Árdís - 01.01.1933, Blaðsíða 23

21
Segðu ungbörnum sögu
Eftir
Ellen M. Fcifnis.
Allir mestu kennarar og leiðtogar hafa á öllum öldum notað
sögur sem eina af nothæfustu leiðunum til þess að uppfræða og móta
hugsanir mannanna og kenna þeim að lifa. Sögur og frásagnastíll
hafa átt meiri þátt i því að lyfta mannkyninu á hærra svið hugsana
og framkvæmda en nokkurntíma ritgerða eða röksemdastíllinn hefir
gert; þær koma fram í búningi sorgarleiks eða æfintýris, óbundnu
eða bundnu máli; þrer flytja jafnan reynslu mannanna og ákveðna
lífskenningu, sem enginn fær misskilið.
Tilgangurinn með því að segja börnum sögur er sá að auðga
og stækka sjóndeildarhring þeirra, og vekja og hvetja þau til heil-
brigðrar hugsunar. Gleði og skemtun skyldu sögurnar einnig flytja
og frekar finna bergmál í hjarta barnsins en að treysta gáfum þess og
skilning. Dáleikur manna á sögum yfirleitt er sprottinn af með-
vitund um mentunargildi það er þær hafa í sér fólgið.
Oft rís sú spurning, hvert gildi sagan flytji, sem er sögð, sem
einstaklingurinn er les hana njóti ekki. Þeirri spurning er fljót-
svarað, þegar um börn er að ræða. Þau hafa ekki lært að lesa, eða
eiga erfitt með lestur á unga aldri, eins og hér ræðir um, og enda
þótt mikil framför hafi átt sér stað á síðari árum í vali og framsetn-
ing þess efnis er ungum lesendum er ætlað ])á vill þá samt alloft
tapast sumt það ljúfasta og besta úr klassískum bókmentum um
leið og þær eru settar fram í stíl við hæfi barna. Fyrir flestum
börnum mun ]>að líka vera svo, að lestursleikni þeirra þroskast
mikið seinna, en hæfileiki þeirra að meta og virða ágæti sögunnar.
Jafnvel eftir að þau eru vel læs, þá saint skilja þau meining sögunn-
ar enn betur ef þeim er sögð sagan af persónu, sem vel kann að
segja sögu, því hún velur þannig að efnið muni vekja athygli þess
er hlustar, hagar þannig orðum og áherzlum að vild, eftir því sem
bezt á við, og setur það fram í hverjum þeim bókmentastíl er henni
bezt hentar og fallegast virðist.
Auk barnauppfræðslu eiga sögur alment gildi, er vel mætti nefna.
Allar okkar fornsögur og bókmentir, eru þrungnar af dæmum, er
sýna hve mikilsvirði sú list var að kunna að segja sögur. Synir fs-
lands fluttu þá list með sér út um heiminn til konunga og hirða
þeirra; þeir hröktu á burt skammdegis-skuggana, er hertóku birtu-
vana híbýli þeirra, og eyddu þunglyndi og kvíða. Einnig urðu þeir,
með list sinni, til ]iess að friða ólgandi víkingslund og ])ó lialda
vakandi útþrá og hetjuanda kappanna þar til voraði i heimi og sál.
En eg veil ]iið öll minnist þeirrar sýn, er börn hópast utan um aldr-