Austurland - 23.12.1998, Side 27

Jól 1998
27
einhverjum kartöflupoka. Það er
ekki öll vitleysan eins.
30. desember 1997.
Spítalaferð.
Ég var með niðurgang þegar ég
vaknaði. Við Raúl vorum saman
með fyrirlestur en ég yfirgaf hann
um níuleytið og fór í bælið. Svaf
til 13:30, fór þá á kennarastofuna
og sagðist vera veik. Var þá með
dúndrandi hausverk svo ég þorði
ekki annað en að fara á sjúkra-
húsið og láta athuga hvort ég
væri með malaríu. Raúl bauðst
til að fara með mér og var ég því
fegin. Fyrst fórum við á heilsu-
gæslustöðina í þorpinu. Þar var
enginn svo við tókum „chapa“ til
Nhamatanda, sem er stærra þorp.
Þar var enginn læknir heldur og
sjúklingamir biðu bara fyrir
utan. Eftir dágóða stund fengum
við að vita að læknirinn kæmi
klukkan 16:00, sem í Mósambík
gæti þýttkl. 16:00, 17:00, 18:00
eða alls ekki. Við fórum þá á
bráðamóttökuna og fengum að
vita að ég gæti fengið hraðþjón-
ustu ef ég borgaði samkvæmt
taxta, sem gefinn er út fyrir út-
lendinga. Ég varð ferlega fúl en
gat auðvitað ekki annað og fór í
blóðprufuna. A meðan við bið-
um eftir niðurstöðunum gengum
við á veitingastað til að fá okkur
kók og mér leið strax betur. Það
kom í ljós að ég var ekki með
malaríu en karlinn á bráðamót-
tökunni sagði að ég skyldi samt
tala við lækninn og að ég þyrfti
að bíða enn einu sinni. Eftir 15
mínútur sagði ég honum á minni
„frábæru portúgölsku" að ég
væri veik og vildi fara heim og
þar sem ég hefði borgað bráða-
móttökugjald ætti ég ekki að
þurfa að bíða svona. Hann varð
reiður og æsti sig eitthvað og fór
í fússi og náði í lækninn og sagði
við hann svo ég heyrði: „Hún
neitar að borga.“ Raúl neitaði því
og útskýrði málið og sagði mér
síðan að karlinn hefði sagt þetta
því hann væri svo hræddur um
að ég klagaði hann. Læknirinn
lét mig hafa lyfseðil fyrir höfuð-
verkjarlyfi, mixtúru og hægða-
stoppandi. Trúlega til að róa
mig. Ég leysti þetta auðvitað
ekkert út. Fór bara heim og lagði
mig og drakk nóg af vökva.
Fyrir fratnan jólatréið. Nemendur Margrétar og Mörtu eftir að
liinni ntiklu leit að heppilegu tré var lokið.
Marta og Margrét búa til jólaskraut með nemendum sínum en
efni til skíkrar iðju var afmjög skornum skammti. Því var allt tínt
til, jafnvel gamlar eldliúsrúllur.
Tvær eiginkonur og
fjórar hjákonur.
A leiðinni heim spurði ég Raúl
hvað hann ætti mörg systkini.
Hann sagðist eiga 15 systkini.
Pabbi hans átti 2 eiginkonur og 4
hjákonur og bjuggu þær allar á
landareign hans. Hvað sagði
móðir þín við þessu spurði ég.
„Ekki neitt! Svo þegar pabbi dó,
tók bróðursonur hans við stjórn
fjölskyldunnar og hefðin er að
hann gangi að eiga ekkjumar
líka. Við ákváðum að mamma
þyrfti ekki að giftast honum.“
„Akváðuð þið! Hafði mamma
þín ekkert um þetta að segja,“
spurði ég forviða. „Nei,“ svaraði
hann. „Venjan er að börnin og
ættingjarnir ákveði það.“
„Hversu margar konur átt þú“
spurði ég þá. „Ég á nú bara tvær
kærastur, en þegar ég bjó í
Napula átti ég 5.“ „ Vissu þær
hver af annarri,“ spurði ég. „Nei,
ég var heppinn," svaraði hann.
Ef eitthvað af jólapening-
unum færi nú frekar til
Afríku!
Við eigum það öll sameiginlegt,
systkinin sem vorum úti í Afríku
í fyrra, að hafa nýlega sagt:
„Mamma, ekki vera að kaupa
jólagjöf handa okkur, okkur
vantar ekkert og langar ekki í
neitt!“ Ég útskýri þetta þannig að
svolítil skynsemi hafi seytlað inn
í hausinn á okkur í þessari
Afríkudvöl. Þá tæpu níu mánuði
sem við unnunt þar fundum við
sífellt fyrir því hvað við vorum
ríkar miðað við hina. Þó að vasa-
peningamir okkar væru ekki nema
12.000 kr. á mánuði. Bömin í
þorpinu gengu um skólaus, í
snjáðum og götóttum fötum.
Leikföngin þeirra voru bílar bún-
ir til úr vír og tómum gosdósum
eða bolti úr gömlum plastpok-
um. Mörg þeirra komust ekki í
skóla, því að fyrir utan skóla-
gjöldin sem voru 12 krónur á
önn hefðu foreldrarnir þurft að
kaupa stílabækur og blýanta
handa þeim. Þetta eru of mikil
útgjöld fyrir barnmörg heimili.
Þar við bætist að á meðan bömin
eru í skóla geta þau ekki unnið
við barnapössun, eldamennsku,
vatnsburð eða önnur sveitastörf.
Kennararnir, sem við unnum
með, veittu sér heldur aldrei neitt.
Þó þeir hefðu ágætar tekjur á
mósambískan mælikvarða. Mér
er minnisstætt þegar einn þeirra
var veikur og bað mig um að
gefa sér 18 krónur svo hann gæti
keypt sér appelsínflösku. Eftir að
pabbi hans missti vinnunna held-
ur hann allri fjölskyldunni uppi.
Hann á ein fimm yngri systkini
sem hann þarf að kosta í skóla,
fyrir utan að halda foreldrunum
uppi og sinni eigin konu og
bami. Þarna ríkir engin einstakl-
ingshyggja. Allir sem hafa vinnu
eru skyldugir samkvæmt hefð-
inni að hjálpa öðrum sem minna
mega sín.
Það var svo skrítið að þegar
ég hugsaði til allra fjármunanna
sem ég hafði eytt í einhvem óþarfa
um ævina fékk ég samviskubit.
Ég man sérstaklega eftir að hafa
óskað þess um jólin að eitthvað
af peningunum sem eytt er í jóla-
gjafir á Islandi væri kontið þarna
út, þar sem þeir geta skipt sköp-
um. I stað þess að vera notaðir í
bók sem fer ólesin upp í hillu,
glerdót sem síðan endar ofan í
kassa eða á haugunum eða leik-
föng sem týnast innan um öll hin
leikföngin. Við sendum engan
jólapakka heim og ég gaf ekki
einu sinni Möggu jólagjöf. Hún
gaf mér naglaklippur. Mér finnst
gaman að gleðja vini og ættingja
nteð gjöfum, þegar ég rekst á
eitthvað sem ég veit að þeir
hefðu gaman af. Eftir að hafa bú-
ið í Afríku stríðir það hins vegar
gegn minni bestu sannfæringu að
gefa gjafir, sem mér finnst fólk
ekkert hafa við að gera, bara af
því að það er það sem allir gera á
jólunum. Mér finnst miklu nær
að senda andvirði þarflaustra
gjafa til Afríku til þeirra sem
þurfa á þeim að halda.
Marta Einarsdóttir
-- * V N
ÍVúffmwálmá}) Svecta^éía^ 7300
* úéáar 'Tfatðýi'iðátýam ocp /iu4t(0idiucfum öétum
\ cft&bilecfia jóla óm <jy piobcvi
^ oy faÁ&an vá)&/<iifáaoÍHUm oíuum ántö oem en að CtÖa
0'skum víðskiptmnum
ðkkar qhdikgrajók
ðjfarsœls kötnandi árs
'Thökkum vidskiptin á átinu
sem er ad lida
INNRÖMMUN 0G SPEGLAGERÐ
KJARNARÁSI 6 - 700 EGILSSTAÐIR