Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1993, Blaðsíða 16

14
Halldór Ármann Sigurðsson
og jafhvel Gudda. Nöfin af því tagi geta naumast talist „íslensk nöfn“ í
skilningi mannanafnalaganna.
Við erum nú nokkru nær um hvaða skilyrðum nöfh þurfa að fullnægja
til að geta talist „íslensk“ í lagaskilningi. Samkvæmt mannanafhalög-
unum eru öll önnur nöfh óheimil nema því aðeins að þau hafi „unnið
sér hefð í íslensku máli“ og samrýmist skilyrðum laganna að öðru leyti.
2. Hvaða nöfn hafa unnið sér hefð í íslensku máli?
Eins og nú hefur verið rakið er eðlilegast að líta svo á að Kjartan,
Jóhannes og María séu ekki „íslensk" í skilningi mannanafhalaganna,
andstætt nöfhum eins og Sigríður, Óðinn, Hauksteinn, Röskva, Valtýr,
Eylaugur og e.t.v. Gípar. Á því leikur hins vegar enginn vafi að Kjartan,
Jóhannes og María hafa „unnið sér hefð í íslensku máli“. Þau falla því
undir 1. málslið 2. greinar og teljast þar með góð og gild nöfh á íslensku
fólki:
Eiginnafn skal vera íslenskt eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli
Það er hins vegar meiri vafa undirorpið hvort nöfh eins og Andreas,
Angelíka og Astrid geti talist styðjast við hefð og kemur því í hlut
mannanafnanefndar að skera úr um það.
Áður en lengra er haldið er rétt að undirstrika að allt sem hér á
eftir segir um hefð á einungis við um nöfh sem eru ekki „íslensk“ í
skilningi laganna. Eins og áður hefur verið bent á þurfa „íslensk“ nöfh
ekki að styðjast við hefð og eru öll slík nöfh því heimil, svo fremi þau
samrýmist öðrum ákvæðum mannanafhalaganna.
Framkvæmd mannanafhalaganna veltur augsýnilega mjög á túlkun
hugtaksins hefð. En þrátt fyrir ótvírætt mikilvægi þessa hugtaks eru
engin ákvæði í lögunum um hvemig það skuli túlkað eða afmarkað
og greinargerðin með lögunum greiðir ekki heldur úr því með neinum
hætti. Hér er mannanafhanefnd því augljóslega nokkur vandi á höndum.
í fljótu bragði mætti e.t.v. virðast að úr því að löggjafinn skilgreinir
hefðarhugtakið ekki á neinn hátt verði að líta svo á að nafn þurfi aðeins
að hafa verið borið af einum íslendingi til að njóta hefðar. Gegn þessum
skilningi em þó veigamikil rök: Hefði löggjafinn haft þennan skilning