Morgunblaðið - 01.04.2010, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. APRÍL 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Það eru erf-iðir tímar.Sú staðhæf-
ing stenst þótt í
samanburði við
önnur ár sé mynd-
in ólík. Með bærilegri vissu
má ganga út frá því að byggð
hafi verið í landinu tæp í 1.140
ár. Af því skeiði hefur þjóðin
staðið verr efnahagslega í svo
sem 1.125 ár en hún gerir í
augnablikinu. En viðmiðunin
er tíminn sem við þekkjum og
kjörin sem „við“ höfðum og
töldum okkur mega reikna
með að færu fremur batnandi
en hitt. Og viðmiðunin er einn-
ig sú að hluti þjóðarinnar hef-
ur fengið vond högg. Ein-
hverjir geta hugsanlega að
nokkru sjálfum sér um kennt.
Þó er það ekki einu sinni svo
víst sem það gæti virst. Svo er
það einnig fallið til að draga
úr mönnum kjark að vandinn
hefur verið aukinn af þeim
sem síst skyldi. Kreddur og
stefnur sem áttu ekki upp á
pallborðið því þær byggðust á
andstöðu við atvinnulíf og
möguleika fólks til að sjá eigin
hag borgið áttu skyndilega
sinn leik á borðinu. Menn
höfðu lengi vitað að sá var
ólánsafleikur og því hafði hon-
um jafnan verið hafnað. En
stund vonbrigðanna, reiðinnar
og vantrúarinnar var sú glufa
sem hann þurfti til að smokra
sér inn. Og skaðinn var skeð-
ur. Það sem þegar hafði gerst
var illt og nú var illt gert
verra. Leiðin upp úr öldudaln-
um verður miklu
lengri og torsótt-
ari fyrir vikið.
Þýðingarmest af
öllu var að tryggja
að vinnufúsar
hendur fengju viðfangsefni við
hæfi. Þrír þættir hafa ráðið
mestu um að skjaldborgin sem
lofað var breyttist í virki gegn
vinnandi fólki. Í fyrsta lagi
hafa skattar verið hækkaðir
upp úr öllu valdi og enn sér
ekki fyrir endann á því. Fram-
kvæmdaáform hafa verið lögð
á hilluna og steinar í götu
þeirra sem ella hefðu getað
gengið fram. Gjaldeyrishöft
hafa staðið miklu lengur en til
stóð í öndverðu og viðskipti
verða vanskapningar meðan
svo heldur fram.
Gráu hefur síðan verið bætt
við svart með því að setja tvo
hefðbundna atvinnuvegi þjóð-
arinnar í uppnám, skapa þar
óróa og óvissu um framtíð-
arstöðu. Virðist mönnum varla
vera sjálfrátt í þeim efnum.
Meginkrafan hlýtur að vera
sú að stjórnvöld landsins
hverfi af þeirri óheillabraut
sem þau hafa haldið sig á. Ef
látið verður af fjandskap við
atvinnulífið, ef nútímalegir
viðskiptahættir fá aftur að
þrífast, ef horfið verður af
skattpíningarbraut, ef gjald-
eyrishöft verða afnumin, ef
aðeins þetta gerist mun þjóðin
sjálf sjá um að koma sér á
beinu brautina. Steinarnir á
vegi hennar koma úr Stjórn-
arráðinu.
Steinarnir á vegi
þjóðarinnar koma úr
Stjórnarráðinu }
Breyta þarf um kúrs
Lengi er von ánýjum skött-
um frá ríkisstjórn-
inni. Nú hefur
samgöngu-
ráðherra ákveðið
að leggja sérstakt farþega-
gjald á alla farþega sem fara
um Keflavíkurflugvöll. Þessu
til viðbótar kemur svo ríflega
50% hækkun á svokölluðu
flugverndargjaldi sem farþeg-
ar greiða.
Farþegagjald er mun
huggulegra nafn en til dæmis
farþegaskattur eða jafnvel
ferðalagaskattur, sem gjaldið
er í raun. Gjaldið rennur í rík-
issjóð og er ekkert annað en
enn einn nýr skatturinn sem
núverandi ríkisstjórn hefur
látið sér detta í hug.
Sú stefna sem nú er rekin
getur ekki gengið til lengdar.
Ríkisstjórnin leysir ekki allan
vanda með nýjum eða hækk-
uðum sköttum. Þvert á móti
magnast vandinn við hverja
skattahækkun. Í því sam-
bandi breyta nafngiftir engu,
skattur er skattur, hvaða
nafni sem hann
nefnist.
Hugmyndaflug
ríkisstjórnarinnar
hefur reynst afar
takmarkað þegar
kemur að því að efla atvinnu-
lífið og búa jarðveginn undir
nýsköpun. Öll sköpunargáfa
ríkisstjórnarinnar fer í að
hugsa upp nýjar leiðir til að
íþyngja borgurunum og eina
samstaðan sem almenningur
verður var við innan rík-
isstjórnarinnar er samstaða
um slíka hluti.
Nú er hálft annað ár liðið
frá hruni og enn er rík-
isstjórnin föst í sömu hjólför-
um og áður. Engan kraft,
frumkvæði eða framtíðarsýn
er að finna úr þeirri átt. Einu
áformin sem sýnileg eru lúta
að því að drepa efnahagslífið
og helst þjóðfélagið allt í
dróma. Getur verið að þetta
sé það mikla erindi sem
stjórnarflokkarnir tveir töldu
sig eiga saman í ríkisstjórn?
Getur verið að þeim finnist
völdin svona mikils virði?
Ríkisstjórnin drepur
allt í dróma með
framgöngu sinni }
Enn bætist við skattbyrðina
J
óhanna Sigurðardóttir, forsætisráð-
herra og formaður Samfylking-
arinnar, hefur tilkynnt þjóðinni að
erfitt sé að eiga samvinnu við vinstri
græna. Vinstri grænir láta eins og
forsætisráðherra hafi steypt yfir þá svívirð-
ingum. Þetta eru einkennileg viðbrögð því yf-
irlýsing Jóhönnu er eingöngu í takt við það sem
vinstri grænir hafa sjálfir ekki þreyst á að
halda fram; sem er að þeir eru ekki flokkur sem
er gefinn fyrir samvinnu og málamiðlanir.
Þannig hafa þingmenn flokksins verið óþreyt-
andi við það undanfarna mánuði að dásama eig-
in sundrungu og telja hana bera vott um sterka
og mikla lýðræðisþróun innan flokksins. Ósam-
komulag innan eigin flokks og ríkisstjórnar er,
að sögn þingmannanna, dæmi um háþróaða
lýðræðisást og þeir telja að þingræðið hafi náð
áður óþekktum hæðum einmitt vegna þess að ríkisstjórnin
á erfitt með að koma eigin málum í gegnum þingið. Maður
bíður bara eftir því að þingmennirnir bæti við setningum í
anda forsetans, Ólafs Ragnars Grímssonar, um að þjóðir
heims horfi öfundaraugum til þessarar merkilegu
lýðræðisvæðingar stjórnmálaflokks á Íslandi.
Samfylkingin er í erfiðri stöðu en það er engin ástæða til
að hafa samúð með henni. Hún kallaði yfir sig eigin ógæfu
þegar hún hljópst undan ábyrgð og sleit ríkisstjórnarsam-
starfi við Sjálfstæðisflokkinn og tók vinstri græna fagn-
andi í fang sér. Nú situr Samfylkingin uppi með þessa
furðulegu þingmenn sem hafa engan áhuga á að vera í
samheldinni ríkisstjórn heldur eyða löngum
stundum á tali við eigin samvisku sem harð-
bannar þeim að ná sátt og málamiðlun við
stjórnmálamenn úr öðrum flokki.
Nú er komið páskafrí og svo kemur sum-
arfrí og á meðan gerist ekki neitt, og þjóðin
þolir það alveg. Það hefur ekkert gerst mán-
uðum saman og samt tórir þjóðin. Svo kemur
haust og þá hljóta að verða kosningar.
Sjálfstæðisflokkurinn mun senda hinn
snyrtilega formann sinn á vettvang og hann
mun koma vel fyrir án þess að sýna sérstaka
takta. Ætli það nægi ekki þjóðinni í þetta sinn.
Framsóknarflokkurinn mun ráða sér ímynd-
arfræðing sem klínir brosi á andlit formanns
flokksins, alveg á sama hátt og Halldóri Ás-
grímssyni var kennt að brosa rétt fyrir kosn-
ingar þegar mikið lá við. „Eitt bros getur
dimmu í dagsljós breytt,“ sagði skáldið, og kannski mun
þjóðin sjá ljós þegar Sigmundur Davíð Gunnlaugsson
brosir.
Á þessum tíma munu vinstri grænir sennilega verða
búnir að slátra sínum öflugasta manni, Steingrími J. Sig-
fússyni. Samfylkingin mun taka þann kost að leika fórn-
arlamb. Hún mun segja þjóðinni að hún hafi látið glepjast
af Sjálfstæðisflokki og síðan vinstri grænum. Þetta hefði
aldrei átt að eiga sér stað en samt sé Samfylkingin óflekk-
uð af því hún sé frá náttúrunnar hendi svo góð.
Þjóðin fær að velja milli nokkurra kosta. Enginn þeirra
er góður. kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
Háþróuð sundrung
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Fjöldi slysa nálgast
markmið stjórnvalda
FRÉTTASKÝRING
Eftir Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
S
amkvæmt skýrslu Um-
ferðarstofu fækkaði al-
varlega slösuðum í um-
ferðinni hér á landi um
15% á síðasta ári, eða úr
200 árið 2008 í 170 árið 2009. Lítið
slösuðum fækkaði um 19%, voru
1.112 manns á síðasta ári. Banaslys-
um í umferðinni fjölgaði hins vegar
árið 2009 miðað við árið á undan, eða
úr 12 í 17 í 15 slysum. Fjöldi bana-
slysa í fyrra er þó undir meðaltali
síðustu tíu ára, sem er 22 banaslys.
Stjórnvöld hafa sett sér það mark-
mið í umferðaröryggismálum að fyr-
ir árið 2015 verði fjöldi látinna í um-
ferðinni á hverja 100 þúsund íbúa
ekki meiri en það sem lægst gerist
hjá öðrum þjóðum. Annað meg-
inmarkmið er að fjöldi látinna og
slasaðra í umferðinni lækki að jafn-
aði um 5% á ári til ársins 2016.
Fram kemur í skýrslunni að mið-
að við fjölda ökutækja, íbúa, ekna
kílómetra og fleiri hagtölur þá hafi
náðst raunverulegur árangur og
raunveruleg fækkun slysa miðað við
fjölda látinna og slasaða á hverja 100
þúsund íbúa, eða um 11% á milli ára.
Jákvæð þróun
Ágúst Mogensen, framkvæmda-
stjóri Rannsóknarnefndar umferð-
arslysa, segir skýrslu Umferð-
arstofu í heild sýna jákvæða þróun
frá árinu 2008, einkum er varðar al-
varlega slasaða. Eftir aukningu
slysa á árunum 2004-2006 sé þróunin
vonandi niður á við. Ágúst segist
hafa fylgst sérstaklega með alvar-
legum slysum og vegfarendahópum.
Klárlega hafi orðið fjölgun slysa
tengdum bifhjólum, samfara fjölgun
á þeim í umferðinni, bæði vegna öku-
manna hjólanna og sjálfra og öku-
manna bifreiða. Vinna þurfi vel í
þeim þætti. Árið 2009 urðu 893 slys
með meiðslum og í þeim slösuðust og
létust 1.299 manns. Þar af voru 187
sem slösuðust alvarlega eða létust
en þeir voru 212 árið áður. Um helm-
ingur allra sem slösuðust voru öku-
menn bifreiða. Farþegar bifreiða
voru 32%, fótgangandi 7% og önnur
7% voru á bifhjóli. Reiðhjólamenn
voru um 3% slasaðra í umferðinni.
Þrír létust af völdum ölvunarakst-
urs, þaf af var um að ræða ölvunar-
og hraðakstur í einu tilfellann, og
aðrir tveir létust af völdum hrað-
aksturs. Enginn lést undir 17 ára
aldri í umferðinni og er það annað
árið í röð sem það gerist.
„Rannsóknarnefndin hefur tekið
eftir fækkun banaslysa hjá ungum
ökumönnum og einnig er minna um
slys vegna ölvunaraksturs. Þó að
banaslysum hafi fjölgað í fyrra frá
árinu 2008 er staðan engu að síður
svipuð og á Norðurlöndunum,“ segir
Ágúst og telur Ísland vera nálægt
þeim markmiðum sem stjórnvöld
hafa sett sér í umferðarörygg-
ismálum.
„Miðað við undanfarin ár erum við
nokkuð bjartsýn á að það takist að
fækka banaslysum enn frekar,“ seg-
ir Ágúst en það sem af er þessu ári
hefur orðið eitt banaslys í umferð-
inni hér á landi, á sama tíma í fyrra
höfðu orðið fjögur banaslys.
Á síðasta ári varð fækkun alvar-
legra og lítið slasaðra í umferð-
inni frá árinu áður. Banaslysum
fjölgaði milli ára en eru hlutfalls-
lega ekki mikið meiri en meðal
annarra Norðurlandaþjóða.
15% fækkun slasaðra í umferðinni 2009
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
180
160
140
120
100
80
60
40
20
V
ís
it
al
a
(á
ri
ð
20
0
0
=
10
0
)
Skráð ökutæki
Fjöldi íbúa
Eknir kílómetrar
Látnir
Alvarlega slasaðir
Lítið slasaðir
SÉU einstakir landshlutar skoðaðir
þá kemur í ljós að mest fækkar slös-
uðum á Suðurnesjum, eða um 35% á
milli áranna 2008 og 2009. Á Vest-
fjörðum fækkar slysunum hlutfalls-
lega um 32% og á Suðurlandi um
24%. Á höfuðborgarsvæðinu fækk-
ar slösuðum um 23% á milli ára. Á
Norðurlandi vestra fjölgaði hins
vegar slösuðum um 19% og um 13%
á Austurlandi.
Í skýrslu Umferðarstofu segir að
ekki sé ljóst hvað valdi þessari
aukningu slysa á Norðurlandi
vestra og Austurlandi. Tilgangur
skýrslunnar sé m.a. sá að greina
þau atriði í umferðaröryggismálum
sem krefjast frekari athugunar og
aðgerða.
ÓSKÝRÐ
AUKNING
››