SunnudagsMogginn - 02.10.2011, Blaðsíða 19

2. október 2011 19
sér að verkefnum tengdum grasrótinni í fjölmiðlun,
einkum og sér í lagi á netinu, og hann varð sennilega
einn sá fyrsti til þess að blogga fréttir.
Gillmor telur að hættuleg breyting hafi átt sér stað á
fjölmiðlasviðinu undanfarin ár og þessa þróun megi
fyrst og fremst rekja til viðskiptahagsmuna. Hann óttast
að helsti óvinur fjölmiðla séu þeir sjálfir. Viðskiptahags-
munir ráði ríkjum og reynt sé að kreista hvern dropa úr
blaðamönnum þar sem eigendur krefjast þess að fram-
leiðsla fjölmiðla aukist á sama tíma og færri standi vakt-
ina við færibandið.
Gillmor segir að grasrótin hafi tekið við keflinu sem
áður var hjá fjölmiðlunum sjálfum. Að veita almenningi
upplýsingar. Til að mynda hafi bloggarar og sjálfstæðar
fréttaveitur gríðarleg áhrif og það sé hlustað á það sem
þar kemur fram. Þar eigi almenningur auðvelt með
leggja sitt til málanna.
Hann nefnir dæmi af slíkri borgaralegri blaða-
mennsku þegar árásirnar voru gerðar á Bandaríkin 11.
september 2001. Myndskeið sem almennur borgari tók
rataði í heimspressuna, forsíður dagblaða út um allan
heim voru þaktar myndum frá sjónarvottum og svipað
hafi verið upp á teningnum þegar árásirnar voru gerðar í
Lundúnum árið 2005.
Borgararnir taka þátt
Einn angi grasrótar í blaðamennsku er eins og áður sagði
borgaraleg blaðamennska. Í grein Helgu Kristínar Ein-
arsdóttur sem birt var í Morgunblaðinu árið 2006 kemur
fram að slíka blaðamennsku sé hægt að skilgreina sem
„þátttöku almennra borgara í söfnun, miðlun, greiningu
og útbreiðslu frétta og upplýsinga. Þeir sem áður voru
mataðir á efni og upplýsingum gegna sífellt stærra hlut-
verki í mótun fréttaflutnings og miðlunar og leggja sitt
af mörkum á athugasemdaþráðum netmiðla, með net-
bloggi og myndum og myndskeiðum sem tekin eru upp
með síma, svo dæmi séu nefnd. Hugmyndafræðin er sú
að fyrir tilstilli nýrrar tækni, séu allir, eða geti allir ver-
ið, fjölmiðlamenn.“
Sænski fræðimaðurinn Gunnar Nygren heldur því
hins vegar fram að þótt allir þeir sem hafi aðgang að net-
inu geti haldið úti fréttasíðum og bloggi þá geti þeir ekki
komið í stað hefðbundinnar blaðamennsku. Í svipaðan
streng tóku þátttakendur í sænskri rannsókn sem unnin
var við háskólann í Stokkhólmi 2006-2007. Töldu flestir
þátttakendanna að lítil gæði einkenndu slíka blaða-
mennsku. Aftur á móti viðurkenndu þeir að slík gagn-
virk miðlun, svo sem blogg um fréttir, hefði áhrif á
fréttaval þeirra.
Á fréttavefjum sést um leið hvað er mest lesið og það
skiptir máli í daglegri vinnu blaðamannsins. Fréttir sem Morgunblaðið/Eggert