Faxi - 01.01.1990, Blaðsíða 30

Blaðaútgáfa
i Keflavík
FRAMHALD AF BLS. 23
Kemst hún líklega næst því allra að
vera nefnd sagnaþulur Suðurnesja.
Ung að árum fékk Marta lifandi
áhuga á ættfræði og persónusögu.
Er mér sagt að áhugi hennar hafi
kviknað er hún í æsku sinni las um
ættboga dönsku konunganna, sem
allt fram til ársins 1944, var birtur á
annarri kápusíðu almanaks Þjóð-
vinafélagsins.
Dag eftir dag sat þessi aldraða
heiðurskona á lestrarsal Þjóðskjala-
safnsins. Var hún ávallt klædd is-
lenskum peysufötum við vinnu sína.
Hæg en tíguleg í fasi.
Höfundur þessarar greinar sá
Mörtu Valgerði aldrei, en hún var
nýlega látin, er hann fór að venja
komur sínar á Þjóðskjalasafn, síðla
árs 1970. En greinar hennar urðu
honum hvöt til að hefjast handa á
ritvellinum og skrifa um fæðingar-
hérað sitt. Þannig má segja að Faxi
hafi ýtt undir þennan fræðaáhuga
sem enn varir. Er óskandi að blaðið
eigi eftir að vekja fleiri menn og
konur til slíkrar köllunar, er þá til-
gangi blaðsins náð.
Eins og gefur að skilja er Faxi orð-
inn mjög eftirsóttur. Nokkrir eiga
blaðið frá upphafi, en hinir vafalaust
orðnir fleiri sem vanhagar um það.
Hann óx vel stofninn sem þeir Faxa-
menn gróðursettu fyrir tæpum fjór-
um áratugum í næðingi Suðurnesja
og hrjóstrugu landslagi. „Góugróð-
urinn" dafnar vel þrátt fyrir hrak-
spár sumra. Faxamenn geta því ver-
ið ánægðir með framtak sitt.
Reykjanes
í marsmánuði árið 1943 hófu
„nokkrir Keflvíkingar" útgáfu mán-
aðarblaðsins Reykjanes. Kom það
að mestu reglulega út til miðs árs
1947.
Fram í október 1944 sá sérstök rit-
nefnd um blaðið. í henni voru þeir
Ólafur E. Einarsson útgerðarmaður,
BILAKRINGLAN
GRÓFIN 7og8
- KEFIAVÍK ----
og núverandi kaupmaður í Reykja-
vík, Sverrir Júlíusson og Guðmund-
ur Guðmundsson skólastjóri. Seinna
gekk Guðmundur úr nefndinni en
Alfreð Gíslason lögreglustjóri kom í
stað hans.
í nóvember 1944 er Einar Ólafs-
son ráðinn ritstjóri Reykjaness.
Starfaði hann við blaðið uns það
hætti útkomu í júní 1947.
Ritnefndarmennirnir skrifuðu
töluvert í Reykjanesið, einnig rit-
stjórinn. Auk þeirra lagði Helgi S.
Jónsson allmikið til af efni, mest við-
töl og pólitískar greinar. Reykjanes-
ið var gefið út af Sjálfstæðismönn-
um og hefur verið æ síðan. Sjálf-
stæðisflokkurinn varð þó ekki form-
legur aðili að blaðinu fyrr en árið
1949.
Fram til ársins 1947 var blaðið
prentað í Félagsprentsmiðjunni hf. í
Reykjavík. Komu alls 46 tölublöð á
þvi tímabili.
í ávarpi til lesenda lýsa útgefend-
ur tilgangi blaðsins á þessa leið:
„Markmið útgefenda er að blaðið
geti orðið málgagn Suðurnesja-
manna um öll helstu menningar- og
framfaramál þeirra og með því leit-
ast við að glæða hug almennings
fyrir velferðarmálum byggðarlag-
anna suður með sjó.
Leitazt mun verða við að halda
saman gömlum og nýjum fróðleik
FJOR OG GOÐUR MATUR I EDENBORG

I Ó1LDAGS- ()(,
LAliCÍARDAGSKVÖU):
llinir irfrúkty lm-v.ii
F.)ja|X‘>jar í 7uml nta-la
gahítskii og k’ik.i til kl. 0.3. /
Fritl ínn lil kl. 22..M),
500 kr. eftir |>aA.
Endum góðn helj*i
i I-dcitburg.
Opið rannudug lil kl. 01. |
í l.júdengur kvoktvcrðar-
scðill.
E0ENBORG
lt« M • Nlrei t liKMI
Fá öryrkj-
ar gjalda-
lækkun?
REYKJANES
Fasteigna-
skattar
aldraðra
lækkaðir
l>riðjudagur 23. jamiar 1990
Ný stefna
i Heiðarbóls-
málinu?
Grindavik:
Loðnu-
löndun
með gamla
laginu
Kæröur
fyrir kyn-
ferðislegt
ofbeldi
fulllrrmi ul AuttfjurA^rmiðum.
Tími þorrablóta hafinn
Þárr lim- ÍK>r,jh|..u hjfmn. K».iiigmj.sniruli .liU..tmhjiili41 ji iStapanAi,ir,«iAH«luMef lor
»jr a fnðimii 41 htólið hjj Kirnlrúpnu Njun'xik Fleifi m>inli> <>i f, j>a,:nii jf þorranum mj fmn- j
allt .** * 't * i. J,
um Suðurnes, og birta bréf frá ver-
stöðvunum."
Strax í fyrsta blaði kom fréttadálk-
ur sem bar yfirskriftina: „Annáll
Suðurnesja." Voru það stuttar fréttir
úr daglega lífinu, aflaskýrslur og
róðrafjöldi vertíðarbáta á svæðinu.
Töluvert kom af fréttum og þörf-
um hugvekjum og nokkuð var um
greinar með fornum fróðleik. Merk-
ast er án efa greinarflokkur um
Krýsuvík.
Arið 1945 urðu nokkrar væringar
með staðarblöðunum Faxa og
Reykjanesi. Upphaf þeirra má rekja
til greinar, sem birtist í janúarblaði
Reykjaness, og fjallaði um mjólkur-
söluna í Keflavík og kaupfélagið,
sem þá var KRON. Greinin er nafn-
laus, en undir henni stendur aðeins
„útgerðarmaður".
Skömmu áður en greinin var
skrifuð hafði verslun KRON í Kefla-
vik yfirtekið alla mjólkursölu í
kauptúninu. Féll „útgerðarmanni"
það afarilla og kallar það einokun.
Segir hann að útvegsmönnum hafi
verið neitað um mjólk handa bátum
sínum, nema þeir tæki einnig út aðr-
ar vörur, og skipti eingöngu við
KRON. Leggur „útgerðarmaðurinn"
til að komið verði upp mjólkurstöð
í Keflavík. A þessum árum var
mjólkin seld hér ógerilsneydd og
safnað saman af Rosmhvalanesi og
innan af Vatnsleysuströnd. Má því
nærri geta að öll skilyrði til sölu og
geymslu mjólkurinnar hafi verið
mjög frumstæð. En ekki var farið að
selja gerilsneydda mjólk hér fyrr en
um 1950.
Varð grein þessi til þess að Björn
Pétursson kaupfélagsstjóri kvaddi
sér hljóðs í febrúarblaði Faxa og
svaraði „útgerðarmanninum".
Skömmu seinna fór Þorgrímur St.
Eyjólfsson kaupmaður að leggja orð
í belg í Reykjanesinu. Spannst síðan
ritdeila um málið og deildu Sjálf-
stæðismenn mjög á kaupfélagið og
samvinnustefnuna yfirleitt.
Samvinnumenn svöruðu í Faxa og
bentu á galla einstaklingsframtaks-
ins en kosti samvinnuhreyfingarinn-
ar. Voru það aðallega þeir Björn
kaupfélagsstjóri, Guðni Magnússon
og Jón Tómasson sem svöruðu að-
finnslum Reykjaness. Einnig sendu
þeir hvor öðrum tóninn Helgi S. og
Valtýr Guðjónsson.
Þessi klausa kom til dæmis í maí-
blaði Reykjaness 1945 og var beint
til Valtýs Guðjónssonar: „í rógskrif-
um Valtýs í síðasta tbl. Faxa, er hann
í örvæntingarfálmi sínu eitthvað að
rugla um „kvikmyndaleikara —
einkum þó stjörnur", sem hann telur
sig hafa lesið um í Reykjanesi.
Sennilega hefur Týri verið hálf-sturl-
aður af taugaæsing, þá er hann sauð
saman róginn og beinlínis „séð
stjörnur". Eigi er kunnugt að Reykja-
nes hafi nokkru sinni birt skrif um
kvikmyndaleikara eða stjörnur.
Hins vegar birti Faxi einu sinni
mynd af Marlene Dietrich og grein
30 FAXI