Skólablaðið - 01.02.1972, Blaðsíða 38

122
Þegax orðið þjóðernisstefna er sagt f heyranda hljóði er eins og stungið
sé tftuprjóni f miðtaugakerfi fjölda manna. Með örskotshraði skýtur
óhuggulegum myndum upp f heilabúum þeirra og taka þar að endurvarp-
ast milli hinna einstöku taugastöðva, þar til allt systemið bergmálar :
"Nasistar ! Fasistar ! Gyðingar ! Hitler ! Hitler vondi!" Þeir rfsa upp
til handa og fóta þvf að siðgæðisvitund þeirra er misboðið.
Aðrir og enn fleiri eru þeir, sem ekki eru gæddir eins sterkri sið-
gæðisvitund en hafa til að bera djúpspaka og yfirgripsmikla heildarinn-
sýn á sögulega þróun. Þeir brosa góðlátlega, sjúga upp f nefið og
kyngja. Þvf að þeirra mati heyrir þjóðernisstefna fortfðinni til, hún er
nokkurs konar steinrunnið nátttröll, sem dagað hefur uppi f hinum póli-
tfska heimi.
Ekki ætla ég mér þann hlut að leggja dóm á hinar ýmsu skoðanir manna
á þjóðernisstefnu, heldur ætla ég að bregða upp nokkrum punktum, sem
skýra hana og afstöðu hennar til hins óþjóðlega marxisma.
Þjóðernisstefna og marxismi eru þær tvær stefnur, sem hvað ákafast
hafa kveðið upp úr með nauðsyn breytinga á þjóðfélagsskipulaginu en
stefnurnar eru ósamræmanlegar og andstæðar. Þær greinir ekki aðeins
á um það hverju breyta skuli og að hverju beri að stefna, heldur grund-
vallast þær á gerólíkum viðhorfum til lifs og eðli mannsins. Aðal-
kjarni marxismans er hin efnalega söguskoðun, sem heldur þvf fram,
”að það sé eigi vitund manna, sem ákveði tilveru þeirra, heldur sé það
þvert á móti félagsleg tilvera þeirra, sem ákveði vitundina" eins og
Marx orðar það. Þetta þýðir að eðli mannsins skapist eingöngu og að
öllu leyti af þeim þjóðfélagslegu aðstæðum, sem hann búi við.
Ot frá þeirri grundvallarskoðun á mannlífinu skýrir Marx sögu umlið-
inna alda, sem stéttabaráttu milli kúgaðra og kúgara. f hinu fjármagn-
aða skipulagi greinir Marx tvær stéttir, auðmenn og öreiga, sem hljóta
að heyja grimmúðlega baráttu. Réttlætingu þessarar miskunnarlausu
stéttabaráttu finnur hann f arðráni þvf, sem verkalýðurinn sé beittúr af
hálfu auðvaldsins. Til að rökstyðja þetta arðrán byggir Marx verð-
mætiskenningu sfna. Samkvæmt henni ákveðst verð vörunnar af þeirri
vinnu, sem f hana er lögð. Þvf beri verkamanninum fullt andvirði vör-
unnar, og þar eð hann fær það ekki, sé hann arðrændur mismuninum.
Þjóðfélagsbreytingar marxismans miða þvf fyrst og fremst að þvf að
fyrirbyggja arðránið og afnema þannig stéttamótsetningarnar. Þaðhugsa
marxistar sér að gera með þvf að afnema einkaréttinn og einstaklings -
framtakið, en láta rfkið annast framleiðslu og dreifingu á öllum verð-
mætum.