Fréttablaðið - 26.01.2011, Blaðsíða 16

26. janúar 2011 MIÐVIKUDAGUR16
timamot@frettabladid.is
Merkisatburðir
Forvarnavika á vegum Evrópusamtak-
anna ECCA, sem berjast fyrir því að
allar konur í Evrópu eigi kost á að nýta
sér allar þær greiningaraðferðir sem
eru þekktar til að koma í veg fyrir leg-
hálskrabbamein, stendur yfir. Krabba-
meinsfélag Íslands er aðili að samtök-
unum og var yfirlæknirinn Kristján
Sigurðsson tekinn tali.
„Við teljum sjálfsagt að hafa aðgang
að leghálskrabbameinsleit hér á landi en
sú er hins vegar ekki alltaf raunin og
er tíðni sjúkdómsins því æði misjöfn á
milli Evrópulanda. Tíðnin er tiltölulega
lág hér á landi og annars staðar á Norð-
urlöndunum en þó greindust óvenju-
margar konur með leghálskrabbamein
í fyrra.“ Á hverju ári greinast um 12-14
konur með leghálskrabbamein á Íslandi
en í fyrra voru þær tuttugu. „Það koma
alltaf toppar inn á milli en við sjáum þó
ástæðu til að taka þetta alvarlega. Þegar
konur greinast með leghálskrabbamein
er ávallt farið yfir leitarsögu þeirra og
kom í ljós að átján af þessum tuttugu
konum höfðu ekki mætt í reglubundna
skoðun eða verklagi ekki verið fylgt sem
skyldi,“ upplýsir Kristján, en samkvæmt
tölum frá því í árslok 2008 þá höfðu um
átta prósent kvenna á aldrinum 25-69
ára aldrei farið í leghálskrabbameins-
leit, auk þess sem um þriðjungur kvenna
mætir afar óreglulega til leitar.
ECCA-samtökin berjast fyrir því að
allar konur hafi jafnan aðgang að leg-
hálskrabbameinsleit, að teknar verði
upp bólusetningar gegn leghálskrabba-
meini og því að menn hafi aðgang að
HPV-greiningarprófum sem geta aukið
öryggi hjá þeim konum sem mæta til
leitar. „Prófin greina HPV-veirur sem
eru forsenda þess að konur geti þróað
leghálskrabbamein. Þær eru yfir hundr-
að talsins. Fjörutíu finnast á kynfær-
um og eru fimmtán til sautján þeirra
tengdar krabbameini.“
Kristján hefur lengi barist fyrir því
að fá aðgang að greiningarprófum enda
myndi það bæta leitarþjónustuna. „Þá
væri hægt að greina þær konur frá sem
væru með illkynja stofna og fylgja þeim
betur eftir.“ Fjárveiting fyrir prófunum
hefur hins vegar ekki fengist. Kristján
segir forstigsbreytingar sem finnast
við leghálskrabbameinsleit hafa aukist
marktækt frá árinu 1980 samfara því
að kynlífsaldur hefur lækkað og fjöldi
rekkjunauta aukist, en það eru þekktir
áhættuþættir. Ráðgert er að hefja bólu-
setningar seinna á árinu en Kristján er
hræddur um að þær fjárveitingar sem
hafa verið veittar dugi skammt meðal
annars sökum gengishruns. Hann legg-
ur líka áherslu á að bóluefnið sé ekki
endanleg lausn. Rannsóknir sýna að það
dugar til að útrýma um sextíu og í mesta
lagi sjötíu prósentum leghálskrabba-
meina. Eftir standa 30-40 prósent og
er því varasamt að telja sig óhulta eftir
bólusetningu.“
Krabbameinsfélagið mælist til þess að
konur mæti til leitar á tveggja ára fresti.
„Efniviðurinn okkar gefur til kynna að
þróunin geti verið örari en áður var
talið og getur kona sem hefur haft eðli-
legt frumustrok verið með byrjandi leg-
hálskrabbamein að þremur árum liðn-
um. Því hvetjum við allar konur undir
fertugu til að mæta til leitar en eftir
því sem frumustrokin eru fleiri og eðli-
legri er hægt að hafa lengra bil á milli.
Ef konur skipta hins vegar um maka eða
rekkjunauta er ástæða til að hafa varann
á enda skapast við það ákveðin hætta.“
Kristján bendir einnig á að veirurnar
séu ekki alltaf bundnar við legháls og
eru dæmi um að þær valdi krabbameini
í endaþarmi, leggöngum, skapabörmum,
hálsi og berkjum. vera@frettabladid.is
FORVARNAVIKA VEGNA LEGHÁLSKRABBAMEINS: STENDUR NÚ YFIR
Óvenjumargar greindust í fyrra
LEIT OG ÖNNUR ÚRRÆÐI
ECCA-samtökin sem
standa fyrir forvarna-
vikunni berjast meðal
annars fyrir því að teknar
verði upp bólusetn-
ingar og að menn hafi
aðgang að HPV-
greiningarprófum.
Elskulegur eiginmaður minn, pabbi
okkar, sonur, bróðir og tengdasonur
Sigurjón Brink
tónlistarmaður,
verður jarðsunginn frá Grafarvogskirkju fimmtu-
daginn 27. janúar kl. 15.00. Blóm og kransar vinsam-
legast afþakkaðir en athygli er vakin á Áfram –
Hvatningarsjóði barna Sigurjóns Brink, sem hefur það
markmið að hvetja og styðja börnin hans í framtíðinni.
Reikningsnúmer sjóðsins er 0546-14-401730
og kennitala 251278-4909.
Þórunn Erna Clausen
Róbert Hrafn Brink
Haukur Örn Brink
Kristín María Brink
Aron Brink
Bjarney Sigríður Sigurjónsdóttir Filippus Gunnar Árnason
Róbert Magnús Brink Þóranna Bjarnadóttir
Árni Filippusson
Nína Dögg Filippusdóttir
Róbert Aron Brink
Rannveig Hrönn Brink
Magnús Þór Brink
Elín Hrefna Thorarensen
Hjartkær eiginkona mín, móðir,
tengdamóðir, amma og langamma
okkar
Vigdís Theodóra
Bergsdóttir (Dósý)
Bjarnastöðum, Vatnsdal,
verður jarðsungin frá Þingeyrakirkju laugardaginn
29. janúar kl. 14.00.
Ellert Pálmason
Pálína Bergey Lýðsdóttir Bjarni Kristinsson
Hekla Birgisdóttir
Pálmi Ellertsson
Oddný Rún Ellertsdóttir
barnabörn og fjölskyldur þeirra
Ástkær eiginmaður minn, faðir, tengda-
faðir, afi og langafi
Þorvarður Guðjónsson
fv. frkvstj. frá Hesti í Önundarfirði,
Fannborg 8, Kópavogi,
andaðist þann 24. janúar 2011. Jarðarförin fer fram frá
Kópavogskirkju mánudaginn 31. janúar kl. 15.00
Marta Bíbí Guðmundsdóttir
Ásgeir H. Þorvarðarson Sólveig Hrafnsdóttir
Sveinfríður G. Þorvarðardóttir Herluf M. Melsen
R. Svanhvít Þorvarðardóttir Arnar Ingólfsson
Hjördís Erlingsdóttir
Jóhanna Erlingsdóttir Sigurður Hjálmarsson
Geirný Ósk Geirsdóttir Erik Stöhle
barnabörn og langafabörn.
Ástkær maður minn, faðir, fósturfaðir,
tengdafaðir og afi,
Helgi Garðarsson
Bakkastíg 1, Eskifirði,
andaðist á Fjórðungssjúkrahúsinu í Neskaupstað að
morgni fimmtudagsins 20. janúar. Verður jarðsunginn
frá Eskifjarðarkirkju laugardaginn 29. janúar kl. 14.00.
Sérstakar þakkir til starfsfólks Fjórðungssjúkrahússins
í Neskaupstað fyrir einstaka umönnun og hlýhug.
Jóna Herdís Hallbjörnsdóttir
Jens Garðar Helgason
Sturla Már Helgason
Ingibjörg Gunnarsdóttir
Guðbjörg Gunnarsdóttir
Sveinbjörg Gunnarsdóttir
og aðrir aðstandendur.
1788 Fyrsta nýlenda Evrópumanna í Ástralíu er stofnuð, fanga-
nýlendan hlaut síðar nafnið Sydney.
1866 Ísafjörður fær kaupstaðarréttindi. Þá bjuggu þar 220
manns.
1953 Neytendasamtökin eru stofnuð.
1965 Hindí er gert að opinberu tungumáli Indlands.
1970 Handknattleiksfélag Kópavogs er stofnað.
1970 Simon and Garfunkel senda frá sér lagið Bridge Over
Troubled Water.
2009 Geir Haarde slítur stjórnarsamstarfi við Samfylkinguna.
FÓTBOLTAÞJÁLFARINN JOSÉ MOURINHO er 48 ára í dag
„Ég hef unun af vinnunni minni. Ég nýt hverrar einustu mínútu í starfi.“48
Þennan dag árið 1906 var verkamannafélagið Dags-
brún stofnað. Að því var nokkurra ára aðdragandi
sem má rekja til stofnunar fyrsta verkamannafélags-
ins á Íslandi á Seyðisfirði árið 1897.
Næstu ár var hugað að stofnun verkamannafélaga
víðar um land og komst skriður á málin í Reykjavík
síðla árs árið 1905 þegar hópur manna hittist til
að leggja drög að stofnun félags. Á nýársdag árið
1906 hófst svo útgáfa Alþýðublaðsins (eldra), fyrsta
verkamannablaðsins á Íslandi, og stóð útgáfa þess
í á annað ár. Þegar kom að stofnfundi Dagsbrúnar,
höfðu hátt í 400 menn undirritað stofnskrá félags-
ins. Sigurður Sigurðsson búfræðingur var kjörinn
fyrsti formaður félagsins. Á fundinum voru jafnframt
gerðar samþykktir um kaupgjald og vinnutíma. Var
þar miðað við að venjulegur dagvinnutími teldist
ellefu klukkustundir í stað tólf klukkustunda áður.
Síðar sama ár varð Dagsbrún eitt af stofnfélögum
Verkamannasambands Íslands, sem stofnað var í
Reykjavík 15. nóvember.
ÞETTA GERÐIST 26. JANÚAR ÁRIÐ 1906
Verkamannafélagið Dagsbrún stofnað
Lífshlaupið fer nú enn af stað og allir hvattir til að vera
með. Á morgun hefst skráningaleikur Rásar 2 og ÍSÍ
í Lífshlaupið. Á hverjum virkum degi, í viku áður en
keppni hefst og allan tímann meðan á keppni stendur,
verður dreginn út einn bekkur og eitt lið í þættinum
Virkir morgnar á Rás 2, en í vinning er glæsileg
ávaxtakarfa frá hollustufyrirtækinu Ávaxtabílnum.
Einungis þarf að skrá til leiks í vinnustaðakeppnina eða
hvatningarleik grunnskólanna til að komast í pottinn.
Skráðu þig í lífshlaupið!