Vera - 01.06.1985, Qupperneq 16

ad eyda fóstri...
aö tala um fjölgun fóstureyöinga með til-
komu laganna frá 1975, allur samanburö-
ur er ómarktækur. 2) Sú staöreynd, aö
áður en núverandi lög um fóstureyðingar
gengu í gildi, fóru konur utan í þeim
erindagjöröum aö losna víö burö sinn, þ.e.
þær sem höföu efni á því. Þær fátækari
höföu engan valkost. (Vert er aö vekja
athygli á orðalagi Guöjóns, aö eyða eöa
losna við ,,burð.“)
Guöjón var orölangur um gildi kynlífs-
og kynferöisfræöslu, sem hann taldi gjör-
samlega ófullnægjandi hérlendis. Vissu-
lega, sagöi Guöjón, getum viö veriö sam-
mála um
— að fóstureyðing sé neyðarúrræði
— aö þær séu of margar
— aö fræðslan sé of lítil
— og aö rétta þurfi mæörum hjálparhönd,
en aö ætla sér að breyta lögunum frá því
sem nú er, er „óraunhæf óskhyggja," nær
væri aö fara almennilega eftir þeim.
Næst talaöi Kristín Kvaran, fóstra og
þingmaöur Bandalags Jafnaðarmanna.
Kristín kvaðst hafa fariö aö hugsa um
þessi mál, þegar hún varö sjálf ófrísk 38
ára gömul og algengasta spurningin var,
ætlarðu aö eignast þaö? Eða, ætlaröu að
eyöa því? Henni féllu ekki þessi viðhorf og
taldi að endurskoöa þyrfti reglugerð lag-
anna, sem e.t.v. heföu verið of frjálslega
túlkuð.
Katrín Fjeldsted, læknir og borgarfulltrúi
Sjálfstæöisflokksins talaöi næst. Hún
geröi fjölskylduna að umræöuefni, sagöi
frá félagslegu öryggi stórfjölskyldna fyrri
alda sem hún taldi hafa verið verulegt og
sagði fámenna kjarnafjölskylduna varla
þess umkomna að taka á sig ábyrgðina,
sem því fylgir aö rækta hag barnanna.
Katrín átaldi fjölskyldustefnu — eða fjöl-
skyldustefnuleysi, sem kæmi þjóðfélaginu
í koll, minnti á aö 70% kvenna vinna
utan heimilis og aö enginn fulloröinn væri
heima við til að sinna þörfum barnanna.
Katrín fjallaöi einnig almennt um fóstur-
eyöingar og benti á að svo lengi sem kon-
ur veröa ófrískar gegn vilja sínum, væri
þörf á löglegum fóstureyöingum. Hún
mælti fyrir breyttri fjölskyldupólitík,
fræöslu, bættum aðgang að getnaöar-
vörnum og aðstoð viö barnshafandi konur
og kvaöst vona aö Lífsvon setti sér slík mál
fyrir markmið en settist ekki í dómarsæti.
Síöasti ræöumaöurinn, sem viö Veru-
konur heyrðum til, var sr. Sólveig Lára.
Hún sagöist viss um aö þaö væri a.m.k.
eitt sem allir fundargestir ættu sameigin-
legt: ,,öllum þykir okkur vænt um börn“.
Hún ræddi um ábyrgö þess aö takast á viö
það sem lífið ber í skauti sínu og um þaö
hvernig ábyrgöin heföi farið halloka fyrir
„sigurgöngu frelsisins.“ Aö lokum las sr.
Sólveig Lára Ijóö um ,,mig“, sem er ekki
stærri en fingur og enginn sér nema Guö
sem þekkir ,,mig“.
Það er margt sem veldur því aö erfitt er
aö segja frá þessum fundi. Málflutningur
sumra var of tilfinningalegur og að því aö
virtist óneitanlega of vanhugsaður til þess
aö hægt væri aö taka á honum af málefna-
legri rökvísi. Auövitað þykirokkur vænt um
börn, auövitaö eru fóstureyðingar neyöar-
úrræöi, auövitaö þarf aö bæta aöstööu
foreldra og barna, auövitaö, auövitaö. En
hvað er maður aö hugsa, sem heldur því
fram að það eigi að koma í veg fyrir fóstur-
eyöingar vegna þess aö ,,það sem þessi
þjóö þarfnast mest eru fleiri vinnandi
hendurtil aöhaldasjálfstæöi sínu"? Ef viö
tökum undir þaö aö vissulega þurfi margir
að leggja hönd á plóginn á íslandi, erum
viö þar meö fallnar með honum í þá gryfju
að konur skuli framleiöa vinnuafl hvort
sem þeim líkar betureða verr af því aö þaö
er samfélaginu í hag? Hversu margt má
rökstyðja meö því aö þaö sé samfélaginu
í hag. Hvar er mörkin? Og hvaö nákvæm-
lega á konan viö þegar hún segir að viö
þurfum á fötluðum börnum aö halda til aö
læra að elska og aö án þeirra séum viö fá-
tækari? Rökstuöningur af þessu tagi er
eins og snara og endanlega, þegar viö
erum komnar í snöruna, geta þau haldið í
spottann og sagt: sko, þær vilja láta eyða
fóstrum, þær hata börn, þær eru of eigin-
gjarnar til aö ala af sér aöra einstaklinga.
Það þarf vart aö taka þaö fram aö orðið
kvenfrelsi heyröist aldrei á fundinum. Ekki
einu sinni þær konur, sem ekki vildu lýsa
yfir stuöningi viö þaö markmið Lífsvonar
aö afnumin verði lög um fóstureyðingar af
félagslegum ástæöum, þoröu aö nota sitt
frelsi sem rökstuðning. Sú hugmynd heföi
endafallið eins og sprengja á fundinn, svo
andstæöur var hann hugmyndum um rétt
og frelsi kvenna. Út frá því er beinlínis
gengið með stofnun Lífsvonar aö ég og þú
séum þess ekki umkomnar aö ákvaröa á
ábyrgan hátt — öðru vísi var ekki hægt aö
skilja talsmenn samtakanna. Til þess þarf
aðra sem vita betur. Út frá því var einnig
gengiö aö barnshafandi konur eöa mæður
þurfi AÐSTOÐ, ölmusu. Um þann sjálf-
sagöa RÉTT okkar til að fæöa börn og ala
var ekki minnst. Nei, þaö talaði enginn um
kvenfrelsi, frelsi okkar til að ábyrgjast eigin
geröir, til að ráöstafa líkama okkar og til-
veru, til aö stjórna lífi okkar. En hlýtur þaö
ekki aö vera kjarni málsins? Ms
í umræðum um fóstureyðingar
vill oft gleymast hvernig ástandið
var hér á landi fyrir 1975 þegar
núgildandi lög um kynfræðslu,
fóstureyðingar og ófrjósemis-
aðgerðir tóku gildi. Þá drottnuðu
sérfræðingarnir yfir lífum kvenna
og aðeins hluti þeirra sem
óskuðu fóstureyðingar komust í
gegnum nálarauga þeirra. Hinar
urðu að láta framkvæma þær
ólöglega eða leita til annarra
landa þar sem löggjöfin var
rýmri.
Af þessum sökum veit enginn
hversu margar fóstureyðingar
voru framkvæmdar hér á landi
fyrir 1975. Engin skýrsla og eng-
ar tölur eru til yfir ólöglegar fóst-
ureyðingar. Það er því með
ólíkindum að fréttastofa útvarps
skuli bera það á borð fyrir
hlustendur að fóstureyðingum
hafi fjölgað úr 150 fyrir gildistöku
laganna og í um 750 árið 1984.
Þetta gerði fréttastofan engu að
síður í tvígang í kvöldfréttum
þann 19. maí s.l. og bar þannig
saman heimildir sem eru með
öllu ósambærilegar. Þetta er vill-
andi fréttaflutningur og vatn á
myllu þeirra sem vilja takmarka
rétt kvenna til fóstureyðinga.
Lesendum til upprifjunar og
fróðleiks á ástandinu fyrir 1975
birtir VERA hér þrjár frásagnir