Morgunblaðið - 30.09.2011, Blaðsíða 22

FRÉTTASKÝRING
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
M
ikill áhugi er á því í
Vesturbyggð að láta
hugmyndir um
stofnun þjóðgarðs-
ins Látrabjargs nú
verða að veruleika. Ferðaþjón-
ustufólk og fleiri telja það forsendu
nauðsynlegra úrbóta á svæðinu og
gæti það orðið lyftistöng fyrir at-
vinnulíf. Þó er ljóst að ekki verður af
stofnun þjóðgarðs nema samningar
takist við hvern og einn einasta eig-
anda Hvallátra en þeir eru að verða
hundrað talsins.
Unnið hefur verið að friðlýsingu
Látrabjargs. Þannig var Látrabjarg
og Rauðisandur, Örlygshöfn og allur
skaginn inn að Kleifaheiði í nátt-
úrverndaráætlun 2004 til 2008. Því
var fleytt inn í núgildandi áætlun,
eins og öðrum sem ekki tókst að frið-
lýsa. Gert er ráð fyrir friðlýsingu
Látrabjargs og nágrennis í aðal-
skipulagi Vesturbyggðar.
Nær yfir tána á skaganum
Málið var aftur tekið upp á
þessu ári þegar bæjarstjórn Vestur-
byggðar kaus starfshóp um
framtíðarskipulag Látrabjargs.
Hópurinn starfar undir forystu Ást-
hildar Sturludóttur bæjarstjóra og
þar eru einnig fulltrúar landeigenda
og Umhverfisstofnunar sem fer með
friðlýsingarmál.
Unnið var út frá hugmyndinni
að friðlýsa Látrabjarg sem er í landi
Hvallátra og ríkisins. Eigendur
Breiðuvíkur sem er næsta jörð ósk-
uðu eftir friðlýsingu og hafa unnið
með starfshópnum. Er því unnið að
friðlýsingu landsins frá Breiðuvík til
Keflavíkur. Friðlýsingin verður í
formi þjóðgarðs. Garðurinn mun því,
ef af verður, ná yfir tána á skag-
anum.
Unnið er að samningum við
landeigendur. Þeir eru fjölmargir.
Þannig eru hátt í hundrað eigendur
að Hvallátrum. Ríkið á hluta bjargs-
ins. Ljóst er að stofnun þjóðgarðsins
er flókin aðgerð því ná þarf samn-
ingum við hvern einn og einasta.
Anna Kristín Ólafsdóttir, sérfræð-
ingur hjá Umhverfisstofnun, leggur
áherslu á að málið sé á byrjunarstigi.
Landeigendur utan þessa svæð-
is hafa lýst áhuga á að taka þátt í
þessari vinnu og jafnvel að friðlýsa
sínar jarðir. Hugmyndin er að bjóða
upp á útvíkkun þjóðgarðsins í fram-
tíðinni, allt að Kleifaheiði, ef áhugi
reynist vera fyrir því.
Svandís Svavarsdóttir umhverf-
isráðherra kynnti málið á fimm fund-
um með íbúum og hagsmunaaðilum í
vikunni og á næstunni er fyrirhugað
að funda með landeigendum sem bú-
settir eru á höfuðborgarsvæðinu.
Mikil fuglabjörg
Ástæðan fyrir friðlýsingu
Látrabjargs er verndun þeirra stór-
kostlegu fuglabjarga sem þar eru og
eru talin þau mestu við Norður-
Atlantshaf. Bjargtangar eru vestasti
tangi Íslands og Evrópu. Talið er að
40 þúsund ferðamenn komi þangað á
hverju sumri. Nauðsynlegt er að
stýra umferðinni með merkingum
göngustíga og að bæta aðra aðstöðu
fyrir ferðafólk. Þjóðgarðsfyrir-
komulagið býður jafnframt upp á að
ferðafólk verði frætt um svæðið og
sögu þess.
Ráðinn var sérfræðingur að
Látrastofu í vor. Hann starfaði sem
landvörður í sumar og vinnur
áfram að þjóðgarðshugmyndinni í
vetur.
Landeigendur á Hvallátrum
hafa óskað eftir flutningi veg-
arins af túnunum. Anna
Kristín segir að vilyrði
hafi fengist fyrir þeirri
framkvæmd.
Þarf samþykki
hundrað landeigenda
Tillaga að þjóðgarði
Hugmyndir um útvíkkun seinna meir
Patreksfjörður
Tálknafjörður
Bíldudalur
Breiðavík
Látrabjarg
Rauðisandur
KleifaheiðiKeflavík
Látrabjargsþjóðgarður
Kollsvík
Örlygshöfn
Sauðlauksdalur
Bjargtangaviti
Grunnkort: Landmælingar Íslands
22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 30. SEPTEMBER 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Steingrímur J.Sigfússon,formaður
Vinstri grænna,
ræddi afstöðuna til
aðildar að Evrópu-
sambandinu á
fundi í Háskóla Íslands í fyrra-
dag. Í ræðunni sagðist hann í
hópi þeirra sem teldu „að það
þjóni ekki hagsmunum Íslands
að ganga í Evrópusambandið“,
en sagðist samt ekki telja það
góðan kost fyrir neinn „að setja
málið á ís núna“.
Þetta er auðvitað mjög mót-
sagnakennd afstaða, því að þeir
sem telja aðild að Evrópusam-
bandinu ekki þjóna hags-
munum Íslands hljóta að vilja
hætta því ferli sem stjórnvöld
hafa komið Íslandi í og hefur
þann tilgang að búa landið und-
ir aðild og gera það að full-
gildum aðila eftir aðlögun.
Í ræðu Steingríms kom líka
fram skýringin á þessari mót-
sögn þó að það hafi sennilega
ekki verið ætlun hans. Hann
sagði ekki gott „fyrir þann
stóra hóp“, sem vilji „skýra
þetta mál og vill taka afstöðu til
þess á grundvelli vitrænna upp-
lýsinga“ að setja það á ís. Stein-
grímur bætti því við að þessi
hópur „ætti heimtingu á því að
hafa einhvern efnislegan
grundvöll til þess að taka af-
stöðu til málsins“. Og til við-
bótar sagði hann að ef hætta
ætti viðræðunum nú værum við
litlu nær um hagsmunina og
þræta héldi áfram.
Af þessum orðum má skilja
formann Vinstri grænna svo að
hann telji ekki að hægt sé nú að
taka afstöðu til aðildar Íslands
að Evrópusambandinu „á
grundvelli vitrænna upplýs-
inga“ eða að hafa „efnislegan
grundvöll“ til að byggja afstöð-
una á. Þá hlýtur sú spurning að
vakna á hvaða forsendum
Steingrímur sjálfur
byggir meinta and-
stöðu sína við aðild
að Evrópusam-
bandinu? Eða er
andstaða hans ef til
vill aðeins í orði en
ekki á borði? Er ekki kominn
tími til að Steingrímur geri
hreint fyrir sínum dyrum í
þessu máli eftir að hafa siglt
undir fölsku flaggi andstöðu við
aðild í síðustu kosningum, sam-
þykkt því næst aðildarumsókn
en sagst svo vera andvígur að-
ild um leið og hann færir rök
gegn því sjónarmiði?
Málflutningur Bjarna Bene-
diktssonar, formanns Sjálf-
stæðisflokksins, á þessum fundi
var öllu trúverðugri. Hann
benti á að þegar málið hefði
verið lagt fyrir þingið hefði ekki
fylgt neinn rökstuðningur fyrir
því að Ísland ætti að ganga í
Evrópusambandið. Ástæðan
væri sú að umsóknin um aðild
væri „niðurstaða pólitískra
hrossakaupa“ og hann ítrekaði
þá afstöðu sína að hætta bæri
við aðildarumsóknina.
Auðvitað segir það mikla
sögu að enginn rökstuðningur
fyrir því að Ísland eigi að ganga
í Evrópusambandið hafi verið
lagður fyrir Alþingi þegar mál-
ið var knúið í gegn fyrir rúmum
tveimur árum. Það segir allt
sem segja þarf um kosti aðildar
fyrir Ísland að þeir sem bera
málið fram treysta sér ekki til
að nefna þá.
En Steingrímur efast þrátt
fyrir þetta og það er þess vegna
ekki síður upplýsandi að for-
maður Vinstri grænna sé þeirr-
ar skoðunar að andstaða flokks
hans við aðild að Evrópusam-
bandinu hafi ekki verið tekin „á
grundvelli vitrænna upplýs-
inga“. Ætli almennir flokks-
menn séu sammála þessu mati
formannsins?
Formaður VG efast
um grundvöll af-
stöðu flokksins til
aðildar að ESB}
Mótsagnir Steingríms J.
Í sumar kom upptöluverð um-
ræða um reglur
sem hindra góð-
gerðarsamtök í að
halda kökubasara
til að afla fjár.
Morgunblaðið fjallaði ýtarlega
um málið og félagasamtök
skoruðu á stjórnvöld að breyta
reglunum til að sú áralanga og
jákvæða hefð að afla fjár til
góðra málefna yrði ekki rofin.
Nú hefur Morgunblaðið
sagt frá því að Jón Bjarnason,
sjávarútvegs- og landbún-
aðarráðherra, er með frum-
varp í smíðum um breytingar
á lögum um matvæli þar sem
gert er ráð fyrir því að skapað
verði „ákveðið svigrúm fyrir
heimaframleiðslu
og sölu beint til
neytenda á til-
teknum for-
sendum“.
Frumvarpið hef-
ur ekki verið lagt
fram og efni þess ekki kynnt í
smáatriðum, þ.a. ekki er ljóst
hvernig þetta verður útfært.
Hitt er ljóst að sjávarútvegs-
og landbúnaðarráðherra er
með þessu að gefa afar gott
fordæmi og sýna jákvætt
frumkvæði. Það getur auðvit-
að ekki gengið að ríkisvaldið
bregði fæti fyrir starfsemi
góðgerðarfélaga, sem ítrekað
hafa sýnt og sannað mik-
ilvægi sitt fyrir íslenskt sam-
félag.
Jón Bjarnason vill
leyfa heimabakstur
til að afla fjár til
góðra mála}
Jákvætt frumkvæði ráðherra U
nglingspiltur er með nýrnabilun
á lokastigi og þarf á nýju nýra
að halda. Enginn fæst líf-
færagjafinn og í örvæntingu
sinni auglýsir amma hans eftir
nýrnagjafa á Facebook. Ekki stendur á svör-
unum, fjöldi bláókunnugs fólks býðst til að und-
irgangast tímafrekar rannsóknir, hugsanlega
viðamikla skurðaðgerð með tilheyrandi líf-
færanámi, vinnutapi, röskun á daglegu lífi og
fyrirhöfn til þess að bjarga lífi pilts, sem það
hefur aldrei séð og aldrei haft nokkrar spurnir
af fyrr en það sá beiðnina á Facebook. Þetta
gerist á Íslandi í dag.
Þeir sem vilja ólmir halda því fram að
náungakærleikur, fórnfýsi og ósérhlífni hafi
fokið á haf út alla leið til Tortóla með öllum
platmilljörðunum á góðæristímunum hafa sem
betur fer rangt fyrir sér. Vissulega má með góðum rökum
halda því fram að um tíma hafi slíkar dygðir legið í dvala og
ýmsir lestir á borð við græðgi og eiginhagsmunagæslu orðið
yfirsterkari. En það var þá. Þetta er núna.
Dygðir eru skilgreindar sem jákvæð skapgerðareinkenni.
Löstur er andstæða dygðar og að öllu jöfnu hefur þótt lítt
eftirsóknarvert að tileinka sér þá. Um tíma leit þó helst út
fyrir að löstur hefði á dularfullan hátt umbreyst í dygð og öf-
ugt. Þannig má t.d. lesa í skýrslum sem voru skrifaðar um
útrásina alræmdu að lykillinn að henni væri hömlulaust
taumleysi þeirra sem að henni stóðu og voru þessir eig-
inleikar mærðir mjög. Hófsemi er ein þeirra fjögurra höf-
uðdygða sem Platón skilgreindi til forna, en
hún var ekkert sérlega hátt skrifuð á þessum
tíma.
Í þessu sambandi hvarflar hugurinn ósjálf-
rátt að öllum þeim útrásarvíkingum sem enn
húka í gullslegnum skattaskjólum, gaddfreðnir
í tíma, þar sem dagatalið sýnir 2007 að eilífu og
engin verða reikningsskilin. Öfugt við téða vík-
inga hefur þorri þjóðarinnar nefnilega þurft að
breyta lífsstíl sínum allverulega frá haustinu
2008, burtséð frá tekjum, menntun og fjöl-
skylduhögum, og breyttum lífsstíl fylgja breytt
viðhorf.
Ómögulegt er að fullyrða nokkuð um það
hvaða viðbrögð neyðarkall ömmu nýrnaveiks
unglings hefði fengið á svokölluðum góð-
æristímum, en líklega hefðu margir brugðist já-
kvætt við og viljað hjálpa honum, rétt eins og
nú.
Pilturinn er sextán ára gamall og á Facebook-síðunni sem
amma hans stofnaði segir að hann þurfi að fara á sjúkrahús
oft í viku. Þar segir ennfremur að baráttan hafi staðið lengi
yfir og að hann hafi eingöngu haft stuðning frá móður sinni
og ömmu. En ekki lengur. Tugir, ef ekki hundruð manna,
vilja hjálpa honum og aðstandendum hans og sumir vilja
meira að segja gefa líffæri úr sjálfum sér til að lina þján-
ingar og auka lífslíkur drengsins. Það er ósköp gott að fá
staðfestingu á því af og til að við erum ennþá þjóð, en ekki
bara fólk sem fyrir tilviljun hafnaði á sama stað í veröldinni.
Alvöru þjóð með öllu sem í því felst. annalilja@mbl.is
Anna Lilja
Þórisdóttir
Pistill
Dygðug þjóð - alvöru þjóð
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
„Þetta er það sem okkur vant-
ar til að laga vegi og
upplýsingagjöf til ferðamanna.
Það gæti orðið okkur til bjarg-
ar, þeim sem enn eru að
þrjóskast úti á þessu bjargi,“
segir Guðjón Bjarnason, bóndi
í Hænuvík. Hann er með ferða-
þjónustu og styður þjóðgarðs-
hugmyndina.
Guðjón segir mikilvægt að
gera úrbætur á Látrabjargi,
sérstaklega á leiðinni frá vit-
anum og upp undir Barð en
víðar megi sjá skemmdir.
Guðjóni líst einnig vel á
stækkun þjóðgarðsins en tekur
fram að það megi ekki hefta
uppbygginu og búskap á
jörðinni. Eins verði að
halda refaveiðum
áfram, annars flæði
tófan inn á svæðið
og eyðileggi fugla-
varp. „Það verður að
halda náttúrunni í
jafnvægi.“
Gæti bjargað
okkur
LÍST VEL Á ÞJÓÐGARÐ
Guðjón
Bjarnason