Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1993, Page 167

AÍ0te mellom to skriftsprákskulturar? 165
fabetet” i omtale av den perioden som er aktuell her (Ólsen 1884:xxiv
f.).
Elles i Norden kan vi i dag ganske trygt sjá mellomalderens skrift-
sprákshistorie i eit digrafisk perspektiv — pá ein heilt annan máte enn
det var mogleg til dpmes dá dei store sprákhistoriske standardverka
vart skrivne. Eg tenkjer dá pá framstillingar soin Skautrups danske
sprákhistorie, Seips og Indrebps arbeid om norsk sprákhistorie m.v. Nye
runefunn frá og med slutten av 1950-ára i Bergen og andre nordiske
mellomalderbyar har gjeve oss tilstrekkeleg materiale til á la oss fá
auge pá det vi má kunna kalla ein digrafisk skriftsprákssituasjon, der
runeskrift og skrift med det latinske alfabetet sikkert nok har eksistert
side om side, kvar med sine vél definerte bruksomráde. Dei har utgjort
til dels heilt ulike sprákhandlingar, má vi gá ut frá. Slike problem skal
vi ikkje utdjupa her nár det gjeld skandinaviske forhold. Men eg meiner
det i vár samanheng kan vera legitimt á stilla spprsmálet om det ikkje
har eksistert ein tilsvarande eller liknande situasjon pá Island, jamvel
om evidens for det er mindre sikkert tilgjengeleg og omfanget av skrift
med runer dermed tilsvarande uvisst.
Om vi ser det bevarte islandske runematerialet i lys av det vi no kan
seia om den digrafiske skriftsprákssituasjonen t. d. i norsk mellomalder,
vil det likevel neppe vera sá svært dristig á rekna med at runeskrift har
hatt sin plass ogsá pá Island i lang tid etter at det latinske alfabetet
var teke i bruk. Med grunnlag i fimnmaterialet frá dei arkeologiske
utgravingane som er utfprte i Trondheim og Bergen dei siste tretti
ára, meiner eg dessutan at det er rett á rekna med stprre kontinuitet
i islandsk mneskriftstradisjon, ftá landnámstida og frametter, enn det
har vore vanleg á gjera (jf. fprst og fremst Bæksteds standardverk om
islandske mner, Bæksted 19421). Det har eg freista á fpra argument
1 Det má her likevel vera rett á peika pá at Magnus Olsen i eit arbeid M 1943, etter
alt á d0mma som ein kommentar til Bæksted (1942:16), heldt fast ved at det er “trygge
holdepunkter for á hevde den opfaming at runene ogsá i den tidlige middelalder har
været i bmk pá Island”. Han utdjupar ikkje dette synspunktet, men viserberre til FGA
°g det han tidlegare hadde lagt ut om titulus der (sjá ovanfor og Olsen 1937:111-113)
som “ett videsbyrd” om dette (jf. Olsen og Beigsland 1943:18).