Fréttablaðið - 10.05.2011, Blaðsíða 12

12 10. maí 2011 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Vegna „tækifærismennsku ófyrirleit-inna stjórnmálamanna“, lýðskrums
og staðleysu í umræðunni um fiskveiði-
stjórnun hefur Tryggvi Þór Herbertsson
farið yfir málið í nokkrum greinum með
„tólum hagfræðinnar“.
Tryggvi bendir réttilega á að forsendur
hagkvæmrar útgerðar séu takmarkanir á
aðgangi að auðlindinni, að veiðirétturinn
sé til lengri tíma og að veiðirétturinn sé
framseljanlegur.
Aðeins fyrningarleiðin uppfyllir öll
þessi skilyrði. Í henni fá útgerðir lögvar-
inn rétt til veiða með kaupum á langtíma
veiðirétti meðan veiðirétturinn er aðeins
til eins árs í núverandi kerfi. Sóknarmark,
sem fyrrverandi sjálfstæðismenn í Frjáls-
lynda flokknum hafa aðallega barist fyrir,
uppfyllir ekkert skilyrðanna. Þar til við-
bótar fullnægir fyrningarleiðin kröfum
Sameinuðu þjóðanna um lágmarks mann-
réttindi sem núverandi kerfi gerir ekki.
Það er því engin tilviljun að þeir þrír
nóbelsverðlaunahafar í hagfræði sem hafa
tjáð sig um málið hafa mælt með fyrn-
ingarleiðinni. Hinn virti sérfræðingur á
sviði samkeppnishæfni, Michael Porter,
hefur einnig bent á mikilvægi nýliðun-
ar, sem er eitt af því sem fyrningar leiðin
tryggir. Sterkustu rökin fyrir hagkvæmni
fyrningarleiðarinnar koma þó frá LÍÚ. Í
umdeildri skýrslu bentu þeir á að núver-
andi útgerðar fyrirtæki gætu engan veg-
inn staðist samkeppni við hagkvæmari
nýliða sem myndu ryðja þeim til hliðar í
samkeppni um kvótann.
Það er svo aðeins með fyrningar-
leiðinni að hægt er að fá óumdeilt verð-
mat á auðlindinni og munu því deilur um
auðlindagjald heyra sögunni til. Það er
líklegast meginástæðan fyrir andstöðu
LÍÚ við leiðina.
Það er því stórmerkilegt að Tryggvi
nefnir fyrningarleiðina aldrei á nafn.
Í staðinn hælir hann nákvæmlega eins
stjórnkerfi, sem Daninn Warming lagði
til. Enda hefur forysta Sjálfstæðisflokks-
ins barist gegn fyrningarleið meðan
Pétur Blöndal og jafnaðarmenn eru
helstu stuðningsmenn leiðarinnar. Því
lýsir það Tryggva betur en Jóhönnu Sig-
urðardóttur þegar hann kallar hana lýð-
skrumara.
Nær væri fyrir Tryggva að líta í eigin
barm ef hann vill minnka lýðskrum, enda
verða fyrri fullyrðingar þingmannsins
um að geta galdrað í burtu 20% af skuld-
um landsmanna varla nefnd öðru nafni.
Tryggvi og tól hagfræðinnar
www.listahatid.is
TRYGGÐU ÞÉR MIÐA!
Sjávar-
útvegur
Guðmundur
Örn Jónsson
verkfræðingur
K
jör heilbrigðisstarfsfólks á Íslandi standast engan
veginn samjöfnuð við það sem gerist í nágranna-
löndunum. Ein birtingarmynd þess kemur fram í for-
síðufrétt Fréttablaðsins í gær, þar sem sagt var frá
því að margir læknar og hjúkrunarfræðingar á Íslandi
notuðu sumarleyfi sín og uppsöfnuð vaktafrí til að fara á nokkurs
konar vertíð í Svíþjóð og Noregi og hala inn margra mánaða laun
á stuttum tíma.
Eyjólfur Þorkelsson, formaður Félags almennra lækna, segir
frá því í fréttinni að valið standi jafnvel á milli þess að vinna í
tíu mánuði á Íslandi og vera í fríi í tvo mánuði eða vinna í tvo
mánuði í Svíþjóð og vera í fríi í
tíu mánuði. Launin komi nánast
út á það sama.
Eyjólfur og Elsa B. Frið-
finnsdóttir, formaður Félags
íslenzkra hjúkrunarfræðinga,
segja bæði að það séu ekki
einvörðungu kjörin sem freisti
íslenzks heilbrigðisstarfsfólks,
heldur líka skárri vinnutími og minna álag. Hér heima séu sumir
við það að brenna út í vinnunni og líti á það sem ákveðna hvíld
að skipta um starfsvettvang og vinna í öðru og betra starfsum-
hverfi í útlöndum.
Læknaskortur er yfirvofandi vandamál hér á landi, sem þegar
er raunar farið að bera á. Ungir læknar flýta sér til útlanda í sér-
nám og þeir sem hafa verið í sérnámi ílendast margir hverjir ytra
og sjá enga ástæðu til að koma heim. Forystumenn lækna hafa
bent á að endurnýjun í stéttinni sé of hæg og á næstu árum geti
orðið erfitt að manna til dæmis stöður sérfræðinga á Landspítal-
anum þegar núverandi sérfræðilæknar fara á eftirlaun. Víða úti
um land er miklum erfiðleikum bundið að manna stöður lækna.
Yfirvöldum heilbrigðismála er mikill vandi á höndum. Vegna
ástandsins í ríkisfjármálunum verður að spara í rekstri heil-
brigðiskerfisins. Á Landspítalanum hefur nánast verið unnið
kraftaverk í sparnaði en ein afleiðing þess er mikið álag á
starfsfólk, sem getur ekki gengið lengi. Á sama tíma hefur ríkis-
stjórnin tekið þá afstöðu að halda beri niðri launum lækna og
ráðherrar hafa látið frá sér fara misgáfulegar yfirlýsingar um
þau efni. Hæst launuðu læknarnir hafa ekki eingöngu lækkað
í launum, heldur eru þeir líka í þeim hópi sem fer verst út úr
skatta hækkunum ríkisstjórnarinnar.
Engin furða er að læknar, sem eru mjög hreyfanlegt vinnuafl
og geta gengið inn í hálaunastörf nánast hvar sem er í heiminum,
flytji af landi brott eða sjái litla ástæðu til að snúa heim frá námi.
Sá sem frestar heimferð um einhver ár er orðinn mun líklegri til
að eyða allri starfsævinni ytra, þannig að íslenzk sjúkrahús eða
heilsugæzlustöðvar njóti aldrei starfskrafta hans.
Stóra hættan í málinu er sú að íslenzkt heilbrigðiskerfi dragist
aftur úr og geti ekki lengur talizt í fremstu röð, einfaldlega vegna
þess að hæfustu læknarnir fáist ekki til starfa þar lengur. Það
er hætta sem stjórnvöld verða að horfast í augu við og ákveða
hvernig eigi að bregðast við.
Er kannski ástæða til að hækka hæstu launin?
Yfirvofandi
læknaskortur
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Kræfur
Ólafur Haukur Johnson, skólastjóri
Menntaskólans Hraðbrautar, er
kræfur náungi. Athugun Ríkisendur-
skoðunar leiddi í ljós að hann hafði
misfarið með almannafé í áraraðir.
Í kjölfarið tók Katrín Jakobsdóttir
menntamálaráðherra þá eðlilegu
ákvörðun að slíta við hann
samstarfi. Það var auðvitað
ekkert annað í boði. Til að
hlífa nemendum skólans
og gera þeim kleift að ljúka
námi var skólanum leyft að
starfa eftir þröngum skil-
yrðum í eitt ár til viðbótar
og þjónustusamningur
gerður í því skyni.
Bara víst
En síðan skýrslan kom út hefur
Ólafur verið með stöðugan derring
og látið eins og helsært fórnarlamb
málsins. Í gær sendi hann frá sér ein-
kennilega fréttatilkynningu þess efnis
að hann ætlaði bara víst að taka inn
nýja nemendur í haust, sama hvað
hver segði. Til þess þyrfti hann bara
að hækka aðeins skólagjöld og
svo mundu eigendurnir leggja til
restina af peningunum.
Með eðlilegum hætti
Ef það er rekstrar-
form sem gengur
upp þá er
líklega ærin
ástæða fyrir stjórnvöld að endur-
skoða þjónustusamningsgerð sína
við einkareknar menntastofnanir. En
hvað ef það gengur ekki upp, sem er
sennilegra? Er Ólafur þá ekki að gera
verðandi nemendum sínum mikinn
óleik, með því að lokka þá í skóla
sem alls óvíst er að muni starfa í
nema ár í viðbót? Kannski er
samt von, því í tilkynningu
Ólafs segir líka: „Eigendur
Menntaskólans Hrað-
brautar hafa ákveðið að
haga skólastarfi með
eðlilegum hætti veturinn
2011-2012.“ Það var
þá kominn tími til.
stigur@frettabladid.is