingur. Ég á
við Brynjólf Bjarnason. Hann hefur, að því er ég bezt veit,
þegar skrifað fimm bækur um heimspeki. Heita þær Forn og
ný vandamál, Gátan mikla, Vilund og verund, Lögmál og
frelsi og Á mörkwn mannlegrar þekkingar. Hér er að sjálf-
sögðu ekkert rúm til að ræða heimspekikenningar Brynjólfs
Bjarnasonar. En ég get hins vegar ekki stillt mig um að vitna
hér i síðastnefndu bókina hans, A mörkurn mannlegrar þekk-
ingar, þar sem hann kemur inn á það efni sem hér hefur verið
fjallað nokkuð um. A bls. 71 í þessai’i bók spyr höfundur:
„Er ha^gt að hugsa sér veru, sem getur lifað og reynt hið
liðna og ókomna með einhverjum ha'tti sambærilegum við
það, sem vér lifum líðandi stund, til dæmis þannig, að hugur
liennar og skynjun geti flutt sig fram og aftur í hinni hlut-
verulegu rás timans, eins og vér getum ferðast til fjarla'gra
staða? Eða getum vér hugsað oss veru, sem skynjar liið liðna
og ókomna í senn, að minnsta kosti á nokkru bili timans,
eins og vér skynjum sjóndeildarhring vorn í rúmi í einni
svipan . . . ? Vér vitum, satt að segja, allt of lítið um tengsl
vitundar og verundar til þess að geta alhæft nokkuð í þeim
efnum. Og um innra eðli þessa sambands vitum vér blátt
áfram ekki neitt, nema ef vera skildi það eitt, að hér hlýtur