Skólablaðið - 01.03.1958, Síða 10

- 130 -
njóta hins fegursta og háleitasta, sem
hugsað hefur verið á íslenzku. Vekja menn
til umhugsunar um gildi tungu og bók-
mennta fyrir sálina. Kenna mönnum aS
setja mál sitt skipulega fram í ræðu og
riti, svo að íslenzkri menntamenn svo-
kallaðir standi ekki ævinlega eins og þvara
í pott á málþingum eða skrifi eins og þýzk-
ir sveitamenn. Því að sé nokkur Islending-
ur góður og nokkur vondur, þá er sá góð-
ur, sem kann mál sitt.
Latínu verða menn nauðugir viljugir að
varpa fyrir borð. Víst er það mikið
harmsefni, að heilbrigt íslenzkt ungviði
skuli nauðbeygt að kasta dýrmætum tíma
og kröftum æskuára sinna á glæ við slíka
geldiðju sem latínulestur. Það er ekki
eins og hinir rómversku ribbaldar hafi
talað einhverja menningartungu. Færeyska
býður uppá verðmætari bók-
menntir en latína. Því
heyrist stundum fleygt, að
latína sé lykill að öðrum
málum. Samkvæmt því ætt-
um við að byrja á henni í
grautarhaus
er og verður
grautarhaus
barnaskóla, en ekki eftir duk og disk. En
nu vill svo bráðheppilega til, að vel má
komast af án slíks þjófalykils og þess
vegna réttast að sökkva honum þegar í
dýpsta brunn. Um latínu og rökrétta hugs-
un er það að segja, að grautarhaus er og
verður grautarhaus, hversu mikla latínu
sem hann lærir.
Það nær heldur ekki nokkurri átt að
kenna nátturufræði eins og nu viðgengst.
Það er í sjálfu sér góðra gjalda vert að
kunna góð skil á beinum mannslíkamans,
en hitt er þó ólíkt frjórri lærdómur að
kenna mönnum að skynja og tigna íslenzka
nátturu í fegurð sinni og fjölbreytileik.
En einhvern veginn finnst mér dönsk fysik,
sem í þokkabót er líklega einhver sú
þrautleiðinlegasta bók sem um getur á
þeirri tungu, sízt til þess fallin.
r stuttu máli hljóðar hið nýja móselög-
mál á þessa leið : burt með kyrrstöðuna,
staglið, yfirheyrsluna og molbuaháttinn
ur íslenzkum skólum. Grípum fegins
hendi allar nýtar nýjungar, utrýmum
staglinu, blásum nýjum lífsanda í námið
og tökum tæknina í þjón-
ustu okkar, hvar sem við
komumst höndum undir.
í hverjum skóla skal vera
lögboðin salur með fóðruð-
rúmi alla nemendur skól-
Gefið lífs-
anda loft.
um sætum, er
ans ; þar skulu menn sitja þögulir og
hreyfingarlausir í klukkutíma dag hvern
og hlýða á fagra tónlist, í stað þess að
sitja yfir latínu. Heilir herskarar
skálda, vísinda- og annarra andans
manna skulu starfa í samráði við hvern
skóla og flytja ógrynni fyrirlestra um
allt sem nöfnum tjáir að nefna og orka
vekjandi og hvetjandi á unga hugi í
deiglu. í stuttu máli : allt sem er
dautt og rotið, allt sem er andlaust og
leiðinlegt skal víkja í yztu myrkur ; allt
sem er lífvænlegt, frjótt og skapandi
skal hafið í öndvegi.
Æðsta speki, sem orðuð hefur verið
undir sólinni, er einfaldlega þessi:
maður verður að rækta garðinn sinn.
Og það má ekki henda, að íslenzkir
skólar láti illgresi vaxa þeim sálar-
gróðri yfir höfuð, sem
þeim er falið að rækta í
sínum garði. Sá skóli,
sem ótskrifar ekki betri
íslendinga en hann inn-
ritar, er ekki góður skóli.
Skólarnir eiga að vera æskunni þau vé,
þangað sem hun sækir afl og þor, til
að lifa eins og menn í sínu hrjóstruga
landi. Og þá verður manngildið aftur
veruleiki í lífi þjóðarinnar.
að rækta
garðinn
sinn
21. febrúar 1958.
Jon Baldvin Hannibalsson.
FRANSKA í 5.- X
G. Norland : " "Rien" þýðir bókstaf-
lega ekkert eða að minnsta kosti meira
magn af engu heldur en " aucun" ! "
ÚR ÞRIÐJA BEKK
Einar Magg, eftir að Örn hefur haldið
kjafti í þýzku í um það bil fimm mínút-
ur : "Já, nú fer maður að skilja skort-
inn á sjómönnunum. "
ÞÝZKA í 4.- X
Ingvar Br. þýðir : . . . . Die toten, die
in ihnen Sorg still an ihn voruberzogen.
. . . Þeir framliðnu, sem héldu fram
hjá henni hljóðlega í kistu sinni.