SunnudagsMogginn - 06.02.2011, Side 38

38 6. febrúar 2011
J
óhanna Sigurðardóttir nú forsætis-
ráðherra var fyrst kjörin á Alþingi
1978. A-flokkarnir svonefndu, Al-
þýðuflokkur og Alþýðubandalag,
unnu stórsigur í kosningum þetta sumar.
Ríkisstjórn Geirs Hallgrímssonar, sem sat
árin fjögur þar á undan, var hart gagnrýnd
meðal annars fyrir stöðuna í efnahags-
málum, auk þess sem á fleiri afmörkuðum
málum þótti ekki það skikk sem vera
skyldi. Má þar nefna Geirfinnsmál og
byggingu Kröfuvirkjunar sem Vilmundur
Gylfason gerði sér mat úr. Hann var von-
arstjarna krata í þessum kosningum og það
var Jóhanna Sigurðardóttir einnig. Hún
hafði þá þegar látið að sér kveða með ýmsu
móti, til að mynda sem formaður Flug-
freyjufélags Íslands og fulltrúi í stjórn
Verslunarmannafélags Reykjavíkur.
Í bráðum 33 ár hefur Jóhanna setið óslit-
ið á Alþingi. Fyrstu ár
sín á þingi lét hún að
sér kveða í barátt-
unni fyrir fé-
lagslegum rétt-
indum, t.d.
réttindamálum fatl-
aðra, húsnæðis-
málum auk þess að
hafa tekið ýmsar
snerrur þegar maðk-
ar hafa virst í mjöli.
Jóhanna sat sem félagsmálaráðherra frá
1987 til 1994 þegar hún yfirgaf Alþýðu-
flokkinn og stofnaði Þjóðvaka. Var því
flokksbroti ætlað að vera upptaktur að
sameiningu vinstrimanna.
Í Morgunblaðinu á gamlársdag 1994 reif-
aði Jóhanna helstu stefnumál Þjóðvaka og
verkefnin sem framundan voru á kosn-Jóhanna Sigurðardóttir, Svava Jakobsdóttir og Ragnhildur Helgadóttir við þingsetningu ’78.
Myndasagan 12.10.1978
Jóhanna kjörin
á Alþingi
Jóhanna
Sigurðardóttir
H
afðu ekki áhyggjur Maria
mín, þetta er bara bíómynd,“
sagði Marlon heitinn Brando
við mótleikkonu sína, hina
kornungu Mariu Schneider, þegar taka
átti upp hið alræmda „smjöratriði“ í Síð-
asta tangó í París. Schneider lét sig hafa
það en viðurkenndi síðar að hún hefði
grátið raunverulegum tárum meðan á
tökunni stóð. „Enda þótt Marlon væri
ekki að gera þetta við mig í raun og veru
fannst mér ég niðurlægð. Leið hálfpart-
inn eins og Marlon og Bertolucci [leik-
stjóri myndarinnar] væru hreinlega að
nauðga mér,“ sagði hún. „Eftir að tökum
á atriðinu var lokið huggaði Marlon mig
hvorki né bað mig velvirðingar. Til allrar
hamingju var aðeins ein taka.“
Síðasti tangó í París var mikil þolraun
fyrir Schneider, sem var aðeins nítján ára
meðan á tökum stóð. Myndin skaut
henni vissulega upp á stjörnuhimininn
en færa má fyrir því rök að hún hafi eyði-
lagt líf hennar líka. Schneider lést á
fimmtudag eftir langa baráttu við geð-
raskanir og krabbamein.
Opinskáar ástarsenur
Síðasti tangó í París var óvenjudjörf kvik-
mynd, með talsverðri nekt og opinskáum
ástarsenum, og vakti mikla hneykslan á
sinni tíð. Schneider var ung og óreynd og
lét leikstjórann, Bernardo Bertolucci,
hafa sig út í ýmislegt sem hún dauðsá eft-
ir síðar. Til að
mynda var
„smjöratriðið“
ekki í handritinu,
Brando, sem var mikill áhugamaður um
spuna, datt það í hug á staðnum. „Ég
hefði átt að hringja í umboðsmann minn
eða fá lögmanninn til að mæta á staðinn
vegna þess að ekki er hægt að neyða leik-
ara til að gera neitt sem ekki er í handrit-
inu. Ég hafði ekki hugmynd um það á
þessum tíma,“ sagði Schneider í viðtali
við Daily Mail árið 2007.
Í téðu viðtali bar hún Bertolucci ekki
vel söguna. „Hann var feitur og sveittur
og stjórnaði okkur Marlon með harðri
hendi. Honum leiddist ekki
að ganga fram af mér.“
Skilaboðin frá
Schneider voru skýr:
„Afklæðist aldrei
frammi fyrir miðaldra
manni sem segir það
vera í þágu list-
arinnar!“
Sjálfur svaraði
Bertolucci því til að
Schneider hefði
verið ung að ár-
um og ekki átt-
að sig á því
sem var í
gangi.
„Hún
var
ringluð og fyrir vikið var ég ýmist morð-
ingi eða illmenni,“ rifjaði hann upp í
samtali við the Guardian 2003.
Sambandið við Brando var mun betra
og þau viðhéldu vináttu sinni allt fram í
andlát hans, 2004. Lengi vel ræddu þau
hins vegar ekki um myndina.
Schneider var alla tíð ósátt við að hafa
verið meðhöndluð sem kyntákn en ekki
leikkona í Síðasta tangó í París og gat ekki
hugsað sér að leika í nektarsenum eftir
það.
Ánetjaðist fíkniefnum
Schneider lék í fjölmörgum kvikmynd-
um á ferlinum en fáar náðu lýðhylli, það
er helst The Passenger með Jack Nichol-
son (1975) og Jane Eyre (1996). Síðasta
mynd Schneider var franska myndin Cli-
ente árið 2008.
Leikkonan átti löngum erfitt upp-
dráttar í einkalífinu. Árið 1974 gerði hún
heyrinkunnugt að hún væri tvíkyn-
hneigð og snemma árs 1976 yfirgaf hún
tökustað kvikmyndarinnar Caligula og
ritaði sig inn á geðsjúkrahús í Róm ásamt
konu sem hún titlaði elskhuga sinn.
Á ýmsu gekk á áttunda áratugnum.
Schneider ánetjaðist fíkniefnum, tók
einu sinni of stóran skammt og reyndi
vísvitandi að fyrirfara sér.
Á níunda áratugnum braut Schneider
með hjálp góðra manna af sér fjötra fíkn-
arinnar og tók upp innihaldsríkara líf.
Hún fann sér lífsförunaut, sem hún kall-
aði „engilinn sinn“ í viðtölum
og bjó með honum (eða
henni) til dauðadags.
Franska leikkonan Maria Schneider,
sem þekktust er fyrir leik sinn í Síðasta
tangó í París, lést í vikunni, 58 ára. Líf
hennar var enginn dans á rósum.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Varð nekt
sinni að bráð
’
Afklæðist aldrei
frammi fyrir mið-
aldra manni sem
segir það vera í þágu list-
arinnar!
Frægð og furður
Maria Schneider var kyntákn á sinni tíð.
Maria
Schneider og
Marlon
Brando í Síð-
asta tangó í
París, 1972.