Útvarpstíðindi - 25.10.1948, Blaðsíða 8

392
ÚTVARPSTÍÐINDI
skipulegri þekkingu, sem allar fram-
farir og allur ríkidómur þjóðanna
byggist haldbezt, en ekki á rifrildi
svonefndra stjórnmálamanna. Jafn-
vel sigrar í styrjöldum byggjast á
vísindastörfum fárra góðra heila, en
ekki á blaðaskrifum eða raupi stjórn-
málamannanna né á mannfjölda
herjanna. Sérstaklega að lokinni síð-
ustu heimstyrjöld hafa augu stjórn-
málamanna, sem með fjárveitinga-
vald þjóðanna fara, opnazt fyrir
staðreyndinni um hina miklu þýð-
ingu vísindastarfa af öllu tagi og
aukið fjárveitingar til slíkra starfa
að miklum mun til að tryggja fram-
tíð þegna sinna í samkeppninni um
heimsmarkaði og heimsyfirráð. Á
Islandi einu allra Evrópulanda var
fyrst ráðist á lágar fjárveitingar til
vísindastarfsemi, þegar þurfti að
spara eða rétta jafnvægi fjárlag-
anna. Slík forsjá hinna vitru á vafa-
laust eftir að koma þjóðinni í koll.
Öll menning, allar framfarir nú-
tímans byggjast á vísindastarfsemi,
og sökum eðlis hennar er það hinn
herfilegasti misskilningur að ætla,
að smáþjóð eins og við Islendingar
getum komizt jafn vel áfram og
aðrir, vísindalítið og byggt fram-
farirnar á vísindaiðkunum annarra.
Það þarf góða þekkingu til að geta
hagnýtt reynslu annarra þjóða við
annarlegar aðstæður, og þótt klastr-
arar geti oft þeytt ryki í augu al-
mennings og talið honum trú um
ágæti sitt, byggjast litlar framfarir
á klastri. Eins er ómögulegt að vinna
góð vísindaafrek án góðra sambanda
við umheiminn, góður bókakostur er
vísindunum lífsnauðsyn meira en
flestum öðrum sviðum hins mann-
lega lífs, því að ekkert er alþjóð-
legra en vísindi. Það hefir hinum
pólitísku valdhöfum þessa lands ekki
skilizt heldur, eins og bezt sést á
eilífum bönnum á bókakaupum og
áhaldainnflutningi, enda eru vissar
atvinnugreinar okkur fjarri því að
vera mælanlegar á nútímamæli-
kvarða.
Tímarit og alþjóðamót eru beztu
hjálpartækin, sem vísindamenn á
öllum sviðum hafa til að fylgjast
sem bezt með þróun greinar sinnar.
Tímaritin eru birt víða um heim,
en alþjóðamót eru haldin öðru hvoru
á stað, sem ákveðinn er með löngum
fyrirvara. Erfðafræðingar hafa hald-
ið átta slík mót síðan 1906 og þó
reyndar fleiri, því að á öllum al-
þjóðamótum grasafræðinga og flest-
um alþjóðamótum dýrafræðinga og
mannfræðinga eru sérstakar deildir
fyrir erfðafræði. Síðasta mótið var
haldið í Lundi og Stokkhólmi með'
fulltrúum frá öllum löndum heims,
„frá Japan í austri til Hawii í vestri,
frá Islandi í norðri til Nýja Sjá-
lands í suðri“ eins og formaður
mótsnefndar, prófessor Bonnier,
komst að orði í setningraræðu, en
frá Rússlandi kom þó enginn, því
miður, sökum valdboðs stjórnarinnar
þar. Island átti þarna tvo fulltrúa,
en hefði atvinnumálaráðuneytið ekki
tekið í taumana nokkrum dögum áð-
ur en mótið hófst, myndi háttvirt
Viðskiptanefnd hafa leikið hér hlut-
verk hins rússneska valdhafa og
komið í veg fyrir þátttöku íslands,
því að á tæpum tveim mánuðum
hafði hún neitað æ ofan í æ um
gjaldeyrisleyfi og lausn hinna frægu
átthagafjötra. Sem betur fer, er
ekki jafn algert einræði alls staðar,