Sameiningin - 01.04.1919, Page 10

40
Samdráttur og samvinna
lúterskra kirkjufélaga í Vesturheimi.
Það er alkumiugt, að lúterska kirkjan íhefir verið
óþarflega sundurslitin liér í landi, og Irelzt til seinfær í
öllum tilra'unum til samdráttar. Tvent hefir valdið þessu.
Fyrst og' fremst það, að Lútersmenn, sem hingað hafa
fíuzt, eru af ýmsu bergi brotnir, og hafa ‘hópað sig sam-
an eftir þjóðerni, eins og eðlilegt var; en í Norðurálfu
hefir kirkja vor aldrei myndað neitt samveldi, og því
síður lotið nokkurri alls lierjar einvaldsstjóm kirkju-
legri; og var því ómögulegt að reka saman þessi lútersku
þjóða-brot með valdi, þegar hingað kom, eins og kaþólsk-
ir Ihafa gjört. Ennfremur hefir ágreiningur um trúar-
atriði, og um afstöðu kirkjunnar gagnvart ýmsran játn-
ingargreinum, orðið til þess að aufca skiftinguna og tefja
fyrir allri einingar-viðleitni.
1 þesisu, sem síðar var nefnt, liggur bæði styrkur og
veikleiki kirkju vorrar. Hún lætur sér ant um hreina
trú og heilsuisamlega kenningu. Fyrir þú isök getur hún
ekki annað en verið vandlát með trúarlærdómana, því
að trúin varðveitist ekki hrein, nema sannleikurinn sé
hreinn og ómengaður, sem hún lifir á. Þetta hefir kirkja
vor látið sór skiljast, hér í landi að minsta kosti, og
sloppið um leið við lausamenisku þá og efaisýki, sem svo
mjög liefir brytt á í hópi guðfræðinga með öðrum kirkju-
deildum. En vandlætið hefir að ýmsu leyti gengið of
langt. — Lúterskum mönnum hættir við að gjöra öllum
kenningar-atriðum jafn-hútt undir höfði; að verja svo
kappsamlega sikilning sinn á ýmsum aukagetum, sem
væri þar sjiálft meginmál trúarinnar í veði. Yandlæt-
ingin út af slíkum ágreiningsatriðum hefir svo orðið bæði
til þess að einangra lúterskt fólk miklu meir en góðu
hófi gegndi, og s'kifta því í smáa flokka, sem oft og tíð-
um bafa átt í höggi hver við annan út af trúarlærdómum,
sem ekki voru nátengdir við sjálft hjartað.
Margir mætustu menn kirkjunnar hafa lengi fundið
til þess, að hér fór kirkjan ekki sem bezt með pund það,
sem henni var trúað fvrir. Þessi kenningar-strangleiki
er isprottinn af trygð við fagnaðarerindi frelsarans. Og