Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1993, Side 33

Heimil nöfn og óheimil 31
Eiginnafn má ekki heldur vera þannig að það geti orðið nafhbera til
ama
Sambærileg ákvæði em í nafhalögum annars staðar á Norðurlöndum
(sjá Svanevik 1991:123).
Mjög miklum erfiðleikum er bundið að gæta samræmis við fram-
kvæmd þessa ákvæðis og er það að því leyti gallaðra en önnur ákvæði
2. greinar. Áður er nefnt að nöfhin Esja og Hekla hafa verið gefin
stúlkum, en þó er næsta víst að ýmsir myndu vilja koma í veg fyrir að
Baula og Strýta væm tekin upp sem stúlknanöfn. Hér hlýtur smekk-
ur að ráða miklu og virðist því einsýnt að mannanafhanefhd verði að
beita amaákvæði 2. greinarinnar af mikilli varkámi. Á hinn bóginn er
einfalt að nefha dæmi sem sýna að nefndin getur ekki sneitt hjá því
með öllu að beita ákvæðinu, t.d. Djöfull, Skessa, Hel og Reður. Að
sjálfsögðu myndu prestar og forstöðumenn flestra trúarsafhaða neita
að gefa ,jiöfn“ af þessu tagi en samkvæmt 4. grein mannanafhalag-
anna getur bam öðlast nafh með tilkynningu um nafngjöf til Hagstofu
íslands.
í greinargerðinni með lögunum er m.a. þetta um amaákvæðið:
Tekið skal fram að með óæskilegum nöfhum er meðal annars átt við
klaufaleg nöfh ... Þá er ennfremur átt við gælunöfn en nokkuð hefur
borið á að fólk vilji nefha böm gælunafni náins skyldmennis eða
vinar... Þótt slík nafngjöf kunni að vera skiljanleg... verður hún að
teljast óæskileg og ýmis dæmi em um að menn haíi liðið fyrir slflc
nöfn eftir að þeir hafa náð fullorðinsaldri.
Þótt þetta megi allt til sanns vegar færa þarf ekki langa umhugsun til
að komast að raun um að það er afar örðugt að beita amaákvæðinu á
gælunöfh án þess að mismuna slíkum nöfnum og þar með borgumnum.
Þannig hafa gælunöfnin Gauja (4 í þjóðskrá 1989), Bogga (2) og Día
(6) ekki verið tekin á mannanafhaskrá þótt hins vegar hafi verið fallist
á Kata (2), Ninna (6) og Peta (7) og er ekki auðsætt hvaða rök liggja
til þeirrar mismununar.
Unnt er að sneiða hjá handahófsúrskurðum af þessu tagi með því að
heimila einungis þau gælunöfh og stuttnefni sem hafa áunnið sér hefð.