Nýtt og gamalt - 01.01.1914, Side 67
65
á þessa frumritakenningu eða getgát-
ur, og fjekk talið fjölda guðfræðinga
á sitt mál, meðal annars með frá-
bærum rithöfundaihæflleikum. Bók
hans „Geschichte ísraels" (Saga ísra-
els) frá 1878 (endurprentuð oft og
aukin síðan) myndaði að því leyti
tímamót í fræðum gamla testament-
isins. Og skömmu síðar mátti heita,
að frumritakenningin væri einvöld
orðin við flesta evangeliska háskóla í
Norðuiálfunni. Að vísu deildu áhang-
endur hennar um mörg minni háttar
atriði, svo sem aidur þessara svo
nefndu frumrita, að hve miklu leyti
þau væru samsteypa úr enn öðrum
frumritum, hvert teija skyldi ýmsa
smákafla í Mósebókunum o. fl. En
þá sjaldan einhver ungur guðfræð-
ingur hefir risið gegn allri stefnunni
og talið sjálfa frumritakenninguna
ranga, heflr honum verið svarað ým-
ist með hrokafullum stóryrðum („fá-
fróður", „þröngsýnn" o. fl. þ, h.) eða -
með fyrirlitningarþögn, og háskóla-
kennaraembættin verið honum lokuð
hvað sem hæfileikum leið. Það hefir
jafnvel verið talið nokkurs konar „vís-
indalegt sjálfsmorð" að amast við
frumritakenningnnni. Þannig hefir
það víða gengið, einkum á Þýzkalandi,
“miðstöðvar-landi“ allrar heimspeki-
legrar guðfræði og svæsinnar biblíu-
kritíkar. — Og því er skiljanlegt, að
mótmælin hafi ekki verið hávær og