Faxi - 01.09.2006, Blaðsíða 2

Kristján Pálsson, fyrrv. alþingismaöur, flutti eftirfarandi erindi
við afmœlisguðsþjónustu íNjarðvíkurkirkju ímaí2006:
Kæru kirkjugestir, til hamingju með 120
ára afmæli Njarövíkurkirkju.
Hundrað og tuttugu ár er Iangur tími, en
í sögu Innri-Njarövíkur scm kirkjustaðar
er svo ekki. Eg vil halda því fram að Innri-
Njarðvík hafi verið kirkjustaður frá árinu
1000. Því hefur verið haldið fram af öðrum
að kirkja hafi veriö hér fyrst á 12. öld en
þaö tel ég ekki rétt. Eg tel hinsvegar margar
víshcndingar úr sögunni sem henda til þess
að kirkja hafi verið hér mun fyrr og vil ég
henda á nokkrar máli minu til stuðnings.
Fyrsti máldaginn 1269
Fyrsti máldagi Njarðvíkurkirkju er frá árinu
1269 eða rúmum 40 árum eftir jarðeldana rniklu
á Reykjanesi sem ollu gríðarlegum búsifjum
og landeyðingu á Suðurnesjum. Hraun rann þá
ylir stóran hluta Reykjanessins og sandfok lagði
margar jarðir í eyði. Eignir kirkjunnar voru
samkvæmt máldaganum verulegar miðað við
þetta eða sem svaraði til 20 hundraöa í heima-
landi, 5 kúgildi í búfé. kúgildishross, kúgildi
Sr. tíaldur Rafn Sigurðsson, sóknarprestur í Njarðvík-
urprestakalli.
í þarflegum aurum og skip sem metið var til
hundraðs. Kirkjan átti prestsmessuföt, kaleik,
klukkur tvær, róðurkross og búnað slíkan sem
verða má. Þetta bendir til þess að þarna hafi
staðið kirkja um nokkurn tíma.
I bók Hjörleifs Stefánssonar Kirkja og
kirkjuskrúð er því haldið fram að á þriðja þús-
und guðshús hafi risið um land allt lljótlega
eftir kristnitökuna. Þetta voru alkirkjur, hálf-
kirkjur og bænahús. Til viðmiðunnar þá er
fjöldi kirkna, kapella og bænahúsa í dag um
300 á landinu öllu. Það hljóta því að hafa verið
bænahús stór eða smá á nánast hverjum bæ á
landinu á 11. öld ef ályktun Hjörleifs er rétt.
Allir málsmetandi bændurþessa tíma reistu sér
þá stafkirkju.
Innri-Njarðvík verðmætasta
jörð Suðurnesja 1702
Höfuðbólið í Innri-Njarðvík var stórbýli á síð
miðöldum og hefur trúlega verið það frá fyrstu
tíð. Jarðabók Árna Magnússonar frá 1703 telur
Þorkel Jónsson lögréttumann í Innri-Njarðvík
vera 75. ríkasta mann landsins metinn á 126
hundraða. Þorkell varþá efnaðasti maðurinn
á Suðurnesjum ef marka má jarðabókina.
3. tölublað - 66. árgangur - 2006
2 FAXI
Útgefandi: Málfundafélagið Faxi, Keflavík.
Skrifstofa: Grófin 8, sími.868 5459.
Ritstjóri: EðvarðT. Jónsson. netfang: edvardjfe/gmai 1 .com
Blaðstjóm: Kristján A. Jónsson formaður, Helgi Hólni,
Magnús Haraldsson, Geirmundur Kristinsson og Karl
Steinar Guðnason.
Allir myndatextar í þessu og öðrum heftum Faxa el
Öll prentvinnsla: Stapaprent ehf. Grófin 13c - 230 Ketlavik.
Sími 421 4388 - Netfang: stapaprenttamitt.is
Netfang v/auglýsinga: helgiholm@vogar.is
Korsíðumynd: (ítngið úr kirkju eftir 17. jiiníhátið-
armessu 1977. Fremst á myndinni eru imeðgurnar
Dóra Garöarsdóttir og Asa Eyjólfsdóttir. l.itla stiilkan
crGuðrún Oginundsdóttir, hagfræðingur.
blaðsins.