Organistablaðið - 01.04.1972, Blaðsíða 11

lega lífs. Hirðlífið í Bagdad náði hámarki 750—850. Á þessum
árum var mikið af grískum ritum þýtt á arabisku. Meðal þeirra
rita var Pneumatica Herons frá Aiexandríu, sem hefur aðeins varð-
veitzt í þessari þýðingu. Mörg arabísk rit geta um Hydraulis, þótt
greinilegt sé, að höfundarnir hafi ekki séð hljóðfærin, heldur séu
að skrá munnmæli. Eftir 'því sem næst verður komizt af þessum
arabísku ritum, er'hér um að ræða 4 mismunandi hljóðfæri:
1) Sams konar orgel, eem tíðkuðust við hirðina í Konstantinopel.
,2) Orgel, sem gefa frá sér mjög sterk liljóð, cins konar signal-
hljóðfæri.
3) Svipaðrar gerðar virðist hljóðfæri, sem kaiilað var „magrepha”
'hafa 'Verið, en um það er getið í babyionsku riti. Það Itefur
verið reynt að ieiða rök að því, að þetta hljóðfæri væri það
sama, sem notað 'liafði verið i musterinu í Jerúsalem. Þetta
eru þó eingöngu getgátur.
4) Ýmiss konar gullin tré með breyfanJegum syngjandi (bljómandi)
fuglum í greinum.
Þannig 'hafði bið bysantiska hirðorgel þróazt á ýmsa vegu, en átti
það sameiginlcgt, að notast við það Iöftverk, scm Ktesibios hafði
fundið upp. Þessi hljóðfæri voru iþví oft nefnd organa Hydraulica.
Þessi þróun er okki með öl'lu ókunn á vesutrlöndum sibr. Tivoli á 16.
öld og Iiöll Loð.víks 13. í St. Germain. Fyrir sjónum okkar nútíma-
ínanna er þetta þó fyrst og fremst veröld þúsund og einnar nætur.
OrgeliS og afslaSa hinna fyrslu kirhjufeSra.
Orgol vestrómvcrSka rikisins var veraldlegt hljóðfæri eins og
orgelið i Konstantinopel. Hinir fyrstu kirkjufeður voru fjandsam-
legir allri hljóðfæratónlist og þá ek'ki slízt orgolinu, sem var skylt
hinu syndsamlega Aulos.
Kirkjufaðirinn Justinus (103—168) 'bannaði allan hljóðfæraleik
í kirkjum og Hyronimus áleit öll Ihljóðfæri skaðleg. Hann varaði
eindregið við alllri notkun þeirra. Á kirkjuþingi í Arles 314 voru
organleikarar ásamt leikhúsfólki bannfærðir. Með jressari afstöðu
ORGANISTABLAÐIÐ 11