19. júní - 01.10.1993, Page 25

3. TBL. 1993
25
STJÓRNMÁLIN
Þörf á nýjum leiðum?
Frummælendur um stöðu kvenna í
stjórnmálum voru Siv Friðleifsdóttir,
bæjarfulltrúi á Seltjarnarnesi, og Ólína
Þorvarðardóttir borgarfulltrúi. Einnig
fluttu ávörp Ólafur R. Grimsson, for-
maður Alþýðubandalagsins, og Eyjólfur
Sveinsson, aðstoðarmaður forsætis-
ráðherra. Siv Friðleifsdóttir rakti í erindi
sínu þann árangur sem kynjakvóti hefur
haft þar sem honum hefur verið beitt.
Slíkur kvóti er t.d. varðandi stöður í
stofnunum Alþýðubandalagsins og skil-
ar hæsta hlutfalli kvenna í þeim stöð-
um hjá íslenskum stjórnmálaflokkum.
Kynjakvóti hefur einnig verið viö lýði í
norska Verkamannaflokknum og varö til
þess að auka hlut kvenna á norska
þinginu úr tæþum 20% 1973 í 50%
1989. Siv nefndi einnig breytt kosninga-
fyrirkomulag sem aðferö til aö koma
fleiri konum að en reglan virðist vera sú
að eftir því sem framboðslistar eru
lengri þess fleiri konur komast að. Ef
landið væri t.d. eitt kjördæmi væri lík-
legt að konum myndi fjölga á þingi. í
þriðja lagi nefndi Siv jafnréttisherferðir
sem möguleika en sú aðferð hefur ver-
iö notuð á Noröurlöndum með góöum
árangri.
Ólína Þorvarðardóttir fjallaði í sínu er-
indi um tvær sterkar konur úr íslenskri
sögu, þær Hallgerði langbrók og Látra-
Björgu sem hefðu verið nógu sterkar til
aö láta ekki ytri þrýsting þuga sig. Þaö
má líkja því við nornaveiðar hvernig tal-
aö er um konur ef þær fara fram á eðli-
legan rétt og fer baráttan þá aö beinast
að þeim sjálfum. Konur sem segja hug
sinn eru sagðar sýna ábyrgðarleysi og
kunna ekki „real" pólitík.
Ólína nefndi einnig rannsóknir Susan
Faludi á þvf ómeðvitaða andófi gegn
frelsi kvenna sem kemur víða fram og
ýtir konum aftur í gamla hlutverkið inni
á heimilunum. Þvingandi tíska, erfiðar
mataruppskriftir og ímyndir I kvikmynd-
um vinna gegn sterkri sjálfsmynd
kvenna. Það á að koma þeim aftur inn
á heimilin þar sem kökuilmur og hreinar
svuntur bíða þeirra. „Vitum við hvers
við leitum?" spurði Ólína og benti á
hina földu sjálfsmynd íslensku konunn-
ar sem á sér m.a. annars rætur í heiðn-
um gyðjum eins og frjósemisgyðjunni
Freyju.
Ólafur Ragnar sagöi hægfara breyting-
ar T jafnréttisátt ekki vera nægjanlegar
og benti á hindranir sem hægt væri aö
víkja úr vegi. Með því að breyta kjör-
ÁLYKTLN:
Jafnréttisþing skorar á Alþingi að
fram fari endurskoöun á ákvæðum
laga er varða kjördæmaskipan og
kosningareglur með það að mark-
miði að fjölga konum á Alþingi. í
tengslum við þá endurskoðun verði
konum tryggður tímabundinn kvóti á
framboðslistum í samræmi viö 3.
gr. laga um jafna stöðu og jafnan
rétt kvenna og karla frá 1991 og
þannig flýtt fýrir að fyrrgreint mark-
mið náist.
Jafnréttisþing skorar á Jafnréttisráð
að hafa frumkvæði að og sjá um
framkvæmd á sérstöku átaksverk-
efni sem hefur það að markmiði aö
auka hlut kvenna I öruggum sætum
á framboðslistum allra stjórnmála-
flokka sem bjóða fram til Alþingis ár-
ið 1995 með markvissri kynningu og
áróöri.
• „Það særir réttlætiskenndina að
helmingur þjóðarinnar sé flokkaöur
sem minnihlutahóþur eða þrýstihópur
og sé talinn 2. flokks." Lára V. Júlíus-
dóttir, formaður Jafnréttisráðs.
• “Stjómvöld stefna að því að hlutur
kvenna í nefndum og ráðum á vegum
ríkisins verði 30% 1995 en hann er
nú 17%" Össur Skarphéðinsson, starf-
andi félagsmálaráðherra.
dæmaskipan og flokkakerfinu myndi
meiri árangur nást að hans mati. Með
einum öflugum demókrataflokki, sem
mynda mætti úr núverandi stjórnarand-
stööuflokkunum þremur, væri hægt að
koma fleiri konum á þing.
Eyjólfur Sveinsson vitnaði í bók Deboru
Tanner, „Youjust don’t understand" og
vildi gera hana að skyldulesningu fyrir
karla í stjórnmálum. Sagði hann margt
ógert í jafnréttismálum og benti á hiö
tvöfalda og oft þrefalda vinnuálag á
konum sem kæmi í veg fyrir stjórnmála-
þátttöku þeirra en algengt væri að kon-
ur gæfu aðeins kost á sér í eitt kjör-
tímabil. Það er ekki nóg með að konur
þurfi aö sinna heimili og börnum heldur
eiginmanni líka eins og fram kom í
áróðurskvikmynd um Margréti Thatcher
þar sem hún var sýnd staulast niður á
morgunslopþnum klukkan sex að
spæla egg og beikon fyrir Dennis. Þaö
var mynd sem Bretar vildu hafa af konu
í stjórnmálum.
Fjörugar umræöur spunnust að fram-
söguerindum loknum og komu ýmsar
uppástungur fram um hvaö gera mætti
til að auka hlut kvenna í stjórnmálum.
Mætti t.d. bjóða fram sér kvenna- og
karlalista hjá flokkunum? Hvor listi Al-
þýðuflokksins hefði þá fengið meira
fylgi síöast, listi Jóhönnu eða Jóns
Baldvins? var sþurt.
Frummælendur voru beðnir um ráð til
þeirra sem langaði að hasla sér völl í
stjórnmálum.
„Ekki gefast uþp," sagði Siv Friðleifs-
dóttir, „þótt stundum finnist ykkur
streðið tilgangslaust og þið hefðuð nóg
annað við tímann að gera."
„Þetta getur veriö erfitt ef ekki er virk-
ur hópur T kringum mann sem hægt er
að sækja til kraft og þor. Mitt ráð er að
brynja sig fyrir skítkastinu og treysta á
sjálfa sig, - ekki aðra," sagði Ólína Þor-
varðardóttir.
Ólína Þorvarðardóttir, borgarfulltrúi Nýs vettvangs.