SunnudagsMogginn - 20.12.2009, Qupperneq 18

18 20. desember 2009
og að við eflum atvinnustarfsemina í landinu, sem muni
skila ríkinu viðbótartekjum á tiltölulega skömmum tíma.
Í stað þess að hlusta á slíkar tillögur er ríkisstjórnin að
henda grús inn í hjól atvinnulífsins, sem að endingu mun
stöðva vélarnar. Það er betra að taka lítið af miklu en
mikið af engu. Þetta er spurning um að breikka skatt-
stofnana en ekki að blóðmjólka þá. Þessir stofnar hafa
skroppið saman tímabundið. Nú eigum við að örva þá til
lífs að nýju og fjölga þeim.
Ég hef haft miklar efasemdir um efni stöðugleikasátt-
málans, gagnrýndi hann frá upphafi fyrir það að rík-
isstjórnin fékk vinnufrið gegn afar lausbundnum lof-
orðum og ríkt svigrúm til skattahækkana. Mér sýnist líka
að það standi ekkert eftir af samkomulaginu. Ég spyr mig
hvað hafa t.d. SA fengið fyrir að veita ríkisstjórninni
þennan frið?
Þau sitja uppi með launahækkanir, stórhækkað trygg-
ingagjald, nýja og stórhækkaða skatta, flóknara skatt-
kerfi, áform um fyrningu aflaheimilda, engar ákvarðanir
um virkjanir, viljayfirlýsing um Bakka var ekki fram-
lengd o.s.frv. Enn er óvissa um nýjar fjárfestingar. Það
var komið í bakið á bæði SA og ASÍ í skattamálum með
mjög ósvífnum hætti, og báðir aðilar kvarta nú sáran.
Hér eru loks enn háir vextir, gjaldeyrishöft og verð-
bólga.“
Þurfum að líta inn á við
– Bjarni, hefur Sjálfstæðisflokkurinn gert upp við liðna
tíð með einhverjum hætti?
„Á kosninganótt steig ég strax fram og sagði að þessi
dapurlega niðurstaða fyrir okkur væri skiljanleg. Ég sætti
mig við þann dóm sem þjóðin felldi í kosningunum og
sagði jafnframt að nú þyrftum við að líta inn á við og gera
eitthvað í málunum.“
– Og hvað hafið þið gert?
„Fyrsta og mikilvægasta skrefið er að sætta sig við og
viðurkenna að eitthvað fór úrskeiðis, að traustið glat-
aðist. Í þinginu höfum við fyrst og fremst lagt áherslu á
málefnalega vinnu og fagmennsku. Við höfum ekki verið
með neinar fullyrðingar eða upphrópanir um það að
okkur hafi verið bolað frá völdum, heldur unnið mark-
visst og málefnalega á Alþingi í því að vera lausnarmiðuð;
koma fram með valkosti við það sem ríkisstjórnin er að
gera; benda á veikleika í hennar málflutningi, veita henni
aðhald þegar hún er komin út af sporinu og við höfum
lagt fram tillögur í tvígang í efnahagsmálum, sem við
teljum til þess fallnar að greiða úr vandanum.
Þó það hafi verið þannig hér fyrstu mánuðina eftir
kosningar, að fólk hafi talið sig eiga minna erindi við
Sjálfstæðisflokkinn en áður, þá snerist það mjög hratt
við. Ég taldi mikilvægt að fólk spyrði sig að nýju, hvað
það væri sem Sjálfstæðisflokkurinn hefði fram að færa,
og að við værum tilbúin með svörin.
Við höfðum unnið heimavinnuna okkar og við höfum
lagt fram í ítarlegu máli, á þinginu og fundum um land
allt með fólkinu, fyrir hvað við stöndum og hvaða leiðir
við viljum fara. Ég tel að við höfum komið fram af hrein-
skilni og heiðarleika. Við höfum sagt við fólk að við ger-
um okkur grein fyrir því að margt hafi farið úrskeiðis og
að við, í samvinnu við fólkið, ætlum að læra af þeim mis-
tökum og finna leiðir með því, sem koma í veg fyrir að
mistökin verði endurtekin. Fólk vill heyra lausnir, fyrir
sig, börnin sín og barnabörnin. Það hefur beðið í heilt ár,
en fær engin svör frá ríkisstjórninni.“
– Samkvæmt síðustu skoðanakönnun nýtur Sjálfstæð-
isflokkurinn nú um 32% stuðnings meðal kjósenda. Er
það nóg að þínu mati?
„Ég leyni því ekki að ég vil sjá Sjálfstæðisflokkinn ná til
baka því fylgi sem hann hefur sögulega haft. Allt fyrir
neðan það er óásættanlegt. Er hins vegar raunhæft að það
gerist í einni svipan? Nei, ég held ekki. Ég hef ekki vænt-
ingar um að það gerist á einni nóttu.
Við erum í gríðarlega spennandi og metnaðarfullri
vinnu innan flokksins við að endurskipuleggja hann og
byggja hann upp. Við erum rétt búin að taka fyrstu
skrefin, en þau eru stór. Það er ný forysta í flokknum.
Valhöll hefur gengið í endurnýjun lífdaga. Við höfum
endurskipulagt málefnastarf flokksins sem verður öfl-
ugra og faglegra en nokkru sinni fyrr, enda gerðum við
okkur grein fyrir nauðsyn þess að byggja upp öflugt
málefnastarf í grasrót flokksins.
Ég vil virkja hugmyndir og krafta alls fólksins í
flokknum. Til þess þarf að endurskipuleggja starfið og
byggja á breyttum aðferðum og vinnubrögðum. Það
skilar sér í skýrari stefnu og framtíðarsýn. Þannig ætla ég
að ná fram þeim breytingum sem nauðsynlegar eru og
samfélagið er að kalla eftir.“
Dómstóllinn við Lækjartorg
– Annað mál, sem hart hefur verið tekist á um í þinginu í
hálft ár er Icesave-málið. Hver er afstaða Sjálfstæð-
isflokksins til Icesave? Þið tókuð þátt í því í sumar að
setja fyrirvara í lögin sem samþykkt voru um ríkisábyrgð
vegna Icesave og sátuð svo hjá við atkvæðagreiðsluna.
Nú eru þeir fyrirvarar að engu orðnir. Hver er afstaða
Sjálfstæðisflokksins í dag? Vill flokkurinn samþykkja
Icesave með einhverjum fyrirvörum, eða vill hann fella
málið í þinginu og að það verði tekið upp við Breta og
Hollendinga frá grunni?
„Afstaða okkar frá upphafi hefur verið sú, að skyn-
samlegt væri að semja á pólitískum forsendum um nið-
urstöðu í Icesave. Það var grundvöllur þeirrar þings-
ályktunartillögu sem Alþingi samþykkti í fyrra. Við
lögðum höfuðáherslu á það frá upphafi, að við héldum á
lofti öllum fyrirvörum um að okkur bæri nokkur skylda
til þess að taka á okkur einhverjar byrðar vegna þessa
máls. Málið var einfaldlega þannig vaxið að viðsemj-
endur okkar lögðu mjög mikið upp úr því að við kæmum
til viðræðu við þá og á þeim tímapunkti höfðum við
hagsmuni af því að láta reyna á viðræður á þeim grund-
velli sem Alþingi hafði samþykkt.
Það kom hins vegar mjög snemma í ljós, strax á fyrstu
fundunum eftir að þingið veitti ríkisstjórninni umboð til
þess að semja á skynsamlegum nótum, að viðsemjendur
okkar ætluðu ekkert að ræða við okkur um einhverja
ásættanlega lausn. Það kom strax fram að Bretar og Hol-
lendingar litu á Icesave sem skuld Íslendinga við sig og
þeir höfnuðu okkar lagalegu fyrirvörum. Þeir sögðu bara
að þetta væru fjármunir sem við skulduðum þeim, þeir
vildu fá þá greidda til baka hratt og með háum vöxtum.
Á þessum tímapunkti áttum við einfaldlega að segja að
þá værum við augljóslega ekki að ná saman um eitt eða
neitt. Þá hefðum við átt að draga Evrópusambandið að
málinu, því ESB hafði haft milligöngu um að viðræð-
urnar hæfust. Við áttum að segja við ESB að hér væri
komið upp vandamál sem valdið hefði tjóni sem ætti
rætur sínar að rekja til gallaðrar löggjafar sem ESB bæri
ábyrgð á. Við áttum að gera Evrópusambandinu grein
fyrir því að ríkin myndu ekki ná niðurstöðu í tvíhliða
viðræðum.
Ef þá hefði komið á daginn að ESB væri ekki tilbúið til
þess að hafa frekari aðkomu að málinu, þá áttum við ein-
faldlega að ítreka okkar fyrri skilaboð um að við virtum
allar okkar alþjóðlegu skuldbindingar; við værum ósam-
mála þeim sem þættust eiga kröfur á okkur; þá kröfu
yrði einfaldlega að leysa fyrir dómstólum og dómstóllinn
sem samkvæmt Evrópulöggjöfinni og íslenskum lögum á
að fjalla um slíkan ágreining, hann er staðsettur við
Lækjartorg.
Það er fullkomlega óásættanlegt, að þegar Bretar eiga
kröfu á okkur, þá viðurkenni þeir ekki íslensk lög og ís-
lenska dómstóla, en ef við eigum kröfu á Breta, þá eigi
bresk lög og breskir dómstólar að fjalla um slíkt. Og verst
er að undir þessi sjónarmið hefur íslenska ríkisstjórnin
tekið.
Evrópusamvinnan gengur öll út á það að menn taki
tillit hver til annars.
Framkoma Breta og Hollendinga í þessu máli er öll á
skjön við grunngildi Evrópusamvinnunnar og í mínum
huga hefur verið gerð mjög alvarleg atlaga að sjálfstæði
Íslands, sem fullvalda ríkis, með þeim samningi sem
gerður hefur verið við Breta og Hollendinga. Ísland vill
sem sjálfstætt fullvalda ríki taka þátt í alþjóðasamvinnu á
jafnréttisgrundvelli. Þegar upp kemur ágreiningur og
menn virða að vettugi fullveldi okkar og sjálfstæði með
því að þvinga okkur til afarkosta í skjóli aflsmunar er það
gróf atlaga að fullveldi okkar. Ef við getum ekki tekið
þátt í alþjóðasamvinnu án þess að eiga það á hættu að
þeir stóru muni nota hvert tækifæri sem þeim gefst til
þess að troða okkur um tær, þá göngum við ekki á sömu
forsendum til slíks samstarfs og aðrir gera.
Ég sætti mig aldrei við það að krafan um úrlausn hlut-
lausra dómstóla í málinu sé einhver flótti frá skuldbind-
ingum okkar. Og mér finnst það alveg yfirgengilegt rugl,
sem kom fram á Alþingi á dögunum, að við ættum að
taka á okkur ríkisábyrgð, sem næmi hálfri þjóð-
arframleiðslunni, vegna þess að okkur bæri siðferðileg
skylda til þess. Ég hef aldrei heyrt aðra eins vitleysu og ég
get ekki ímyndað mér að annað eins bull myndi heyrast á
nokkru öðru þjóðþingi í heiminum. Sjálfstæðisflokk-
urinn mun greiða atkvæði gegn Icesave-frumvarpinu og
reyna að fella það. Það má ekki samþykkja þetta frum-
varp.“
Bjartsýnn þrátt fyrir allt
– Daniel Gros, bankaráðsmaður í Seðlabankanum, sagði í
forsíðufrétt Morgunblaðsins þann 11. desember sl. að Ís-
lendingar þyrftu að búa sig undir verulega skerðingu
lífskjara og kaupmáttar næstu árin, ef Icesave-sam-
komulagið yrði samþykkt í núverandi mynd. Er það
veruleiki að þínum dómi, að við séum að sigla inn í fá-
tæktartímabil, næstu fimmtán tuttugu árin, ef Icesave
verður samþykkt?
„Ég vil alls ekki koma fram með slíkan spádóm, en það
er augljóst, að ef við þurfum að verja mörgum tugum
milljarða króna ár hvert, af gjaldeyristekjum okkar, til
þess að greiða skuldbindingar sem við teljum okkur ekki
hafa neina lagalega skyldu til þess að greiða, þá mun það
skerða lífskjörin á Íslandi.
Á endanum munu lífskjörin á Íslandi ráðast af því hver
verðmætasköpun er í landinu, hversu mikil verðmæti við
flytjum út, hversu mikil verðmæti við þurfum að sækja
annað og flytja inn til landsins. Á meðan við sköpum
meiri verðmæti heldur en við þurfum að sækja annað, þá
getum við verið að byggja hér upp lífskjör. Icesave-
samkomulagið gengur út á það að við þurfum að taka
stóran hluta af verðmætasköpuninni hér á landi og ráð-
stafa henni til annarra þjóða.
Á fundi Seðlabankans í síðustu viku kom fram það mat
bankans að raungengi krónunnar yrði lágt um mjög langt
skeið enn, jafnvel í tíu ár. Það eru auðvitað einnig skila-
boð um það að lífskjörin á Íslandi verði döpur í mjög
langan tíma.
En þrátt fyrir þetta þá vil ég árétta að sú aðlögun sem
átt hefur sér stað í hagkerfinu, í gegnum krónuna, hefur
flýtt ferlinu mjög mikið. Það er hin hliðin á falli krón-
unnar, því fallið hefur stóraukið samkeppnishæfni út-
flutningsgreina okkar og þess vegna gengur útflutnings-
fyrirtækjunum okkar vel í dag.
Við höfum úr miklum auðlindum að spila og getum
þess vegna skapað mikil verðmæti á skömmum tíma ef
við nýtum þær. Því höfum við allar forsendur til þess að
vinna okkur tiltölulega hratt út úr þessari krísu, ef rétt er
haldið á spilunum. Ef við höldum ekki áfram að safna
upp viðskiptahalla og tökum ekki á okkur að óþörfu
drápsklyfjar, sem aðrir í krafti stærðar sinnar ætla að
þvinga okkur til að gera. Því er ég, þrátt fyrir allt, bjart-
sýnn á það fyrir hönd íslensku þjóðarinnar, að okkur
takist að reisa okkur við tiltölulega hratt. Við erum með
allt það hráefni til staðar, sem þarf til þess að okkur takist
það, en þetta eru mannanna verk, þessar ákvarðanir sem
verið er að taka til framtíðar og skipta okkur svo miklu.“
Bjarni segist aldrei hafa velkst í vafa um það
að menn myndu reyna að gera þátttöku sína í
viðskiptalífinu tortryggilega. Sagan geymi
ótal dæmi af slíkum árásum á forystumenn í
Sjálfstæðisflokknum. Hann kveðst því ekki
vera undrandi á því með hvaða hætti DV hef-
ur dag eftir dag slegið upp og reynt að gera
störf hans í viðskiptalífinu tortryggileg, þótt
honum þyki að sama skapi sem blaðið legg-
ist lágt í tilraunum sínum til þess að selja
blaðið.
„Það eru býsna margir sem hafa ríka hags-
muni af því að koma höggi á mig og Sjálf-
stæðisflokkinn og reyna að koma í veg fyrir
það að flokkurinn nái sér aftur á strik. Það
eru ýmsum pólitískum andstæðingum sár
vonbrigði að Sjálfstæðisflokkurinn er þrátt
fyrir allt að rétta úr kútnum,“ segir Bjarni.
Hann segir að þetta hafi um langt skeið
verið sér ljóst. Til dæmis á fundum í aðdrag-
anda formannskjörsins á landsfundi
Sjálfstæðisflokksins síðasta vetur hafi hann
iðulega fengið spurningar sem lutu að fyrri
þátttöku hans í viðskiptum og þá sem endra-
nær hafi hann lagt sig fram um að skýra
hvernig í pottinn væri búið. „Ég mun áfram
sem hingað til halda fram þeim málstað og
verja hann fram í rauðan dauðann, að þeir
sem hafa tekið þátt í atvinnustarfsemi á Ís-
landi eru áfram gjaldgengir til hvaða starfa
sem er, þar með talið á vettvangi stjórnmál-
anna. Það er einfaldlega ekkert sem gefur til-
efni til þess að rifja sérstaklega upp þátttöku
mína í atvinnulífinu og ekkert nýtt sem hefur
komið fram í þeim efnum.
Ég hef aldrei reynt að draga dul á það með
nokkrum hætti, að ég var stjórnarformaður í
stóru félagi, BNT. Það gekk vel með rekstur
N1, að taka við gamalgrónu félagi, ESSO,
þróa það og bæta en ég leyni því ekkert, að
þau félög sem ég hef tengst hafa lent í sömu
efnahagshremmingunum og önnur félög á Ís-
landi, skuldir vaxið og ýmsar forsendur brost-
ið. Ekkert fyrirtæki á Íslandi er ósnortið af því
sem gerst hefur,“ sagði Bjarni.
Hann segir að sumir þeirra sem staðið
hafa að BNT hafi áður verið stórir hluthafar í
Glitni. Þeir hafi minnkað sinn hlut í bank-
anum, en eigi að síður átt nokkurra prósenta
hlut, sem hafi horfið eins og dögg fyrir sólu í
bankahruninu. „Auðvitað hefur það valdið
þessum eigendum tjóni, rétt eins og öðrum.
Vilji menn benda á tengsl mín við þessa
menn og reyna að gera þau með einhverjum
hætti tortryggileg, þá liggur það mér í léttu
rúmi að þeir geri það. Ég sé einfaldlega ekki í
hverju glæpurinn liggur. Ég vona einfaldlega
að núverandi stjórnendum og eigendum
gangi sem best að ná sér á fullan skrið aftur
sem og öðrum í atvinnulífinu.“
Sé ekki glæpinn