Morgunblaðið - 29.10.2009, Qupperneq 20

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. OKTÓBER 2009
EFTIR bankahrun-
ið hef ég fengið
margar fyrirspurnir
frá sjóðfélögum
Frjálsa lífeyrissjóðs-
ins um stöðu sjóðsins.
Fyrirspurnirnar hafa
oft á tíðum snúist um
hvort eignir séu of
hátt metnar í bók-
haldi sjóðsins. Ég tel
því ástæðu til að upp-
lýsa hvaða áhrif bankahrunið hef-
ur haft á Frjálsa lífeyrissjóðinn og
hvað sjóðurinn hefur haft að leið-
arljósi við mat á eignum sínum.
Áhætta minnkuð
Frjálsi lífeyrissjóðurinn, sem er
í rekstri hjá Nýja Kaupþingi, er
um 75 milljarðar að stærð og sjóð-
félagar eru um 44 þúsund. Sjóð-
urinn er áttundi stærsti lífeyr-
issjóður landsins og hentar þeim
sem hafa frjálst val um í hvaða líf-
eyrissjóð þeir greiða skylduið-
gjald. Jafnframt geta ein-
staklingar ávaxtað
viðbótarlífeyrissparnað í sjóðnum.
Frjálsi lífeyrissjóðurinn fór ekki
varhluta af bankahruninu en að-
gerðir sem sjóðurinn greip til árin
2007 og 2008 minnkuðu tjón hans.
Á umræddu tímabili var áhætta í
verðbréfasafni sjóðsins minnkuð
verulega með markvissri lækkun á
hlutfalli innlendra hlutabréfa,
skuldabréfa fjármálastofnana og
skuldabréfa fyrirtækja í eigna-
safni sjóðsins. Í staðinn var fyrst
og fremst aukið hlutfall verð-
tryggðra ríkisskuldabréfa. Fjár-
festingarleiðir sjóðsins skiluðu
–7% til 25% ávöxtun árið 2008,
mismunandi eftir fjárfesting-
arleiðum en þær fylgja ólíkum
fjárfestingarstefnum og eru því
misáhættumiklar.
Áhrif varúðarniður-
færslna á ávöxtun
Við bankahrunið skertist
greiðslugeta skuldara verulega og
þurfti því að fram-
kvæma varúðarnið-
urfærslur á virði
skuldabréfa fjár-
málastofnana og fyr-
irtækja í eigu sjóðsins
í samræmi við það
sem búast mætti við
að greiddist upp í
skuldabréfin. Þegar
varúðarniðurfærslur
eiga sér stað lækkar
gengi fjárfesting-
arleiða sjóðsins og
þar með ávöxtun leið-
anna.
Við varúðarniðurfærslurnar var
stuðst við mat tveggja óháðra end-
urskoðenda og farið eftir því mati
sem fól í sér meiri varúðarnið-
urfærslu. Til dæmis voru skulda-
bréf gömlu bankanna færð niður
um 99% sem þýðir að öll inn-
heimta þeirra umfram 1% kæmi
sjóðfélögum til góða í framtíðinni
og leiddi til þess að ávöxtun sjóðs-
ins myndi hækka. Á þessu ári kom
í ljós að staða nokkurra fyr-
irtækja, sem sjóðurinn átti skulda-
bréf á hafði versnað enn frekar og
hafa því frekari varúðarnið-
urfærslur verið framkvæmdar á
árinu. Sjóðurinn hefur einnig bók-
að virði gjaldmiðlaskiptasamninga
sjóðsins miðað við gengi á gjald-
daga samninganna en sjóðurinn
telur, eins og Landssamtök lífeyr-
issjóða, að gera eigi samningana
upp á hagstæðara gengi fyrir sjóð-
ina. Líklegt er að dómstólar muni
skera úr um endanlegt gengi.
Frá áramótum til 19. október sl.
var nafnhækkun fjárfestingarleiða
sjóðsins 7%-13% að teknu tilliti til
þeirra varúðarniðurfærslna sem
gripið hefur verið til á árinu. Þrátt
fyrir að skuldabréf sjóðsins hafi
verið færð mikið niður hafa var-
úðarniðurfærslurnar haft minni
áhrif á ávöxtun sjóðsins en búast
mátti við. Ástæðan er að virði um-
ræddra bréfa var lágt hlutfall af
heildareignum sjóðsins. Var-
úðarniðurfærslur á skuldabréfum
sjóðsins hafa verið 0%-5,8% af
heildareignum sjóðsins, mismun-
andi eftir fjárfestingarleiðum.
Það er von mín að meira fáist
upp í greiðslu skuldabréfanna en
bókfærð staða þeirra segir til um.
Ef það gengur eftir mun það hafa
þau áhrif að gengi á fjárfesting-
arleiðum sjóðsins hækkar og þar
með ávöxtun leiðanna.
Áhersla á gagnsæi
Frá því um sl. áramót hefur
sjóðurinn leitast við að auka enn
frekar gagnsæi fyrir sjóðfélaga.
Eftir bankahrunið hafa sjóðfélagar
haft mikinn áhuga á að fá upplýs-
ingar um eignasafn sjóðsins.
Stjórn sjóðsins tók þá ákvörðun að
birta á vefsíðu sjóðsins,
www.frjalsilif.is, frá og með sl.
áramótum upplýsingar um hvaða
eignir sjóðurinn á og hve hátt
hlutfall einstakar eignir eru af
heildareignum hans. Þannig geta
sjóðfélagar metið þá áhættu sem
felst í eignasafni hinna mismun-
andi fjárfestingarleiða sjóðsins.
Upplýsingar um eignirnar eru
uppfærðar á þriggja mánaða
fresti.
Þær miklu varúðarniðurfærslur
sem hafa verið framkvæmdar og
bókun á virði gjaldmiðlaskipta-
samninga miðað við gengi á gjald-
daga samninganna endurspeglast í
útreikningum á daglegu gengi
fjárfestingarleiða Frjálsa lífeyr-
issjóðsins. Tekið er því tillit til
þessara aðgerða í þeim ávöxt-
unartölum sem sjóðurinn gefur út.
Samkvæmt ofangreindu tel ég að
eignir sjóðsins séu ekki of hátt
metnar í bókhaldi sjóðsins.
Frjálsi lífeyrissjóðurinn legg-
ur áherslu á gagnsæi
Eftir Arnald
Loftsson » Það er von mín að
meira fáist upp í
greiðslu skuldabréfanna
en bókfærð staða þeirra
segir til um.
Arnaldur Loftsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Frjálsa lífeyrissjóðsins.
SVANDÍS Svav-
arsdóttir, umhverf-
isráðherra Íslands,
hefur tilkynnt að hún
ætli ekki að sækja um
undanþágur vegna
losunar á gróður-
húsalofttegundum
þegar Kyoto-bókunin
verður endurskoðuð á
hinni mikilvægu
COP15-loftslagsráð-
stefnu í Kaupmanna-
höfn í desember. Með
þessu sýnir ríkisstjórn Íslands
mikla ábyrgð og gott fordæmi.
Hinum megin á hnettinum vill
Taívan sýna sams konar fordæmi
enda steðjar að landinu ýmiss kon-
ar vá af völdum hlýnandi veð-
urfars. Fellibylurinn Morakot, sem
mikið var í fréttum nýverið, er að-
eins eitt dæmi þess. En Taívan
hefur því miður ekki sama tæki-
færi og Ísland til að láta rödd sína
hljóma þar sem eftir verður tekið.
Ég bið lesendur Morgunblaðsins
að minnast efnahagslegrar stöðu
Taívans. Ríkið telst það 12. í röð-
inni í heiminum hvað
varðar samkeppn-
ishæfni og Al-
þjóðabankinn setur
það í 46. sæti landa
sem hagstætt er að
eiga viðskipti við,
samanborið t.d. við
Kína í 89. sæti. En
Taívan bítur samt við
útgarðana þegar kem-
ur að alþjóða-
samvinnu. Skellt hef-
ur verið skollaeyrum
við umsóknum Taív-
ans um aðild að Sam-
einuðu þjóðunum frá 1993 og nú
þegar ríkið hefur hætt að reyna að
sækja um fulla aðild en æskir ein-
ungis þátttöku í undirstofnunum
SÞ mætir það einnig tómlæti. Nýj-
asta og alvarlegasta dæmið er að
okkur er meinað að eiga aðild að
Loftslagsráði SÞ.
Vitaskuld berum við sömu
ábyrgð og aðrar þjóðir á að draga
úr losun skaðlegra lofttegunda. En
slíkt verður aðeins gert með ná-
inni samvinnu ríkja heims. Í síð-
ustu viku gaf Taívan út metn-
aðarfull stefnumið sín um
minnkaða losun CO2: 1) Á ára-
bilinu 2016-2020 verði losunin ekki
meiri en árið 2008. 2) Árið 2025
verði losunin komin í sömu tölu og
árið 2000. 3) Árið 2050 verði los-
unin aðeins 50% af því sem hún
var árið 2000.
Ef Taívan fengi aðild að alþjóða-
samvinnu á þessu sviði gæti ríkið
lagt mikilvægan skerf af mörkum
til að hjálpa þróunarríkjum að
draga úr losun gróðurhúsaloftteg-
unda. Von mín er sú að alþjóða-
samfélagið viðurkenni það skref
sem við höfum ákveðið að taka og
veiti okkur aðild að Loftslagsráði
SÞ og að COP15-ráðstefnunni í
Kaupmannahöfn í desember. Ég
skora á íslensk stjórnvöld að beita
sér fyrir slíku á vettvangi SÞ.
Taívan og loftslags-
breytingarnar
Eftir Su Jun-pin »Ef Taívan fengi aðild
að alþjóðasamvinnu
á þessu sviði gæti ríkið
lagt mikilvægan skerf af
mörkum til að hjálpa
þróunarríkjum að draga
úr losun gróðurhúsa-
lofttegunda.
Su Jun-pin
Höfundur er upplýsingamálaráðherra
Taívans (Lýðveldisins Kína).
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn
– meira fyrir áskrifendur
JÓLAGJAFIR FRÁ
FYRIRTÆKJUM
Fáðu þér áskrift á
mbl.is/askrift
Pöntunartími auglýsinga er fyrir klukkan
16.00 mánudaginn 9. nóvember.
Nánari upplýsingar veitir Sigríður Hvönn
í síma 569 1134 / 692 1010,
sigridurh@mbl.is
Glæsilegur blaðauki um
allt sem snýr að jólagjöfum
frá fyrirtækjum til starfs-
fólks og viðskiptavina
fylgir Viðskiptablaði
Morgunblaðsins
12. nóvember.
Þetta er handbókin í ár fyrir
stjórnendur sem eiga eftir að
ákveða hvað fyrirtækið ætlar að
gefa samstarfsaðilum, viðskipta-
vinum og eigin starfsfólki í
jólagjöf.