Skólablaðið - 01.12.1962, Blaðsíða 16

- 108 -
Því miður fyrir skólana finnast of
mörg dæmi um áhugaleysi og andlega
leti meðal nemenda og ekki bendir
drykkjuskapurinn heldur í rétta átt.
Eitt gott dæmi um fræðslulöggjöf,
sem metur meira form en innihald, er
sá hluti kennslunnar, sem nefnist is-
lenzkur still, en þar á nemandinn að fá
tækifæri til þess að leggja eitthvað sjálf-
ur til málanna, eitthvað, sem byggist á
hans eigin þroska og hugmyndaflugi.
Þess er skemmst að minnast, sem al-
kunna er, hvernig þessum þætti er varið.
Það eina, sem er lögð áherzla á, er
punktur, komma og orðaval. Hugmynd
nemandans um viðfangsefnLð er gersam-
lega hundsuð og þannig öll viðleitni til
listrænnar sköpunar. Vissulega á að
vera komma og punktur í ritgerðunum,
en þau ágætu tákn eru bara aukaatriði,
og þegar kennslan er byggð á aukaatrið-
um, þá verður nemandinn sinnulaus fyrir
náminu, missir tök á þvf og gefst upp.
Sú skoðun ríkir, að kennarar megi ekki
hafa persónuleg áhrif á nemendur. Það
er fjarstæða. Það er óþarflega verið
að gera lítið ur okkar ágætu kennurum,
ef þeir mega ekkert segja og ekkert
aðhafast nema það, sem stendur úreltum
stöfum hjá fræðslumálastjórn. Kennarar
eiga einmitt að gera meira. Þeir eiga
að veita frjálsum, lífrænum og persónu-
legum straumum inn x kennsluna. Það
er ekki eingöngu bundið við vizku kenn-
arans í hverri grein, hvort hann nær
árangri eða ekki. Mannvitið, hlýhugur
og ótal aðrir þættir, sem gera persón-
una frjálsa og glaða, ráða þar meiru um.
Kennarar eiga því að leggja sitt til mál-
anna og í íslenzkum stíl, sem hér var
tekinn sem dæmi, á að gjörbreyta
kennsluháttum.
r fyrsta lagi á hver nemandi að lesa
sína ritgjörð fyrir bekkjarsystkin
sín og kennara. í öðru lagi á hann að
gera grein fyrir öllum þeim skekkjum,
sem kennarinn hefur leiðrétt. Og í
þriðja lagi eiga bekkjarsystkin og kenn-
ari að gagnrýna ritgjörðina i samein-
ingu frá öllum hugsanlegum sjónarmiðum
og höfundur að gera grein fyrir sínu
máli. Hér yrði öllu gert jafnhátt undir
höfði, punktum sem stíl ritgjörðarinnar,
frágangi sem hugkvæmni. En umfram
allt fyndi nemandi til ánægju og verk-
gleði vegna þess, að hann þarf sjálfur
að standa fyrir sínu máli og gera grein
fyrir því, sem annars félli niður í til —
gangsleysi gleymskunnar.
Það tekur tíma að fræðast og þrosk-
ast, hjá þvi verður ekki komist, ef á
annað borð reynt er. En eitt er víst,
að sá nemandi, sem gengur glaður og
bjartsýnn til verks, öðlast allt, meðan
hinn svartsýni sér ekkert nema tilgangs-
leysi.
Hver sá kennari, sem ann sinni grein
og er heils hugar í starfi, verður að
gera upp á milli sparðatínslu og sam-
felldra öruggra vinnubragða. Hann hefur
kost á því að drepa ævilangt áhuga nem-
anda á grein sinni með stagli og smá-
munasemi, en hefur líka tækifæri til þess
að vekja endalausa uppsprettu fróðleiks
og gleði í huga nemanda síns, sá er
munurinn á dauðu og lífrænu starfi,
þröngsýni og víðsýni.
Annar þáttur skólalífsins er félags-
lífið. Þar eiga nemendur kost á að
kynnast hver öðrum og þroskast þannig
félagslega. Stór hluti félagslífsins í
M.R. er á vegum málfundafélagsins
Framtxðarinnar, og mestur hluti starf-
semi hennar er málfunda- og umræðu-
starfsemi. Þetta hlutverk Framtíðar-
innar, að æfa nemendur x rökfimi og
ræðuhaldi, er stórt og veglegt. Sá mað-
ur, sem hefur bæði lært að hafa skoðan-
ir og verja þær, ásamt því að taka tillit
til skoðana annarra, á mikinn fjársjóð,
sem seint mun af honum tekinn. Og að
öllu jöfnu ættu menntaskólanemar ekki
sízt að hafa áhuga á umræðum, þar sem
þeir eru að læra í skóla, sem á að
veita alhliða menntun, sem vekur til um-
hugsunar og frekari þörf til lærdóms.
Málfundastarfsemi Framtíðarinnar á að
vera vettvangur frjálsra umræðna
menntlinga um þau málefni, sem efst eru
á baugi eða önnur þau, sem fróðleg eru.
Við höfum ekki síður kost á því en aðr-
ir að kynna okkur orsök hlutanna og
skilja gang þeirra, því hlýtur það að
vera sanngjörn krafa til hvers mennta-
skólanema, sem vill kalla sig verðandi
menntamann, að hann sjálfur leggi sitt
eigið mat á málin og útkoman verði
ávöxtur hans eigin fræðslu og skynsemi,
en ekki, að hann gerist auvirðilegur
lepjari annarra manna og hagsmunahópa,