Morgunblaðið - 23.08.2010, Blaðsíða 19

Morgunblaðið - 23.08.2010, Blaðsíða 19
Vatnajökuls- þjóðgarður, stærsti þjóðgarður Evrópu, liggur undir skemmd- um. Skemmd- arstarfsemi hefur þrifist þar í skjóli stjórnar garðsins sem ber ábyrgð á Vatna- jökulsþjóðgarði. Einn- ig hefur ekki gengið eftir að minnka um- ferð um svæðin eins og lofað var, enn eru vegir heflaðir tvisvar á sumri þó allir viti að slæmar samgöngur eru það eina sem tryggir minni umferð. Skaðræði í Jökuldal (Nýjadal) Dalurinn sem liggur sunnan Tungnafellsjökuls á Sprengisands- leið er eitt aðsetra þjóðgarðs- yfirvalda. Nýtt glæsilegt og dýrt hús stendur þar til afnota fyrir yf- irvöld. Þar eru einnig nokkrar ár sem hafa runnið þarna um aldir. Nú ber svo við að þegar þessar ár fara að hreyfa sig eins og öllum ám er eðlislægt, þá fara þær þang- að sem náttúran býður. Ekki líkaði þjóðgarðsyfirvöldum kall náttúr- unnar betur en svo að kallaðar voru til stórvirkar vinnuvélar til að breyta farvegi ánna. Náttúran fékk ekki að hafa sinn gang eins og stofnendur Vatnajökuls- þjóðgarðs höfðu lofað og alþjóð- legir staðlar um þjóðgarða kveða á um. Er þetta skaðræði í þjóðgarð- inum og frekja og yfirgangur að grípa fram fyrir náttúrulegt rennsli ánna. Þó árnar narti aðeins í Tómasarhaga við Hagakvísl er það ekki á valdsviði þjóðgarðs- yfirvalda að taka afstöðu með þeim rýra gróðurbletti í náttúrulegri baráttu við flaum ánna. Gróður ógnar eyðimörkum Það er einnig til marks um lé- lega stjórn á þjóð- garðinum að gróður er í sókn innan marka garðsins. Er það þvert á þá yfirlýstu stefnu að allur garðinn eigi að vera óbreyttur, „status quo“, frá og með stofnun hans. Koma verður í veg fyrir frekari gróð- urframvindu sem eyk- ur fuglalíf og skor- dýra sem aftur eykur gróður og þannig koll af kolli. Yfirvöld verða að skilja að eyðimerkur eru í hættu. Náttúruleg lausn er til Til að létta yfirvöldum þjóð- garðsins ákvarðanatöku þá skal bent á eitt öruggt ráð til að tryggja viðhald eyðimarka innan þjóðgarðsins á náttúrulegan hátt. Það verður að auka og bæta að- gengi sauðfjár að garðinum og þá sérstaklega að þessum gróðri sem ógnar eyðimörkunum. Að sjálf- sögðu verður að girða garðinn vel af til að ferðamenn séu ekki að þvælast innan hans en tryggja verður að sauðfé komist á öruggan hátt inn á svæðið. Verður vart deilt um að það sé náttúruleg ráð- stöfun og algjörlega í anda þjóð- garðsins. Slóðar fyrir slóða. Sem betur fer er nú í bígerð að loka öllum slóðum á hálendinu og tryggir það auðvitað minnkandi umferð í anda þjóðgarðshugmynd- arinnar. En betur má ef duga skal. Taka þarf reiðleiðir og gönguleiðir út af öllum kortum þannig að ein- hverjir sem halda að þeir séu yfir lög og reglur hafnir (skátar, reið- menn, lögregla og björgunar- sveitir) geti ekki farið á feitum dekkjum sínum og bikkjum um allt svæðið. Það verða heldur engir ferðalangar til að bjarga (ef vel tekst til hjá stjórn garðsins) svo ekki verður það afsökun. Grófrifflaðir gönguskór? Nei takk Það er ljóst að alltaf verður ein- hver hópur vísindamanna, starfs- fólk umhverfisráðuneytis og þjóðgarðsvarða í garðinum til að gæta þess að fólk fari ekki inn í þjóðgarðinn, og til að fylgjast með því að þar sé ekki fólk að þvælast. Margir, og nú síðast ráðherra um- hverfismála, hafa bent á hættuna af notkun á grófriffluðum göngu- skóm. Þetta er tímamótaábending. Það er því skýlaus krafa þessa hóps að aðeins verði leyfilegt að ganga um þjóðgarðinn á sauð- skinnsskóm (fást í Gallerí Surtlu í Ljósavatnsskarði). Þetta gildi sér- staklega fyrir starfsmenn þjóð- garðsins, sem fengju þannig þjóð- legt yfirbragð. Af kveðskap Jónas orti um fund Tómsar vin- ar síns á þessum vesæla gróð- urbletti árið 1835: Tindrar úr Tungnafellsjökli Tómasarhagi þar, algrænn á eyðisöndum er einn til fróunar. Sem ætti frekar að hljóma í minni útgáfu: Tindrar nú áin og tekur á skrið tel ég það vera í lagi Jónas má jarma með Tómasar klið jafnskjótt hverfur sá hagi! Vá í Vatnajökulsþjóðgarði Eftir Sigurjón Benediktsson » Grófrifflaðir göngu- skór: Nei takk. Það er því skýlaus krafa að aðeins verði leyfilegt að ganga um þjóðgarðinn á sauðskinnsskóm. Sigurjón Benediktsson Höfundur er tannlæknir. Umræðan 19BRÉF TIL BLAÐSINS MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 23. ÁGÚST 2010 Fuglar, spendýr og maðurinn hafa gegnum tíðina yfirleitt haft frekar minna en of mikið matar og virðist líka líkams- starfsemi okkar vera aðlöguð þessu til að lifa af. Maðurinn fær orku úr prótíni, fitu og sykrum. Éti hann umfram þörf geymir lík- aminn umfram magn þessara þriggja orkugjafa til verri tíma sem hann breytir í fitu og geymir. Geymsla sykra sem glýkógens er bara til um15 klukkustunda. Í löngu svelti fer líkaminn loks að brenna prótínum vefja sinna. Sama skeður hjá dýrum og fuglum. Fyrir um 150 árum hófst þróun sem endaði með að berklar og ýmsir smitsjúkdómar ásamt lungnabólgu urðu viðráðanlegir eftir gífurlegan fjölda dauðsfalla. Þetta hafði það í för með sér að meðalaldur hækkaði um 30-35 ár á Vesturlöndum. En Adam var ekki lengi í paradís því velmegunin í mörgum löndum tryggði ofgnótt fæðu. Nokkuð sem endaði með lífsstílsjúkdómnum of- fitu og óþarfa sliti á líkamanum sem þurfti nú að endast mun lengur. Hugsum okkur farfuglana. Þeir kæmust ekki af landinu ef þeir hefðu offitað sig eða og tígrisdýrið væri of feitt næði það engri bráð. Nú er sunnudagamatur alla daga vikunnar og enginn vill skilja vandann. Við ættum að skammta okkur matinn og hætta allri matargræðgi þótt við hefðum annars efni á henni. Hún leiðir líklega til helmings allra sjúk- dóma sem hrjá fólk á efri árum. Og nú er margir læknar eru víst að yf- irgefa sökkvandi skip er ráð fyrir okkur hin flest að snúa vörn í sókn og verða heilsuhraustari með því að spara peninga í mat. Annars hagar sér víst rottan eins og við enda alæta eins og maðurinn. En hver vill líkj- ast henni? PÁLMI STEFÁNSSON efnaverkfræðingur. Mannskepnan og matargræðgin Frá Pálma Stefánssyni Pálmi Stefánsson Ef þú, lesandi góður, átt barn í Hlíða- skóla þá ertu í góðum málum. Auk hefðbundinna námsgreina fær barn þitt kennslu í dansi, tónlist og leiklist. Í sumum skólum hér í borg fá börn enga kennslu í dansi, tónlist eða leiklist. Í hvorum skól- anum viltu hafa þitt barn? Hver heilvita maður veit að menntun er ekki bara að læra að lesa og skrifa en þú sem foreldri færð engu um það ráðið hvort barnið þitt lendir í skóla þar sem dans, leiklist og tónlist eru kennd eða ekki. Það er skoðun mín að dansnám eigi að vera sjálfsagður og eðlilegur þáttur í uppeldi hvers barns. Dans er innri þörf allra manna, elst allra listgreina, og alls staðar í hávegum hafður. Á voru landi virðast æði margir foreldrar láta sér nægja að barnið hafi gaman af að elta bolta og þá hljóti allt að vera í lagi. Það er í eðli flestra stráka að vera með fordóma gagnvart stúlkum. Slíkt læknast strax í fyrsta eða öðrum danstíma ef byrjað er nógu snemma að kenna þeim dans og þá að sjálf- sögðu í leiðinni almenna kurteisi. Ég og margir fleiri töldu strax og farið var að ræða um sparnað í skóla- kerfinu að ráðist yrði á listgreinarnar og það var rétt athugað. Ég held að til þurfi að vera sjóður og úr honum verði greidd laun þeirra sem list- greinar kenna svo stjórnendur skóla sem ekki átta sig á þýðingu greina eins og dans, tónlistar og leiklistar, láti þær greinar í friði þegar þarf að spara. Ég hef nýlega frétt að í Mennta- skólanum í Borgarnesi séu nemendur skyldaðir til að læra dans í þrjá vetur. Húrra fyrir þeim. Þeir fáu strákar sem hugsanlega gagnrýna þetta munu síðar kunna að meta þá stað- reynd að enginn geti talist menntaður maður sem ekki kann undir- stöðuatriðin í dansi. Ágæta foreldri, þú ættir að athuga hvað börnunum þínum er kennt. Það er of seint að byrgja brunninn þegar barnið er dottið ofan í. Sjálfs er hönd- in hollust og þú skalt held ég ekki berjast fyrir þínum rétti með kurteis- ina eina að vopni, í dag er ég kominn á þá skoðun að best sé að berja í borðið og jafnvel reka upp öskur líka. Mikið vildi ég óska að allir sæju að dans, tónlist og leiklist eru mjög þýð- ingarmikil fög og það er synd að ekki skuli allir fá að njóta þeirra. HEIÐAR RÓBERT ÁSTVALDSSON danskennari. Mismunun í námi barna í grunnskólum Reykjavíkur Frá Heiðari Róberti Ástvaldssyni Heiðar Ástvaldsson Þann 11. ágúst síðastliðinn lék Þýska- land vináttuleik við Danmörku á úti- velli. Nokkur forföll voru í þýska lið- inu og það skýrði að vonbrigðin við jafntefli urðu ekki mjög mikil. Áfallið kom hins vegar með mjög óvæntu tapi U-21 lands- liðs Þjóðverja gegn Íslandi 1-4. Það var fréttin sem vakti athygl- ina. Margir Þjóð- verjar vissu um Hafnarfjörð, staðinn þar sem Ísland lagði Þýskaland. Ástæða þessarar miklu athygli sem úrslit leiksins fengu, var að við undirbúning að heimsmeist- arakeppninni í knattspyrnu var ákveðið að byggja að miklu leyti á leikmönnum sem höfðu orðið Evr- ópumeistarar í knattspyrnu fyrir leikmenn yngri en 21 ára. Þessi ákvörðun var talsvert umdeild, og gagnrýnin fór vaxandi þegar eldri leikmenn sem áttu að bera liðið uppi heltust úr lestinni. Árangur Þjóð- verja í heimsmeistarakeppninni í Suður-Afríku varð hins vegar til þess að sýna fram á að yngri leikmönnum er fyllilega treystandi ef rétt er að málum staðið. Nú er spurningin hvaða leið KSÍ velji. Verður lögð áherslu á að koma U-21 árs liðinu í úrslit Evrópukeppn- innar, eða verða skammtímasjón- armið valin. Við höfum tækifæri nú til þess að koma okkur upp mjög sterku landsliði á komandi árum. Árangur strákanna hans Eyjólfs Sverrissonar vakti mun meiri athygli í Þýskalandi en á Íslandi. Það segir okkur að við þurfum bæði hjá félög- unum og landsliðunum að virða betur eigin uppbyggingu. SIGURÐUR ÞORSTEINSSON, knattspyrnuáhugamaður. Stórsigur Íslands Frá Sigurði Þorsteinssyni Sigurður Þorsteinsson Mikið hefur verið rætt um gengistryggðu lánin og áhrif dóma Hæstaréttar í þeim efn- um. Ráðherrar banka- mála og fjármála hafa jafnvel látið hafa eftir sér að í ljósi niðurstöð- unnar sé eðlilegt og skynsamlegt að menn borgi okurvexti, ákvarðaða af Seðla- bankanum fyrst ekki var hægt að hnoða stökkbreytingunni sem í falli krónunnar fólst upp á skuldara. Skipulögðum áróðri hefur verið komið af stað um að annað gangi ekki upp og ógni fjármála- stöðugleika landsins. Að „gengis- tryggða liðið“ sé að njóta ávinnings á kostnað hinna „skynsömu“ lántak- enda verðtryggðra lána og almennra skattborgara þessa lands. Að þeir þurfi að bera hallann af „lottóvinn- ingum áhættufíklanna“ sem tóku gengistryggð lán. En líta málin svona út í raun? Í skýringu nr. 29 í ársreikningi NBI hf. fyrir árið 2009 er að finna eft- irfarandi texta: „Þann 28. október 2008 keypti bankinn skuldabréf nokkurra peningamarkaðssjóða sem voru í umsjá Landsvaka hf., dótt- urfélags bankans, þegar sjóðunum var slitið. Útgefendur þessara skuldabréfa eru aðallega innlend fyr- irtæki, sem sum er komin í þrot, og var kaupvirði skuldabréfanna 61,6 milljarðar króna. Nettótap af þessum skuldabréfum að upphæð 38,2 millj- örðum króna var gjaldfært á núvirði í rekstrarreikning tímabilsins 7. októ- ber til 31. desember 2008, fyrst og fremst vegna breytingar á útlánaá- hættu mótaðilans. Tap- ið var mest í tengslum við þrjá aðila, Baug Group hf., Kaupþing hf. og Eimskipafélag Ís- lands hf. Að auki varð 5,0 milljarða króna tap af skuldabréfum vegna leiðréttingar á gang- virði kröfu bankans á Landsbanka Íslands hf. sem er til komin vegna greiðslujöfnunarsamn- ings á milli Landsvaka hf. og Landsbanka Ís- lands hf.“ Það er nefnilega það. 38,2 millj- arðar (38.200.000.000 kr.) voru sem sagt á einu bretti færðir til fjár- magnseigenda á kostnað skattgreið- enda og lántakenda. Fyrir mig sem endurskoðanda og lesanda ársreiknings NBI hf. lítur þetta mál alvarlega út. Annaðhvort hafa stjórnendur bankans gert svo hrikaleg fjárfestingarmistök að sér- stakrar rannsóknar er þörf eða að vísvitandi hafi verið tekin ákvörðun um að kaupa ónýtar eignir til að hygla ákveðnum aðilum. Í slíku felast alvarleg umboðssvik. Ég hallast að seinni ályktuninni enda var vitað um hina alvarlegu stöðu framangreindra félaga þegar ákvörðunin um kaupin áttu sér stað auk þess sem bréfin virðast hafa verið færð niður strax eftir kaup. Í ljósi framangreinds er rétt að krefja stjórnendur og handhafa hlutabréfa bankans svara við eftirfar- andi spurningum: 1. Hver tók ákvörðun um fram- angreindar fjárfestingar? 2. Voru hagsmunir bankans og hluthafa (skattgreiðenda) hafðir að leiðarljósi þegar ákvörðunin var tek- in? 3. Hvernig var staðið að mati bréf- anna þegar þau voru keypt og hver mat virði þeirra? Á meðan mál sem þetta stendur út af borðinu ættu menn að varast að fullyrða um það hver beri skaða eða hver njóti ávinnings við það að dæmt er eftir lögum þessa lands. Hver er að borga fyrir hvern? Eftir Gunnlaug Kristinsson » 38,2 milljarðar (38.200.000.000 kr.) voru sem sagt á einu bretti færðir til fjár- magnseigenda á kostn- að skattgreiðenda og lántakenda. Gunnlaugur Kristinsson Höfundur er löggiltur endurskoðandi. ÁSKRIFTASÍMI 569 1100

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.