Birtingur - 01.06.1962, Blaðsíða 56

inu komu vandamál lista til umræðu. Úr hinum
háa ræðustól flokksþingsins töluðu mennta- og
listamálaráðherra Fúrtseva, rithöfundarnir Solo-
koff, Tvardofskí', Gribatsoff, Kotsétoff, svo og
Joganson, forseti Myndlistarakademiunnar.
Einna eindregnastur í gagnrýni sinni á ríkjandi
ástand var hinn frægi rithöfundur, Mikaíl Solo-
koff.
Menntamálaráðherrann, Fúrtseva, hafði stært sig
mjög af þvf, að næstum öll leikrit í leikhúsum
landsins væru eftir sovézka höfunda. Árið 1961
hefðu 780 af 1114 leikritum, eða 70%, verið helg-
uð samtíma efni, þ. e. baráttu Kommúnista-
flokksins fyrir kommúnisma. Solokoff færði sér í
nyt þetta atriði í ræðu frúarinnar til að láta í
ljós afstöðu sína í garð nútima sovézkra bók-
mennta. Flann sagði: „Ég er ekki ráðherra og
gersamlega laus við diplómatiska hæfileika, og
þessvegna langar mig til þess að tala hreint og
beint við Ékaterínu Alexéévnu (Fúrtsevu), Nú,
jæja, þér sögðuð, að af 1114 sovézkum leikritum,
sem nú væru á sviði í sovézkum leikhúsum, væru
780 helguð efni úr samtímanum. Þér reiknuðuð
út prósentur, það voru víst einhver 70 prósent.
En mig langar til að spyrja: Hversu mörgum
prósentum af þessum sjötuíu prósentum mun
takast að halda velli á sviði leikhúsanna? Við
skulum láta þessi prósent eiga sig og telja í raun-
verulegum tölum. Guð gefi að af þessum 780
verði eftir tveir til þrir tugir, ef það verður þá
ekki minna (Klapp). Og önnur spurning: Hversu
mörg af þessum tveimur eða þremur tugum verða
áhorfendum eftirminnileg? Ég segi engin há-
stemmd orð um að þau eigi að verða þeim ó-
gleymanleg, heldur aðeins leikrit, sem koma á-
horfandanum til þess að hugsa sig um. Þau verða
langt um færri! Og leirburður leikritaskáldanna
uppsker einnig slæma áhorfendur. í því er mesta
ólánið. ... Svipað er ástandið einnig í prósa-
skáldskap." (Pravda, 25.X.1961.)
Rækilegri útreið gátu sovézkar bókmenntir varla
fengið. Minnast má orða Zdanoffs: „Vöxtur (sov-
ézkra bókmennta) er tákn um velgengni hins sós-
ialistíska þjóðskipulags."
Solokoff fer hinum ágætustu orðum um yngri rit-
höfunda og ber ekki við að ausa þá neinum auri
fyrir óþægð, segir það að vísu leiðinlegt fyrir sig
sem eldri mann, að sumir hinna yngri skuli vart
þekkja hann lengur og segja: „Sjáð, en gaman,
þarna er hann þessi!“ Þótt yngri kynslóðin vilji
þannig hafa sinn hátt á, þá lýsir Solokoff yfir
trausti sínu á henni.
Hverjar eru nú ástæðurnar fyrir því ástandi, sem
Solokoff lýsti þannig? Fúrtseva hefur orðið:
„Hvernig á að skýra það, að hjá oss koma fram
mörg miðlungs og léleg verk? Auðvitað eru or-
sakirnar margar. En aðalorsökin er sú, að ennþá
eru sumir listamenn fjarlægir lífi þjóðarinnar .."
,.Það verður að segja hreinskilnislega, að nokkrir
rithöfundar og listamenn eru ennþá stöðugt
byrgðir frá lífinu." (Pravda, 22.X.61, bls. 2). At-
hygli vekur orðalagið á þessari útskýringu ráð-
herrans. Nokkrir listamenn eru ennþá fjarlægir
lífinu. Lesandinn hlýtur að draga af þessu þá
54
BIRTINGUR