Eining - 01.12.1963, Page 13

EINI NG
13
inn, steypa honum fyrir björg, glöt-
umst við sjálf í brimróti hópmennsku
og siðspillingar. — Svo glöggur er
boðskapur þjóðsögunnar, svo skýr sið-
speki hennar, að hún á erindi við okk-
ur enn í dag og alla daga. Þessi frá-
sögn er eins og ákall liðinna kynslóða:
Glíman við myrkrahöfðingjann er ekki
leikur, heldur veruleikinn sjálfur. —
Og ef til vill hafa myrkravöldin sjald-
an verið viðsjárverðari mannlegum
breyskleika en einmitt á okkar dögum.
Menn steypast fyrir björg, glatastást-
vinum og ættingum, drukkna í brim-
róti áfengisholskeflunnar, kafna í reyk
tóbaksvælunnar, — eða koma úr djúp-
unum særðir og vonsviknir þrælar
tízkutildurs og eitumautna, stjórnlaus
reköld á hafsjó mannlífsins.
Gamalt spakmæli, að mig minnir
enskt, segir: „Þegar drottinn reisir
eina kirkju, opnar fjandinn tvær
krár.“ Og myrkraölfin eiga því mið-
ur bandamenn á okkar öld — og j afn-
vel þar, sem sízt skyldi. — Hverjir
skyldu vera öflugri stuðningsmenn
fjandans en þeir, sem selja eða veita
æskufólki görótta drykki? Og hinir,
sem þegja yfir ósómanum, eru ef til
vill lítið lakari í stuðningi sínum.
Það er ósköp auðvelt að veltast í
sljóleika og hugsunarlítilli leti út af
Þúfubjargi freistinga og tildurmennsku
ofan í brimrót ódygða og vesældar.
Þangað er hæg leið. Ekki er á bratt-
ann að sækja. Það hallar undan fæti.
— Hitt er erfiðara að hafa í fullu tré
við siðlitla sendiboða myrkravaldanna,
kveða freistarann í kútinn, kasta hé-
gómanum fyrir björg. — í helgri bók
segir, að sá, sem sigrar sjálfan sig,
sé meiri en hinn, sem vinnur borgir.
Ber þar að sama brunni og í þjóðsög-
unni íslenzku. Það er ofast auðveldast
að fylgja hópnum, múgnum, í vana-
heimsku hans og siðlitlum athöfnum.
Það þarf styrka skapgerð og heilan
hug til að segja nei, þegar hópurinn
kastar sér hugsunarlítið í brimrótið.
Þeir munu koma til þín og segja:
„Þorir þú ekki....“ og jafnvel eitt-
hvað enn verra. ef þú neitar að
fylla flokk þeirra, lyfta með þeim
glasi, svæla með þeim tóbak. En eigir
þú þrek og dug til þess að segja nei,
munu þeir þó í hjarta sínu öfunda þig.
Þú hefir þá sigrað sjálfan þig. Þú ert
meiri en sá, sem vinnur borgir. Þú
hefir varpað sjálfum myrkrahöfðingj-
anum í ólgandi brimsogið.
Vetrarstarfið bíður okkar. Munið, að
það er of seint að iðrast að vori, ef
illa hefir verið unnið framan af vetri.
Nám er erfið vinna, — og verkalaun-
in greiðast oftast ekki fyrr en seint
og síðar meir, að þeim hluta þeirra
slepptum, sem fólginn er í starfinu
sjálfu, í hverju vel unnu verki. — Ég
bið ykkur að minnast þeiimar ábyrgð-
ar, sem fylgir því að vera nemandi í
framhaldsskóla. — Ég heiti á ykkur að
bregðast ekki því trausti, sem foreldr-
ar ykkar sýna ykkur með því að fá
ykkur í hendur veglega menntahöll,
búna góðum tækjum. — Ég minni
ykkur á, að því meiri alúð sem þið
leggið í nám og störf, því meiri dreng-
lund og þegnskap sem þið sýnið skóla
ykkar, þeim mun ánægjulegri verða
ykkur þau árin, sem þið eruð nemend-
ur í gagnfræðaskóla. — Og síðast en
ekki sízt: Munið, að starf kennarans
er að aðstoða ykkur og leiðbeina, leit-
ast við að hjálpa ykkur til þroska.
Leitið því til kennara ykkar, ef eitt-
hvað bjátar á, — og ég veitþeirmunu
reynast ykkur vel.
Góðir nemendur. Mætti ég enn að
lokum biðja ykkur að heyra viðvörun
forfeðra vorra, aðvörunina magn-
þrungnu: öll þurfum við einhvern
tíma að takast á við hin myrku öfl,
bæði þau, sem búa hið innra með okk-
ur sjálfum, og eins hin, sem leynast
allt um kring. Og glímuna þá erum
við dæmd til að heyja ein. Lífsham-
ingja sérhvers okkar er í veði. Bylt-
umst við í djúpið, eða sigrumst við á
sjálfum okkur, sýndarmennskunni,
tízkufjötrunum, hópvitfirringunni ?
Veganesti Kolbeins Jöklaraskálds til
einvígis á Þúfubjargi var íslenzk hag-
mælska,íslenzkt ljóð, þroski, sem hann
hafði öðlazt í lágreistri baðstofukytru
eða úti við erfið sveitastörf. Það voru
vopn hans. Og það voru vopn íslenzkr-
ar þjóðar á öllum öldum. Fornar sagn-
ir og bók bókanna, Biblían, voru upp-
alendumir. — Myrkravöldunum mæt-
um við með andlegum og siðferðileg-
um styrk. Stál er máttlaust, jafnvel
atómsprengja einskis megnug.
Og nú er spurningin: Geta skólar
nútímans nestað ykkur jafnvel, búið
ykkur jafnvel til baráttunnar og ís-
lenzk alþýðumenntun gat á öldum
fyrri? — Að vísu mun meira til þurfa
nú en þá. En von mín er sú, að úr
skóla okkar haldið þið hæfari til átak-
anna, hæfari til að halda reisn ykkar,
hæfari til að verða gott fólk.
-K
Bindindishreyfingin í
Dainmörku færist
i aukana
Landssamband bindindismanna í
Danmörku (Danske Afholdsselskabers
Landsforbund) átti 60 ára afmæli á
liðnu hausti. 1 samkvæmi afmælis-
fagnaðarins 31. ágúst sl. flutti for-
maður landssambandsins, Frode Mark-
ersen yfirlitsræðu um starfsemi sam-
bandsins, gat þess m.a. að á síðast-
liðnu ári hefði félögum þess fjölgað
úr 42,304 í 43141, en veigameira er
þó það, að nú hefur bindindishreyf-
ingin í Danmörku eignast sinn æsku-
lýðs-bindindisskóla, hefur einnig feng-
íð sinn áfengisvarnarráðunaut og
fleiri viðurkenningar hins opinbera.
Samkvæmið sátu innanríkis og ut-
anríkisráðherrarnir m.a. góðra gesta,
einnig erlendra, frá Noregi stórþings-
maðurinn Jakob Pettersen, frá Sví-
þjóð ríksdagsmaðurinn Daniel Wik-
lund, sem einnig er formaður lands-
sambands bindindi&manna í Svíþjóð,
og Karl Wennberg, framkvæmdastjóri
norræna góðtemplararáðsins. For-
manni Landssambandsins gegn áfeng-
isbölinu á íslandi var einnig boðið til
afmælisfagnaðarins, en bæði er leið
löng og ferð dýr til að sitja eina af-
mælisveizlu, en auk þess var von okk-
ar hér, að þáverandi stórtemplar okk-
ar, Benedikt S. Bjarklind, sem þá
myndi vera staddur í Danmörku, gæti
verið fulltrúi okkar í afmælisfagnað-
inum, en til þess entist honum ekki
heilsa og aldur, en tengdafaðir Bjark-
linds, hinn alkunni og vinsæli öldung-
ur bindismanna á Norðurlöndum, Ad-
olph Hansen, fyrrv. framkvæmda-
stjóri Landssambands bindindismanna
í Danmörku um áratugaskeið, flutti
kveðju okkar og heillaóskir í afmælis-
fagnaðinum. Vissulega hefði verið
gaman að vera þar. Bindindismenn í
Danmörku eiga þakkir og heiður skil-
ið fyrir 60 ára starfsemi sína, og við
óskum þeim mikla sigra á komandi
árum.
Báðir dönsku ráðherrarnir fluttu á-
vörp í afmælissamkvæminu. Forsætis-
ráðherrann, Jens Otto Krag sagði:
„Það voru bjartsýnir hugsjónamenn,
sem hófu bindisstarfsemina og hún
hefur verið brautryðjandi margvís-
lega, og átt samstarf við stjóm og
löggjafarþing. Þakkir flyt ég henni
fyrir góð áhrif í þjóðfélaginu þessi
ár.“