Fréttablaðið - 31.12.2010, Blaðsíða 58

50 31. desember 2010 FÖSTUDAGUR50
menning@frettabladid.is
Þrátt fyrir kreppu dregur
lítið sem ekkert úr
bókaflóðinu fyrir hver jól.
Hér verður skyggnst yfir
hvað skolaði á fjörur okkar
í ár.
Ef til vill er ótímabært að ætla að
gera upp bókaárið áður en það er
svo mikið sem farið að fjara undan
bókaflóðinu og fæstum hefur
gefist tími til að lesa nógu mikið af
útgáfu ársins til að fá heildstæða
yfirsýn yfir árið sem er að líða.
Sölulistar ársins voru gefnir út á
miðvikudag. Mest seldu skáldsögur
ársins voru eins og undanfarin
ár reyfarar, Furðustrandir eftir
Arnald Indriðason er mest selda
skáldsaga ársins en á hæla hans
fylgir Ég man þig eftir Yrsu
Sigurðardóttur.
Fyrsti áratugur 21. aldarinnar
var áratugurinn sem íslenski
krimminn festi sig í sessi og
ekkert bendir til þess að hann sé
á útleið. Meira vafamál er hins
vegar hvort Arnaldur Indriðason
verði í fararbroddi íslenskra
glæpasagnahöfunda mikið lengur.
Hann verður það vissulega ef
hann kýs, en Arnaldur hefur
sýnt bæði metnað og færni til að
skrifa annars konar skáldskap. Í
Furðuströndum fær sá metnaður
meiri útrás en áður og gefur
fleirum en þeim lesanda sem hér
ritar fyrirheit um að þess sé ekki
langt að bíða að Arnaldur leggi
glæpina á hilluna – tíma bundið
að minnsta kosti – og skrifi sína
fyrstu „almennu“ skáldsögu.
Aftur til fortíðar
Óvæntasti „smellur“ ársins er
tvímælalaust Svar við bréfi Helgu
eftir Bergsvein Birgisson; erótísk
ástarsaga úr sveitinni sem spurðist
afar vel út. Þeir sem hrifust af
sérstöku orðfæri bókarinnar
ættu að verða sér úti um fyrstu
skáldsögu Bergsveins, Landslag
er aldrei asnalegt frá 2003.
Tilnefningar til Íslensku
bókmenntaverðlaunanna eru
ágætlega lukkaðar í ár; allt sterkir
titlar sem koma til greina en ég
spái því að hnossið hreppi annað
hvort Bergsveinn eða Gerður
Kristný fyrir hina firnasterku
Blóðhófni, þar sem hún endur-
segir sögu nöfnu sinnar Gymis-
dóttur úr Skírnismálum. Af
öðrum bókum sem hefðu gjarnan
mátt fá tilnefningu vil ég nefna
Skáldsöguna um Jón eftir Ófeig
Sigurðsson, Ljósu Kristínar
Steins dóttur og Doris deyr eftir
Kristínu Eiríksdóttur.
Nokkuð hefur verið rætt um
fjarveru kreppubóka í bókaflóðinu
í ár. Erfitt er að segja til um hverju
sætir. Kannski er fólk dauðleitt
á að lesa um kreppuna og/eða
rithöfundar leiðir á að skrifa um
hana. Eitt af sérkennum bókaársins
sem nefnt hefur verið er endurlit
til fortíðar; ófá skáldrit þetta árið
fjalla um liðna tíð eða gera sér mat
úr menningararfinum með einum
eða öðrum hætti.
Ævisögur settu minni svip á
árið en oft áður. Ævisaga Gunnars
Thoroddsen eftir Guðna Th.
Jóhannesson ber höfuð og herðar
yfir aðrar ævisögur á sölulistum
ársins. Ævisögu Gunnars
Eyjólfssonar, Alvara leiksins
eftir Árna Bergmann, hefur
verið vel tekið en viðbrögðin við
ævisögu stórsöngvarans Kristjáns
Jóhannessonar, Á valdi örlaganna,
hljóta að teljast vonbrigði.
Skotið yfir markið
Markaðsklúður ársins hlýtur
hins vegar að vera innreið N1 á
bókamarkaðinn, eða öllu heldur
útreið. Bók Sölva Tryggvasonar um
Jónínu Benediktsdóttur kvað hafa
selst í um 5.000 eintökum. Undir
venjulegum kringumstæðum
myndi það teljast nokkuð góður
árangur. N1 skaut hins vegar hátt
yfir markið með því að prenta
bókina í tíu þúsund eintökum. Enn
verr gekk með bók Björgvins G.
Sigurðssonar, sem mun hafa selst
í nágrenni við 2.000 eintök en var
prentuð í sjö þúsund. Forstjóri
N1 ber höfuðið hins vegar hátt og
segir tapið ekki nema brot af veltu
fyrirtækisins. Bíleigendur væru
hugsanlega þakklátir ef það brot
væri notað til að halda álagningu
á eldsneyti í lágmarki, frekar en
að ofprenta bækur.
Þýðingar
Nokkur klassísk öndvegisverk
komu út í íslenskri þýðingu á árinu,
svo sem Gleðileikurinn guðdóm-
legi eftir Dante í þýðingu Erlings
Halldórs sonar og Silas Marner
eftir George Eliot í þýðingu Atla
Magnússonar. Tvær nýjar Shake-
speare-þýðingar litu dagsins ljós;
Lér konungur í þýðingu Þórarins
Eldjárns og Ofviðrið í þýðingu
Sölva Björns Sigurðs sonar. Sú
síðar nefnda hefur að vísu ekki
verið gefin út á bók en vonandi
verður úr því bætt á nýju ári.
Tvær aðrar þýðingar er vert að
minnast sérstaklega á: Kaffihús
tregans eftir Carson McCullers í
þýðingu Óskars Árna Óskarssonar
og sýnilegt myrkur eftir William
Styron í þýðingu Ugga Jóns sonar.
Fátt var um fína drætti í þýddum
samtímabókmenntum, sem ein-
kenndust öðru fremur af óhóf-
legu framboði á norrænum saka-
málasögum. Mestur akkur var í
Hreinsun Sofi Oksanen, sem Sig-
urður Karlsson þýddi, og þýðingu
Njarðar P. Njarðvík á Vetrarbraut
eftir Kjell Espmark.
Hér hefur aðeins verið stiklað á
stóru í útgáfu ársins, sem er enda
að stærstu leyti bundin við síðasta
hluta ársins. Oft er amast við jóla-
bókaflóðinu og útgefendum legið á
Blautlegt svarbréf og blóðljóð Gerðar
BERGSVEINN, GERÐUR OG ARNALDUR Bergsveinn og Gerður eru líklegust til að hreppa Íslensku bókmenntaverðlaunin í ár að mati greinarhöfundar, sem veltir líka fyrir sér
hvort Furðustrandir séu til marks um stefnubreytingu á höfundarferli Arnaldar Indriðasonar.
Bergsteinn
Sigurðsson
skrifar um bókaárið
Eitt af sérkennum bókaársins sem nefnt hefur verið
er endurlit til fortíðar; ófá skáldrit þetta árið fjalla um
liðna tíð eða gera sér mat úr menningararfinum með einum
eða öðrum hætti.
MAÐUR OG KONA Á RÚV Í tilefni af 80 ára afmæli Ríkisútvarpsins verður upptaka á hinum sígilda alþýðuleik
Manni og konu flutt í Útvarpsleikhúsinu á sunnudag klukkan 13. Upptakan er frá því í desember 1960 og fer Brynjólfur
Jóhannesson með hlutverk séra Sigvalda, en frammistöðunnar er minnst sem hans mesta stjörnuleiks.
Miðasalan er opin
virka daga frá kl. 13-15
Sími: 527 2100
www.tjarnarbio.is Tjarnargötu 12 - 101 Reykjavík
JANÚAR 2011
Mojito
Súldarsker
Sirkus Sóley
Ferlegheit
Sveinn skotti
SÍÐUSTU SÝNINGAR
TÓNLEIKAR
FRUMSÝNING 14. JAN.
16
20
27 28
16 21 23
7 15 22 29