Morgunblaðið - 02.11.2009, Síða 23

Menning 23FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 2. NÓVEMBER 2009
Þessir þættir eru
varasamir sam-
ankomnir í einum manns-
heila ... 26
»
BRESKAR og bandarískar bækur
sem skrifaðar hafa verið með það í
huga að höfða til kvenna eingöngu,
það sem á ensku er kallað „chick
lit’“, virðast eitthvað vera að breyt-
ast, ef marka má nýlega frétt í dag-
blaðinu Guardian. Slíkar sögur hafa
jafnan verið sagðar frá sjónarhóli
kvenna sem hafa miklar áhyggjur af
holdafari sínu og drekkja jafnvel
þeim sorgum í hvítvíni og svæla þær
út með reykingum og kynlífi með yf-
irmanninum, sbr. bækurnar um
Bridget Jones. Nú virðist ný gerð af
söguhetju hafa litið dagsins ljós,
kona sem er langt yfir kjörþyngd en
er tiltölulega sama um það.
Fjöldi bóka mun vera á leiðinni
bæði í Bretlandi og Bandaríkjunum
þar sem söguhetjan er feit kona, að
því er fram kemur í blaðinu. Þar seg-
ir að konur geri nú kröfu um
raunsæi í slíkum bókum, að sögu-
hetjan sé „alvöru kona“. Julia Lle-
wellyn, höfundur Love Nest sem
kemur út í febrúar, tekur undir
þetta en í þeirri bók er ein að-
alpersónan kona vel í holdum. Hún
bendir á að offita sé alvarlegt vanda-
mál í dag og það þurfi að fjalla betur
um í skáldskap en þó með þeim
hætti að hamingjan velti ekki á lík-
amsþyngd. Megrunarkúrar séu með
öðrum orðum ekki lykillinn að ham-
ingjunni heldur að læra að elska
sjálfan sig. Þessi nýja gerð bóka hef-
ur hlotið hið viðeigandi heiti „bigger
chick lit“ hjá forlaginu Mills & Boon
í Bandaríkjunum.
Andsvar við
Bridget Jones
Söguhetjur sáttar
við holdafarið
Jones Renée Zellweger sem Bridget
Jones í fyrstu myndinni um hana.
KARL Breta-
prins hefur verið
iðinn undanfarin
ár við að tjá sig
um byggingarlist
í Lundúnum og
verið gagnrýninn
á ýmis verkefni
sem honum þykja
ekki til prýði.
Menningar-
málaráðherra Bretlands, Ben
Bradshaw, virðist hafa fengið nóg af
þessum afskiptum prinsins og gagn-
rýnir hann fyrir að standa í vegi fyr-
ir byggingarfram-kvæmdum. Sagð-
ist ráðherrann í viðtali við dagblaðið
Sunday Telegraph hafa áhyggjur af
því að hætt hefði verið við verkefni
út af gagnrýni eins manns, í svari við
spurningu þess efnis hvort hann
hefði áhyggjur af því að prinsinn
hefði skipt sér af ákveðnu bygginga-
verkefni í Chels-ea, húsaþyrpingu
hannaðri af Richard Rogers. Kaup-
endur hættu við stóran hluta fram-
kvæmdarinnar í kjölfar afskipta
prinsins. Bradshaw sagðist hafa
áhyggjur af því að hætt yrði við stór-
kostleg verk út af gagnrýni eins
manns.
Eigandi lóðarinnar í Chelsea, sem
hönnun Rogers átti að rísa á, er kon-
ungsfjölskyldan í Katar. Mun Karl
hafa sent henni bréf og sagt að hann
teldi hönnun Rogers óviðeigandi fyr-
ir þetta tiltekna svæði.
Ósáttur við
prinsinn
Karl Bretaprins
BERNT Øyvind Thorvaldsen,
dósent í norrænum bók-
menntum við háskólann í
Volda á Sunnmæri, flytur í dag
erindi um frásögn Egils sögu
af níðstönginni sem Egill reisti
Eiríki konungi blóðöx og
Gunnhildi drottningu.
Thorvaldsen veltir upp
þeirri spurningu hvernig skilja
megi réttlætingu á fjölkynngi í
ljósi þess að á samtíð höfund-
arins voru galdrar og níð lögbrot og birting-
armynd trúarlegra ranghugmynda. Fyrirlest-
urinn hefst kl. 16 og er í aðalbyggingu Háskóla
Íslands, stofu A207.
Fræði
Fyrirlestur um
níðstöng Egils
Aðalbygging
Háskóla Íslands
Í KVÖLD kl. 20 verða haldnir
tónleikar í Salnum í Kópavogi í
tilefni af því að mezzósópr-
ansöngkonan Alina Dubik hef-
ur búið og starfað á Íslandi í 20
ár. Á þeim koma fram söngkon-
urnar Anna Jónsdóttir, Anna
Margrét Óskarsdóttir, Agnes
Amalía Kristjónsdóttir, Jó-
hanna Héð- insdóttir, María
Jónsdóttir og Nathalía Druzin
Halldórsdóttir sem hafa allar
lært söng hjá Alinu. Dubik mun sjálf flytja þekkt-
ar óperuaríur. Píanóleikari er Ástríður Alda Sig-
urðardóttir og á efnisskrá eru sönglög, aríur og
dúettar úr ýmsum áttum.
Tónlist
Sjö söngkonur í
Salnum
Alina Dubik
mezzósópran
BÓKASAFN Seltjarnarness
býður í dag upp á tónleika í
samstarfi við Tónlistarskóla
Seltjarnarness undir nafninu
„Te og tónlist“ og hefst dag-
skráin kl. 17.30. Tónleikarnir
eru stuttir og hugsaðir þannig
að fólk geti komið við á bóka-
safninu, hvílt sig og notið tón-
listar á heimleiðinni, eins og
segir í tilkynningu. Að þessu
sinni eru það þrjár stúlkur á
menntaskólaaldri sem leika gamla djassstandarda
á kontrabassa og píanó og syngja. Þær heita Rósa
Kolbeinsdóttir, Guðrún Jóhannsdóttir og Sig-
urbjörg María Jósepsdóttir.
Tónlist
Te og tónlist í
bókasafninu
Gestur á Bókasafni
Seltjarnarness
Eftir Kolbrúnu Bergþórsdóttur
kolbrun@mbl.is
ÞORGRÍMUR Þráinsson á 20 ára rithöfundar-
afmæli í ár en fyrsta bók hans, Með fiðring í tán-
um, kom út árið 1989 og varð metsölubók eins og
svo margar seinni bóka hans. Nýjasta bókin, ung-
lingabókin Núll núll 9, er nýkomin út og er sú tutt-
ugusta og þriðja í röðinni. Hún er sjálfstætt fram-
hald bókanna Svalasta 7an og Undir 4 augu sem
komu út 2003 og 2004. „Bækurnar áttu bara að
vera tvær en ég lét undan endurteknum þrýstingi
lesenda og skrifaði þessa um sömu persónur,“ seg-
ir Þorgrímur.
Núll núll 9 er að sögn Þorgríms eins konar
James Bond ástar- og spennusaga og gerist á einni
viku á Akureyri. Jóel, sem er sextán ára, situr
óvænt uppi með tölvu rússneskrar stelpu sem skil-
ar sér aldrei til baka af salerninu. Hann finnur ým-
is leynileg gögn í tölvunni sem varða grunsam-
legar athafnir erlendra aðila á Íslandi. Á
skömmum tíma flækist hann inn í mál sem eru ofar
skilningi hans og leitar aðstoðar hjá vinum sínum.
Margklofin persóna
„Ég hef ekki áður skrifað spennusögu þar sem
um líf og dauða er að tefla þannig að þetta var ný
upplifun fyrir mig,“ segir Þorgrímur. „Sagan sker
sig frá fyrri bókunum tveimur um Jóel og Álfhildi
að því leyti að þær voru sagðar í þriðju persónu en
í Núll núll 9 er það Jóel sem segir söguna. Mér
finnst skemmtilegra að segja sögu í fyrstu per-
sónu. Kannski af því að sjálfur er ég svo margklof-
inn. Stundum finnst mér ég vera kona, stundum
karlmaður, stundum krakki og stundum gamal-
menni. Ómeðvitað leitast ég við að koma skila-
boðum á framfæri.“
Spurður hvaða skilaboð það séu segir hann:
„Fyrst og fremst þau að hver einstaklingur ber
ábyrgð á eigin lífi og á að fylgja draumum sínum.
Ég hef undanfarin ár haldið fyrirlestra í grunn-
skólum þar sem þessi skilaboð eru í fyrirrúmi.
Unglingar hafa þörf fyrir uppörvun og að þeim sé
sagt að þau geti náð markmiðum sínum í lífinu og
eigi ekki að láta neitt stoppa sig. Og alls ekki elta
fjöldann heldur fara eigin leiðir þótt þær séu fullar
af hindrunum og þau geri ótal mistök á leiðinni. Í
bókinni Núll núll 9 eru skilaboðin þau að það gerist
miklu meira á bak við tjöldin en við gerum okkur
grein fyrir.“
Boðberi heilbrigðis
Þorgrímur var þekktur fótboltamaður á fyrri
árum og heilbrigt líferni er honum hugleikið. Hann
segir að sá boðskapur hljóti óhjákvæmilega að
hafa ratað í bækurnar. „Kannski var predikunar-
tónn í fyrstu bókum mínum en hann er þar ekki
lengur. Ég hef lært ýmislegt á þessum tuttugu ár-
um. Mér finnst miklu auðveldara og skemmtilegra
að vinna með texta en mér þótti í upphafi. Það er
mér í blóð borið að vera boðberi heilbrigðis þegar
ungt fólk er annars vegar.“
Þorgrímur skrifaði Núll núll 9 að langmestu
leyti á kaffihúsum Reykjavíkurborgar. „Kaffi-
húsin hafa verið skrifstofa mín undanfarin ár. Þótt
á þeim geti verið hávaði truflar hann mig ekki því
ég er í mínum eigin heimi meðan ég vinn. Þegar
verkinu er lokið legg ég það frá mér í nokkrar vik-
ur, fer síðan aftur yfir það og laga. Ég trúi mjög á
fyrstu skrif, þann innblástur sem kemur í upp-
hafi.“
Lesendur skipta öllu máli
Bækur Þorgríms hafa notið mikilla vinsælda
meðal barna og unglinga en gagnrýnendur hafa
ekki allir verið jafn hrifnir. „Ég held að allir rithöf-
undar vilji frábæra gagnrýni en mínar bækur hafa
sem betur fer hlotið misjafna dóma. Ég hef fengið
frábæra gagnrýni sem mér hefur þótt oflof og að
sama skapi slæma sem mér þótti ósanngjörn. Ein-
hver sagði að það væri fullkomin heimska að deila
um smekk og þannig verður það sem betur fer allt-
af. Mótlætið hefur alltaf hert mig. Lesendur skipta
mig öllu máli og þeir hafa verið mín helsta hvatn-
ing. Það er ómetanlegt fyrir mig að lesa í skólum
og vera í beinum tengslum við lesendur.
Að sama skapi held ég að ég hafi sjaldnast fallið
í kramið hjá „akademíunni“, hver sem hún er; ein-
hver ósýnileg rödd sem vill stjórna því hvað börn
og ungmenni eigi að lesa. Það að ég skuli hafa
fengið neitun í 19 skipti á þeim 20 árum sem ég hef
sótt um starfslaun listamanna segir sína sögu. Á
tyllidögum talar sama röddin um að það verði að
örva unglinga til að lesa. En það má alls ekki
styðja við bakið á þeim höfundi sem nær einna
best til unglinga. Hugsanlega eru unglingabækur
ekki nógu fínar bókmenntir. En mér leyfist alls
ekki að tala um þetta því þá mála ég mig enn meira
út í horn í þessum bókmenntaheimi.“
James Bond fyrir unglinga
 Þorgrímur Þráinsson á 20 ára rithöfundarafmæli  Sendir frá sér unglingabók
sem er 23. skáldsagan hans  Segir lesendur hafa verið sína helstu hvatningu
Morgunblaðið/Heiddi
Þorgrímur Þráinsson „Lesendur skipta mig öllu máli og þeir hafa verið mín helsta hvatning.“
Þorgrímur Þráinsson er fæddur í
Reykjavík 8. janúar 1959. Hann lauk
stúdentsprófi frá Menntaskólanum í
Reykjavík árið 1980 og stundaði nám í
frönsku við Sorbonne-háskóla í París
1983-1984.
Þorgrímur var blaðamaður hjá
Fróða frá 1985 og ritstjóri Íþrótta-
blaðsins og ritstjórnarfulltrúi barna-
blaðsins ABC frá 1989. Í lok árs 1996
var hann ráðinn framkvæmdastjóri
Tóbaksvarnanefndar.
Þorgrímur varð þrisvar sinnum Ís-
landsmeistari á knattspyrnuferlinum
með Val og tvisvar sinnum bik-
armeistari. Hann lék alls um 180 leiki
í efstu deild og 17 landsleiki fyrir Ís-
lands hönd.
Þorgrímur hlaut Íslensku barna-
bókaverðlaunin 1997 fyrir bókina
Margt býr í myrkrinu. Fyrsta skáld-
saga hans fyrir fullorðna, Allt hold er
hey, kom út 2004.
Rithöfundur og íþróttamaður
Morgunblaðið/Ómar
Alltaf í boltanum Þorgrímur er í landsliðsnefnd og læt-
ur stundum til sín taka á æfingum. Hér sést hann á einni
slíkri í september sl. Atli Viðar Björnsson vinstra megin.