SunnudagsMogginn - 25.10.2009, Blaðsíða 22

22 25. október 2009
fengið ákveðin skilaboð um það hvernig ætti að
stilla upp á lista og þar væri nafn mitt ekki að
finna. Þá fór framkvæmdastjóri Starfsgreina-
sambandsins um landið og heimsótti formenn að-
ildarfélaga til að safna liði gegn mér. Það líkaði mér
illa.“
Hvaða skoðanir þínar telurðu að séu óvinsæl-
ar hjá þessum ákveðna hópi manna?
„Mér hefur fundist að verkalýðsforystan leggi
ekki næga áherslu á að leiðrétta kjör þeirra sem
minnst mega sín í þjóðfélaginu. Laun þess hóps eru
smánarblettur og skandall og lægri en atvinnu-
leysisbætur. Í búsáhaldabyltingunni hefði ég viljað
sjá verkalýðshreyfinguna stíga fram en hún fór í
felur um leið og almenningur mætti á Austurvöll
til að mótmæla ástandinu og krefjast úrbóta. Í
þessum mótmælum var verið að gera upp ákveðið
skeið í Íslandssögunni sem hafði einkennst af
sukki og svínaríi og stórfelldri misskiptingu. Í
þeim mótmælum átti verkalýðshreyfingin að vera
leiðandi í stað þess að láta sig hverfa.
Ég hef líka gert athugasemd varðandi þann gríð-
arlega heilaþvott sem á sér stað innan verkalýðs-
hreyfingarinnar varðandi Evrópusambandið. Ég
hef verið fylgjandi því að menn skoðuðu málin og
reyndu að meta og kosti og galla við Evrópusam-
bandsaðild. En forvígismenn innan hreyfing-
arinnar hafa viljað keyra á því máli án umræðu um
gallana og vilja Ísland nánast skilyrðislaust inn í
sambandið. Þetta er lýsandi dæmi um þau vinnu-
brögð sem viðhöfð eru í verkalýðshreyfingunni.
Launahækkanir áttu að verða í febrúar en þeim
var frestað eftir samkomulag milli Samtaka at-
vinnulífsins og Alþýðusambandsins. Ég var einn af
þeim sem gagnrýndu það. Ég taldi og tel enn að
fyrirtæki sem geta borgað hærri laun, og þau eru
allnokkur, ættu að gera það. Þetta fór í taugarnar á
forystu Alþýðusambandsins.
Ákveðnir valdamiklir aðilar innan hreyfing-
arinnar gerðu athugasemdir við að fjölmiðlar töl-
uðu við okkur sem ekki voru á sömu skoðun og
þeir. Reynt var að hafa áhrif á lýðræðislega um-
ræðu um frestun eða ekki frestun kjarasamninga.
Furðulegt en satt. Forseti Alþýðusambands Íslands
notaði hvítasunnudag til að skrifa tölvupóst til
allra aðildarfélaga og miðstjórnar Alþýðu-
sambandsins þar sem hann gerði lítið úr störfum
mínum. Hann gagnrýndi auk þess sýn mína á end-
urskoðun kjarasamninga þar sem ég taldi að at-
vinnurekendur, sem það gætu, ættu að standa við
samningsbundnar hækkanir. Þarna hófst sú árás
F
yrr í þessum mánuði lét Aðalsteinn Árni
Baldursson, formaður Framsýnar stétt-
arfélags á Húsavík, af starfi sem sviðstjóri
matvælasviðs Starfsgreinasambands Ís-
lands eftir að uppstillinganefnd sambandsins
ákvað að gera ekki tillögu um að hann yrði áfram
sviðstjóri. Aðalsteinn segist ekki hafa haft geð í sér
til að beita sér gegn tillögunni en er afar ósáttur við
það hvernig staðið var að málum á þingi Starfs-
greinasambandsins.
„Ég hafði gegnt þessu starfi frá árinu 2000, lagði
hart að mér og hafði gaman af vinnunni. Ég tel mig
hafa notið virðingar fyrir störf mín enda kom á
þinginu fram hörð gagnrýni á uppstillingar-
nefndina og hópur manna gekk út af þinginu í
mótmælaskyni,“ segir Aðalsteinn. „Tölvupósti og
skilaboðum hefur rignt yfir mig og ég hef fengið
hringingar frá ráðherrum sem lýsa yfir undrun
sinni á þessu. Menn segjast ekki skilja hvað upp-
stillingarnefnd gekk til en ég skil það. Ég hef haft
aðra sýn á verkalýðsmál og kjarabaráttu en ýmsir
innan Starfsgreinasambandsins. Ég hef viljað sjá
verkalýðshreyfinguna miklu róttækari og virkari
en hún hefur verið. Ég efast ekki um að mín sýn á
þau mál hafi hitt í mark því samkvæmt könnun
sem Capacent Gallup gerði fyrir Starfsgreina-
samband Íslands nýtur það félag sem ég stýri,
Framsýn, 96% stuðnings félagsmanna eða mest
allra félaga. Á sama tíma er verkalýðshreyfingin í
mikilli tilvistarkreppu og samkvæmt nýlegri
könnun treysta einungis 25% landsmanna verka-
lýðshreyfingunni.“
Árás vegna skoðana
Telurðu að á þinginu hafi verið gerð aðför að þér?
„Já, þetta er persónuleg árás sem tengist skoð-
unum mínum. Í lok ágúst kom framkvæmdastjóri
Starfsgreinasambands Íslands, Skúli Thoroddsen,
norður til Húsavíkur til að heimsækja mig og bað
mig að stíga til hliðar sem sviðsstjóri matvæla-
sviðs. Þannig get ég, sagði hann, bjargað sam-
bandinu. Ég spurði hvort menn hefðu eitthvað út á
vinnu mína að setja. Hann sagði svo ekki vera, ég
hefði staðið mig vel sem sviðsstjóri en það væri
ágreiningur um sýn mína og skoðanir á verkalýðs-
baráttu. Hann bar fyrir sig að formaður Eflingar í
Reykjavík, Sigurður Bessason, vildi að ég viki.
Þegar ég fór að grennslast nánar fyrir um málið var
það eina sem ég fékk uppgefið að menn hefðu sitt-
hvað út á skoðanir mínar að setja. Ég talaði við for-
mann kjörnefndar og hann sagði að nefndin hefði
Ýtt til hliðar
vegna öfundar
Mér finnst skelfilegt að horfa upp á að vera ýtt
til hliðar, ekki vegna þess að ég sé ekki að vinna
vinnuna mína, heldur vegna öfundar ákveð-
inna manna sem líkar ekki við áherslur mínar.
Manna sem sjá ofsjónum yfir þeirri velgengni
sem ég nýt, ekki síst meðal verkafólks.
sem endaði með því að mér var ýtt til hliðar. Það er
fámenn valdaklíka innan verkalýðshreyfing-
arinnar sem vann að því.“
Ætlaði að leiðrétta kjör á viku
Þú ert ekki gamall maður, hvernig hófust afskipti
þín af verkalýðsbaráttu?
„Ég var átján ára þegar ég hóf störf á vinnu-
markaði rétt fyrir 1980 og fljótlega upp úr því var
ég kosinn trúnaðarmaður á stórum vinnustað,
Fiskiðjusamlagi Húsavíkur. Ég fann að mikil
óánægja var á vinnustaðnum vegna lágra launa. Ég
ætlaði að gera áhlaup í þeim efnum og sagðist
skyldu bjarga málum á viku. Ég hélt þá að það væri
ekkert mál. Það væri svo ósanngjarnt að menn
hefðu ekki hærri laun að þetta yrði leiðrétt eins og
skot. Það fór nú ekki þannig. Þarna var ég í fimm-
tán ár og þegar ég hætti fannst mér ég vera búinn
að skila því verki að jafna laun innan fyrirtækisins
og var þokkalega sáttur. Ég var hvattur af mínu
fólki til að beita mér af meira afli í verkalýðs-
málum. Þá fór ég af gólfinu inn í stjórn Verkalýðs-
félags Húsavíkur og var kominn þangað 1986, 26
ára gamall, og var í stjórn þangað til ég tók við fé-
laginu 1994 og hef verið formaður fyrir norðan
síðan þá.“
Ertu gamaldags byltingarsinnaður verkalýðs-
leiðtogi?
„Já, ég er af þeim skóla. Á sínum tíma kynntist
ég Gvendi jaka sem var mikill og merkur verka-
lýðsleiðtogi. Hann lét engan nokkru sinni finna
fyrir því að hann væri merkilegri en aðrir og þótt-
ist aldrei vera annar en hann sjálfur. Þetta eru eig-
inleikar sem ég tel eftirsóknarverða og ber virð-
ingu fyrir. Það sem vantar í verkalýðshreyfinguna
í dag er að verkalýðsleiðtogar tali tungu fólksins og
ég tek heilshugar undir með Ögmundi Jónassyni,
sem sagði í setningarræðu sinni á þingi BSRB fyrir
helgina, að verkalýðshreyfingin væri að fjarlægast
uppruna sinn. Á hvaða stalli er verkalýðsleiðtogi
Aðalsteinn Árni Baldursson, formaður Framsýnar
Viðtalið
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is