Morgunn - 01.12.1968, Blaðsíða 26

104
MORGUNN
ingar hans sér leik á borði að draga all mikið dár að „kukl-
inu“, sem hann fengist við í frítímum. Ýmis öfl innan kirkj-
unnar voi’u einnig hörð i andstöðu, báru meðal annars fyrir
sig kunn orð úr Gamla testamentinu, að ekki mætti leita
frétta af framliðnum. Yfirleitt voru margir þeir, sem kunn-
astir voru á Norðurlöndum og undir sterkum áhrifum það-
an, andsnúnir stefnunni. Að ýmsu leyti var það ekki svo
mikið undi’unarefni, þar eð mikill vafi hefur alltaf leikið á,
að rannsóknirnar þar væru nógu öi’uggar.
1 mjög athyglisverðum fyrirlestri, sem prófessor Harald-
ur flutti á trúmálaviku stúdentafélagsins 1922, lýsir hann
afstöðu sinni til sálarrannsóknanna og viðhorfi frá upphafi.
Hann tekur mjög skýrt fram, að sálarrannsóknafélagið sé
ekki trúfélag, heldur leiti það þekkingar á sínu afmai'kaða
sviði. Það leggi áhei’zlu á, að halda uppi fræðslu um niðui’-
stöður sálarrannsóknanna, hvar sem er. Hann segist um
fi’am allt vilja forðast að rannsóknir lentu út í „vulger-
spiritismus“, þ. e. eins konar andatrúarkukl, en telur allt
undir því komið, að beitt sé stöðugri gagnrýni við rann-
sóknir, og þær séu í höndum menntaðra manna. Hann var-
ar við því að allur almenningur fari að fást við rannsóknirn-
ar, telur það jafnvel ekki hættulaust. Hann vill foi’ða hreyf-
ingunni frá því, að standa að stofnun spiritistafélaga, eins
og tíð séu víða um lönd. Hann barðist gegn því að spiritism-
inn yrði gerður að neinum sértrúarflokki, en taldi að kii’kj-
an ætti að tileinka sér árangur af hinum vísindalegu sálai’-
í’annsóknum. Hann barðist fast gegn því, að menn gengju
úr þjóðkirkjunni og færu að stofna andatrúarflokka og
telur þá ekki færa um að fást við flóknar rannsóknir á sál-
rænum sviðum,sem stundi tilraunir í því einu skyni, að afla
sér nýrra trúarbragða. Þeir séu ekki að leita að sönnunum,
heldur að ósönnuðum kenningum. Einnig vítir hann þá, sem
leggi óumræðilega mikið upp úr ósjálfráðri skrift, sem
ósannað sé frá hvei’jum stafi. Yfirleitt hvetur hann til gagn-
rýni, varar við ósönnuðum fullyrðingum, ekki sízt ef um er
að í’æða eitthvað, sem kynni að brjóta í bága við kenningar