Skólablaðið - 01.12.1962, Blaðsíða 31

- 123 -
"Hver er afstaða þin til varnarmál-
anna? "
"Eflaust væri æskilegast að íslend-
ingar hefðu eiginm her, en séu þeir ó-
færir um varnir landsins, er óhjákvæmi-
legt að fá til þess erlenda aðila. Sagan
sannar, að stórveldin virða lítils hags-
muni smáþjóðanna og ábyggilegt er, að
þau virða að vettugi yfirlysingar smá-
ríkjanna um friðlýst land og hlutleysi,
ef þeim býður svo við að horfa. "
"Ert þu svartsýnn á íslenzka æsku? "
"Ég er ekki bölsýnn. ísland á enn
marga afbragðsmenn, jafnvel fleiri en
nokkru sinni fyrr. Meðal íslenzks ung-
dóms eru einnig margir ágætir einstakl-
ingar, sem engin ástæða er til að van-
treysta. "
Meðan Ölafur bregður sér fram fer
ég í smáleiðangur um herbergið. Mér
verður starsýnt á mynd, sem hangir þar
á einum veggnum, hun er af gömlum
manni. Ölafur kemur inn með tvær
sínalkóflöskur og kökur á bakka.
"Þetta er nú mitt alkóhól, " segir
hann og hellir í glösin. "Já, þetta er
skemmtileg mynd, sem þú ert að skoða.
Hana vildi ég ógjarnan missa. Sérðu
hrukkurnar á andlitinu og augnasvipinn.
Þetta er virðuleiki ellinnar án nokkurs
hrumleika. "
"Hefur þú áhuga á listum, " spyr ég
og sötra sínalkóhólið.
"Ekki hrósa ég mér mikið af því.
Ég píndi mig þó í fyrra til þess að
hlusta á nokkrar sígildar plötur, - með
misjöfnum árangri. Aftur á móti hef ég
meira gaman af bókmenntum og sögu.
Ég dáist mjög að rómantísku skáldunum
og hafa verk þeirra orðið mér til mik-
illar ánægju. Undanfarin hefur mér þó
opnast heimur hinna raunsæju skálda,
sem ég tel mun erfiðara að skilja.
Hjá þeim finnur maður vizku og speki,
en hjá þeim rómantísku fremur fegurð
og gleði. En mestu máli skiptir, að
maður reyni að vera sjálfstæður í mati
sxnu, en láti aðra ekki segja sér fyrir
verkum. Það má kannski segja, að
djúpvitrir spekingar x heimi listanna hafi
be.zta aðstöðu til þess að meta snilling-
ana, en ekki veit það á gott, þegar
óþroskaðir unglingar koma í löngum röð-
um, nefna allir sama listamanninn og
segja: "Þessi er beztur. " Þetta fram-
ferði er blátt áfram óvirðing við hann,
en hefur því miður farið mjög í vöxt
síðustu árin."
"Hvert er álit þitt á metsölubókum og
vinsældarlistum? '
"Ég álít slíkt hreina og beina múg-
sefjun og þetta svívirðilega athæfi oftast
notað í beinu fjáröflunarskyni. T.d. get
ég nefnt hneyksli nokkuð, sem upplýst
var 1 landi einu, ekki alls fyrir lön^u.
Þá kom í ljós, að framleiðendur "ton-
verka" stunduðu það að senda bréf til
óskalagaþátta og biðja um eigin plötur í
þeim tilgangi að þoka þeim ofar á vin-
sældalistann og þar með auka söluna. "
"Hvert telur þú aðal gildi listanna? "
"Þær eru krydd tilverunnar, veita
manninum gleði, gera hann vitrari og
lyfta honum lengra frá dýrunum, - ekki
veitir af á þessum siðustu og verstu
tímum. "
"Heldurðu að mannkyninu sé ekki mik-
il hætta búin af vélmenningu atómaldar-
innar? "
"Jú, hiklaust. Vélarnar eru góðar
meðan mennirnir nota þær til þess að
auka framleiðslu og minnka erfiði hinna
vinnandi stétta. En ef svo skyldi fara,
sem mikil hætta er á, að vélarnar taki
stjórnina af manninum, hlýtur það að
hafa í för með sér algjöra tortímingu
menningarinþar. Annað hvort drepur
vélin manninn sjálfan, á beinan hátt eða
hún drepur heila hans, og er hvort
tveggja jafn illt. Vélin hefur orðið til
þess, að maðurinn hætti að beita líkama
sínum, en hættan er sú, að hún fari að
koma í stað heilans. "
"Segðu mér að lokum, ölafur. Hveriu
myndir þú breyta, ef þú yrðir einráður
á fslandi? "
"Hverju ég myndi breyta? "
Ölafur lætur fallast niður 1 stól og hag-
ræðir sér. "Helzt sem minnstu í sam-
ræmi við xhaldsemi mína. Ég myndi ef
til vill reyna að vernda einstaklinginn
gegn ósvífni og ásækni vélar og áróðurs,
en eitt er öruggt, Afengisverzluninni
yrði lokað þegar í stað. "
ólafur fylgir mér til dyra ojf við
kveðjumst með virktum. Ég se, að hann
dokar við á tröppunum, mikill á velli.
Ég minnist þess ákyndilega, að fyrst
Frh. á bls. 128.