Fréttablaðið - 07.09.2011, Side 26

MARKAÐURINN7. SEPTEMBER 2011 MIÐVIKUDAGUR4
Ú T T E K T
F
lestir virðast vera sam-
mála um að eitt mikil-
vægasta úrlausnar efnið
í efnahagsmálum á Ís-
landi sé að afnema hér
gjaldeyrishöft eins fljótt og
auðið er. Höftin gáfu stjórn-
völdum ráðrúm til að bregðast
við bráðavanda bankahrunsins
á sársaukaminni hátt en ella en
valda hagkerfinu miklum skaða
til lengri tíma. Þá getur reynst
erfitt að afnema höft sem einu
sinni eru komin á.
Losuð eins hratt og hægt er
en ekki hraðar en það
Frá því að íslenska bankakerfið
hrundi haustið 2008 hafa gjald-
eyrisviðskipti með íslensku krón-
una verið takmörkuð. Fyrst um
sinn beindi Seðlabankinn þeim
tilmælum til íslenskra fjármála-
stofnana að takmarka sölu gjald-
eyris við brýn viðskipti með
vörur eða þjónustu. Í lok nóvem-
ber 2008 voru síðan settar reglur
sem takmörkuðu verulega fjár-
magnshreyfingar á milli Íslands
og annarra landa og gjaldeyris-
viðskipti í tengslum við slíkar
hreyfingar. Byggðu reglurnar á
bráðabirgðalögum um gjaldeyris-
mál en samhliða var höftum á
gjaldeyrisviðskipti vegna vöru-
og þjónustuviðskipta aflétt.
Þar með var íslenska krónan
komin í skjól hafta á ný og hefur
búið við tvöfalt gengi síðan;
skráningu Seðlabankans og svo-
kallað aflandsgengi sem er það
gengi sem myndast í viðskiptum
erlendra krónueigenda. Gjald-
eyrishaftareglurnar hafa verið
endurskoðaðar nokkrum sinnum
síðan en veigamesta breytingin
var gerð í október 2009 þegar eft-
irlit með gjaldeyrisviðskiptum
var hert verulega. Bendir ýmis-
legt til þess að höftin hafi í raun
ekki byrjað að virka sem skyldi
fyrr en eftir þá breytingu.
Stuttu síðar voru fyrstu skref-
in stigin í áttina að því að losa
höftin. Byggðu þau á áætlun um
afnám hafta sem lögð var fram í
ágúst 2009. Var áætlunin unnin
GJALDEYRISHÖFT Segja má að gjaldeyrishöftin hafi verið sett á til að milda höggið af bankahruninu. Nú ríður hins vegar á að losa höftin.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Frá því á haustmánuðum 2008 hefur
íslenska hagkerfið verið lokað með
gjaldeyrishöftum. Höftin veittu skjól til
skamms tíma en valda skaða til lengri
tíma. Nú reyna stjórnvöld að afnema
höftin með sem minnstum tilkostnaði
en skiptar skoðanir eru um áætlun
stjórnvalda. Magnús Þorlákur Lúðvíksson
skoðaði kosti og galla gjaldeyrishafta og
umræðuna um afnámsáætlunina.
Gjaldeyrishöft veit
en skaða hagkerfið til le