Morgunblaðið - 02.09.2010, Blaðsíða 18

FRÉTTASKÝRING
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
S
íðustu árin fyrir hrun var
Reykjavík óspart hamp-
að í erlendum fjölmiðlum
og sagt að borgin væri
með afbrigðum hipp og
kúl, hvergi í heiminum væri saman-
kominn jafn mikill fjöldi vínveit-
ingastaða á jafn litlu svæði og í mið-
borginni. Þarna væri mikið fjör og
frelsi. En minni áhugi var á því að
kynna sér neikvæðu hliðarnar. Mið-
borgin breytist reglulega í þann stað
á landinu þar sem mest er um líkam-
legt ofbeldi, oft tilefnislausar árásir
og sumar alvarlegar. En aðeins að
kvöld- og næturlagi um helgar. Að
öllu jöfnu er ofbeldi ekki algengara
þar en annars staðar.
Oft hafa íbúar kvartað í fjöl-
miðlum undan öskrum, dúndrandi
tónlistarhávaða og glerbrotum í
grennd við suma skemmtistaðina.
„Við verðum vör við að fólk er
að bera út áfengi af stöðunum, sem
er óheimilt, oftar en ekki eru ílátin
glös eða flöskur,“ segir Ómar Smári
Ármannsson yfirlögregluþjónn.
„Þegar drukkið fólk klárar grýtir
það þessu oft frá sér. Þá er það undir
hælinn lagt hvort það lendir í hús-
vegg eða öðru fólki. Þetta hefur
stundum lent í andlitinu á fólki og
valdið verulegum skaða.“ Reynt hafi
verið að fá veitingamenn til að sam-
einast um að reyna að draga úr
hættunni með því að selja eingöngu
bjór í plastglösum eftir miðnætti um
helgar, eins og algengast sé í Banda-
ríkjunum. Sumir fari að þessum til-
mælum en ekki allir.
Leyfishafi og rekstraraðili er
ekki alltaf einn og sami maðurinn.
En þótt stað sé lokað vegna brota á
reglum er einfalt að skipta um
kennitölu á rekstrarfélaginu. Þá er
byrjað aftur með hreint borð, séð
með augum yfirvalda. Að vísu getur
sami maður ekki verið leyfishafi í
fimm ár hafi hann verið alveg svipt-
ur rekstrarleyfi. En leppun er há-
þróuð íþrótt í viðskiptalífinu. Einn
heimildarmaður fullyrti að finna
mætti dæmi um huldumenn að störf-
um þótt andlitið út á við væri nýtt.
Hvaða hlutverk?
Hvaða hlutverki á miðborgin að
gegna? Á hún að vera aðallega versl-
unarhverfi eða skemmtanahverfi,
jafnvel rauðuljósahverfi með vænd-
ishúsum? Eða blanda af öllu? Víða er
mikil íbúðarbyggð í næsta nágrenni
við vinsælustu krárnar en það kallar
vissulega á vandamál að blanda hlut-
unum saman á þennan hátt. Ef til
vill skiptir mestu að skipulagsstefna
sé í fastari skorðum, reglur skýrar
þannig að aðilar sem úrskurða í deil-
um milli veitingahúsaeigenda og al-
mennra íbúa hafi traust viðmið. Geð-
þóttinn sé ekki við stýrið.
Stefán Eiríksson, lögreglustjóri
höfuðborgarsvæðisins, segir að
vandinn vegna ofbeldis í tengslum
við skemmtanalíf í miðborg sé ekki
séríslenskt fyrirbæri.
„Ég held að við séum með allt of
mikið frelsi á þessu sviði, t.d. hvað
varðar afgreiðslutíma og fjölda veit-
ingastaða í miðborginni,“ segir Stef-
án. „Þessu fylgja mörg vandamál,
mikið ofbeldi eins og tölur okkar
hafa sýnt. Við höfum hvatt borgaryf-
irvöld til að móta sér skýra stefnu
um þessi mál.
Ég er að ræða þetta við koll-
ega mína í höfuðborgum hinna
landanna á Norðurlöndunum
þessa dagana. Þar eru menn
að leggja til enn frekari tak-
markanir á afgreiðslutíma;
ég held að hvergi sé jafn
frjálslynd stefna varðandi af-
greiðslutíma og hjá okkur.“
Miðborg fyrir ofbeldis-
menn – og alla hina
Ljósmynd/Halldór Kolbeins
Skál! Fjörugt næturlífið í miðborg Reykjavíkur heillar marga erlenda túr-
ista en skuggahliðarnar eru líka augljósar, fyllirí og ofbeldi.
18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. SEPTEMBER 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
MörðurÁrnasonþingmað-
ur hefur sagt að
strax eigi að af-
greiða tillögu um
að afturkalla að-
ildarumsókn að Evrópusam-
bandinu og verði slík tillaga
samþykkt beri að efna þegar
til kosninga. Undir þetta taka
töskuberar Össurar Skarp-
héðinssonar utan þings. Hugs-
unin er sú að þannig megi
hræða þá þingmenn sem óör-
uggastir séu um sæti sín frá
stuðningi við afturköllun. En
svo vill til að þeir sem þessu
hóta eru að fylgja eftir stefnu
sem stríðir gegn þjóðarviljan-
um. Kosningar munu því hitta
þá sjálfa fyrir, ekki síst þing-
mann sem krækti í sæti sitt
með því að rægja samflokks-
þingmann úr vegi sínum.
En hótanir af þessu tagi eru
einnig settar fram til þess að
forðast málefnalegar umræð-
ur. Því þetta sérstaka mál er
þannig vaxið að þingmenn sem
studdu það lýstu því sumir yf-
ir um leið að þeir væru þó al-
gjörlega á móti málinu en
vildu gefa öðrum, sem ekki
væru enn jafnsannfærðir,
tækifæri til að sjá „hvað væri í
pakkanum“. Nú er ljóst orðið,
sem vitað var, að ESB býður
ekki upp á þess háttar versl-
unarferð. Þetta er ekki bæjar-
ferð til Brussel þar sem menn
þurfa ekkert að kaupa og geta
jafnvel látið sér nægja glugga-
gláp kjósi þeir það. Það eru og
voru ætíð blekkingar. Ekki þó
blekkingar Brusselmannanna,
heldur þeirra sem höfðu rík-
ustu trúnaðarskyldurnar við
íslensku þjóðina. Brussel-
mennirnir hafa á
hinn bóginn verið
bærilega hrein-
skilnir. Þannig
hefur fyrrverandi
stækkunarstjóri,
Olli Rehn, sagt
efnislega: Aðildarviðræður
eru ekki samningaviðræður.
Undirstrika þarf strax í upp-
hafi að hugtakið „samninga-
viðræður“ getur verið villandi.
Viðræðurnar beinast að því að
ræða skilyrði og tímasetningu
á því að umsóknarríki taki upp
og fullnusti reglur Evrópu-
sambandsins sem liggja fyrir
á 90.000 (níutíu þúsund) síð-
um.
Olli Rehn vill ekki taka þátt
í því að kalla aðlögunarvið-
ræður aðildarviðræður eða
samningaviðræður. Það vilja
samfylkingarmenn gera vegna
þess að þeir hafa ekki heimild
þingsins til aðlögunarvið-
ræðna. Og hluti embættiskerf-
isins hefur því miður tekið
þátt í hinum ljóta leik. Þegar
embættismenn eru staðnir að
því að vera farnir í aðlögunar-
ferli fyrir þrýsting frá ráð-
herrum Samfylkingar segjast
þeir vera að bæta úr 15 ára
vanrækslu á EES-samningn-
um, „í tilefni af aðildarviðræð-
unum“. Eftir að Jón Bjarna-
son landbúnaðarráðherra
benti á hvernig komið er í að-
ildartilbúnaðinum langt út
fyrir heimild þingsins hófust á
hann árásir og fóru samráð-
herrar hans í Samfylkingu
fyrir því. Önnur mál en þau
sem hann gerði athugasemdir
við voru notuð til þess. Hans
eigin formaður virtist láta sér
það vel líka. Það veit ekki á
gott.
Össur Skarphéð-
insson brýtur það
umboð sem þingið
veitti}
Heimildarlaus
framganga
Bandaríkjamennganga á
tveggja ára fresti
til kosninga um
þriðjung sæta í
öldungadeild sinni
og öll sæti full-
trúadeildarinnar. Þær kosn-
ingar sem falla til á miðju kjör-
tímabili forsetans eru honum
oftast öndverðar. Demókrata-
flokkurinn hefur vissulega
drjúgan meirihluta í þinginu nú
og þolir því töluvert tap án þess
að missa meirihlutastöðu sína.
Þegar er ljóst að áhrif repúblik-
ana verða allt önnur og meiri en
nú er. Óraunsæjar væntingar
voru bundnar við kjör Obama,
en stuðningur við forsetann
hefur minnkað meira á þessum
tveimur árum en sem þeim
nemur. Forsetinn
þykir hikandi og
ekki veita þá for-
ystu sem Bandarík-
in þurfa. Stríðs-
reksturinn í
Afganistan er ekki
sannfærandi enda forsetinn
sjálfur tvíátta í málinu. Við-
brögð hans við efnahagserfið-
leikunum vestra voru hikandi
og fálmkennd og náðu of
skammt .Forsetinn fékk sitt
tækifæri til að rétta efnahaginn
við. Til þess þurfti pólitískan
vilja og styrk. Þingstyrkurinn
var nægur og forsetinn í byrjun
með öflugan stuðning landa
sinna. En hann skorti persónu-
legt þrek til að gera strax af
fullu afli það sem þurfti til.
Þess vegna stendur hann illa.
Nóvember kosningar
í Bandaríkjunum
munu veikja forset-
ann}
Að hika og tapa Í
landinu mun enn vera til pólitískt afl
sem nefnist Sjálfstæðisflokkurinn.
Fáar frægðarsögur hafa farið af þess-
um flokki síðustu misseri. Stund hans
fegursta frama virðist að baki. Sem er
ansi dapurlegt því þessi ágæti flokkur átti í
langan tíma brýnt erindi við landsmenn.
Nú er eins og forystulið flokksins hafi litla
trú á eigin ágæti og treysti sér ekki til verka.
Þetta fólk ætti þó að finna huggun í því að það
getur ekki verið verra en þeir varðhundar for-
sjárhyggjunnar sem nú híma á ráðherrastól-
um og telja það eitt meginhlutverk sitt að
segja almenningi hvernig hann eigi að haga
lífi sínu. Nýjasta uppgötvun ríkisstjórnar-
innar er sú að brýnna sé að banna auglýsingar
á léttöli en að leiðrétta skuldastöðu heimil-
anna.
Stöðugt berast nýjar fréttir af vandræðaheimili ríkis-
stjórnarinnar. Nú stendur til að „styrkja ríkisstjórnina“
með því að setja frá besta ráðherrann, Rögnu Árnadótt-
ur, og planta þar í staðinn alkunnum pólitískum vand-
ræðamanni, Ögmundi Jónassyni. Enn mun sitja í ríkis-
stjórninni nátttröllið Jón Bjarnason, fastur í fortíðinni.
Og félagsmálaráðherra, Árni Páll Árnason, er haldinn
sérstakri fælni sem lýsir sér í því að hann kemst í upp-
nám í hvert sinn sem kona sækir um embætti sem fellur
undir hans ráðuneyti. Honum finnst skelfilegt að „ein-
hver kona“ fái vel launaða vinnu þegar góðir karlkyns-
vinir hans eru einmitt í atvinnuleit. Hvað segja femínist-
arnir í Vinstri-grænum um þessa kvenfælni
ráðherrans? Er ekki kominn tími til að
álykta?
Sjá mætti ljósglætu í pólitísku lífi á Íslandi
ef til væri pólitískt afl sem tæki að sér að
standa vörð um atvinnulífið, liti ekki á erlent
fjármagn sem sendingu frá djöflinum og
berðist af alefli gegn forsjárhyggju. Það er
þyngra en tárum taki fyrir jafnaðarmenn að
viðurkenna að Samfylkingin uppfyllir ekki
þessi skilyrði. En það skrýtnasta er að Sjálf-
stæðisflokkurinn leggur ekki neitt sérstak-
lega mikið á sig til að standa sig á þessum
sviðum. Það er ævinlega hik á forystumönn-
um flokksins, þeir tala ekki af festu um ein-
stök málefni og koma ekki með skýrar lausn-
ir. Það er engu líkara en þeir kæri sig ekkert
um að komast í ríkisstjórn. Sem er undarlegt
þegar stjórnmálamenn eiga í hlut.
Hvað hefur komið fyrir Sjálfstæðisflokkinn? Þetta er
flokkur sem lengi vel átti alvörutöffara í sínum röðum,
fólk sem horfðist óhrætt í augu við erfiðleika vegna þess
að það vildi leysa úr þeim.
Sjálfstæðisflokkurinn á í dag ótal sóknarfæri, en virð-
ist ekki hafa áhuga á að nýta sér þau. Það er ekki bara
vont fyrir flokkinn, þjóðin er einnig að skaðast. Samkrull
Vinstri-grænna og Samfylkingar var feigðarflan því inn-
an Samfylkingar eru of margar veiklundaðar sálir sem
láta afturhaldssemi Vinstri-grænna glepja sig. Með
vondum afleiðingum fyrir þjóðina. kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
Flokkur í tilvistarkreppu
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Lög um áfengisveitinga- og
skemmtanaleyfi eru frá 2007 og
þar eru sett ákveðin skilyrði.
Markmið laganna er m.a. sagt
vera að stuðla að „stöðugleika í
rekstri“ og því að starfsemin
falli að skipulagi viðkomandi
sveitarfélags. Lögreglustjóri
getur sektað fyrir brot á lögum
og reglum sé um minniháttar-
brot að ræða, til dæmis að
menn beri áfengi út af staðnum.
Einnig má grípa til viðurlaga
sem tilgreind eru í stjórn-
sýslulögum. Þá er beitt tíma-
bundnum lokunum gegn rekstr-
araðilanum, ef til vill í viku
og hægt að ganga svo
langt að svipta hann
leyfinu til fram-
búðar. Sviptingu
hefur aðeins verið
beitt tvisvar í
Reykjavík frá 2007
og þá aðeins
tímabundið.
Má svipta
menn leyfi
REKSTUR Á KRÁ
Ofbeldi fylgir
skemmtanalífinu.