Vera - 01.08.1991, Blaðsíða 32

ÞINGMÁL
A F HVERJU^EKKI
Á næstu vikum fæst úr þvi skorið
hvort hugmyndin um hið evrópska
efnahagssvæði verður að veruleika
eða deyr drottni sínum. Þegar
þetta er skrifað eru samninga-
viðræðurnar í algeru uppnámi og
engin lausn virðist í sjónmáli á
erflðustu þáttum samninganna:
Tollfriðindum EFTA-ríkja með fisk
á markaði EB. þungaflutningum
EB-ríkja um vegi Sviss og Austur-
rikis með tilheyrandi mengun og
hinum s.k. þróunarsjóð sem
EFTA-rikin eiga að koma á fót fyrir
vanþróuð svæði innan EB.
Dauði hugmyndarinnar um
evrópskt efnahagssvæði yrði
Kvennalistakonum enginn harm-
dauði. Að vandlega íhuguðu máii
höfum við komist að þeirri niður-
stöðu að aðild að evrópska efna-
hagssvæðinu, hvað þá aðild að EB
sé ekki vænlegur kostur fyrir
íslendinga. íslensk stjórnvöld tóku
hins vegar þá afstöðu fyrir hálfu
öðru ári að taka þátt í samning-
unum við Evrópubandalagið við
hlið hinna EFTA-ríkjanna, en
Kvennalistinn hefur alla tíð bent á
að betra væri að við íslendingar
semdum sjálfir beint við EB.
Málið er engan veginn einfalt. Á
ferðinni eru gífurlega flóknir
samningar sem fela í sér miklar
breytingar á þeirri Evrópu sem við
höfum þekkt frá stríðslokum.
Landamæri munu hverfa, fjár-
festingar verða heimilar hvar sem
er á svæðinu, vinnuafl og þjónusta
getur flust að vild innan svæðisins
og vörur má selja og flytja hvert
sem er, að undanskildum land-
búnaðarvörum og sjávarafurðum.
Sameiginlegar stofnanir sem að
miklu leyti verða æðri þjóðþingum
munu taka ákvarðanir og sjá um
eftirlit, með dómstólum og laga-
boðum á þeim sviðum sem
samningurinn nær til.
Hinu evrópska efnahagssvæði
fylgja að sjálfsögðu margir kostir
og miklir möguleikar fyrir ein-
staklinga og fyrirtæki, en þegar
kostir og gallar eru vegnir og
metnir ekki síst með hagsmuni
kvenna og íslensku þjóðarinnar í
huga verður niðurstaðan sú að
okkur sé betur borgið utan en
innan þessarar væntanlegu para-
dísar stórfyrirtækja, skriffinna og
embættismanna.
Innan Evrópubandalagsins
heyrast gagnrýnisraddir m.a. frá
valdalitlum þingmönnum Evrópu-
þingsins sem finnst að verið sé að
veita mikil réttindi án þess að
skyldur fylgi með. Konur innan
sem utan EB eru einn stærsti
hópur gagnrýnenda, enda óttast
þær um hag kvenna í þessu
miðstýrða kerfi markaðshyggj-
unnar. Við megum þó ekki van-
meta lýðræðisöflin í Evrópu sem
iðulega hafa breytt gangi sögunnar
og stöðvað brölt valdamanna og
kunna enn að gripa til sinna ráða
og skapa aðra Evrópu en þá sem
Brusselveldið dreymir um.
Hér á eftir verða dregin fram
nokkur rök sem mæla gegn aðild
að EES og EB en við látum
fylgjendur aðildar um hina hliðina.
1 . Núlifandi íslendingar hafa
fengið í arf land, menningu og afar
gamalt tungumál sem okkur ber
skylda til að þróa og gæta. Við
höfum ekkert umboð til að taka
ákvarðanir sem gætu gjörbreytt
þjóðfélagsháttum hér, nema að
mjög vel athuguðu máli. I>ví ber
okkur að stíga skrefin varlega, við
erum ekki að missa af neinni lest
til Evrópu. Það kemur önnur á eftir
þessari.
2. Kerfið sem Evrópubandalagið
hefur byggt upp er afar miðstýrt.
Því er stýrt af embættismönnum og
sérfræðingum. en Evrópuþingið er
aðeins ráðgefandi. Meðan Austur-
Evrópa stefnir hraðbyri frá þrúg-
andi miðstýringarbákni er verið að
byggja upp nýtt veldi vestanmegin.
Við sem viljum að hver og einn hafi
sem mest áhrif á mótun eigin
umhverfis og að lýðræði sé virkt og
ríkjandi hljótum að hafna svona
bákni, þar sem leiðin frá einstakl-
ingunum til valdhafa er óralöng.
3. Evrópubandalagið er ekki
eingöngu miðstýrt heldur er það
eins og reyndar flest riki Evrópu
karlstýrt. Kannanir sýna að
hlutfall kvenna í störfum fyrir EB
er mun lægra en það sem við
þekkjum frá ríkiskerfum Norður-
landa. Það gefur auga leið að
kvenfrelsisbarátta mun eiga mun
eríiðar uppdráttar innan þessarar
stóru og ósamstæðu ríkjaheildar
þar sem ná þarf mjög víðtæku
samkomulagi um breytingar, en
innan einstakra ríkja. Því hljóta
kvenfrelsiskonur að stefna að því
að ríki verði smærri og lýðræðis-
legri.
4. ísland myndi verða á útjaðri
efnahagssvæðisins og hætta á að
áhrif svo örlítillar þjóðar yrðu
hverfandi í þjóðahaíinu. Sam-
kvæml þeirri tilhneigingu að vald
og fjármagn leiti til miðjunnar
yrðum við utan við strauma upp-
byggingar og ijárfestinga enda ekki
eftir miklu að slægjast fyrir erlend
fyrirtæki nema í fiskiðnaði, orku-
framleiðslu og e.t.v. ferðaþjónustu
(eins og málum háttar nú). Staða
útkjálkaþjóðar á hinu evrópska
efnahagssvæði er ekki eftir-
sóknarverð. Við íslendingar getum
sett mark okkar á söguna og látið
til okkar taka sem þjóð friðar,
jafnréttis og náttúruverndar utan
EES og EB.
5. Fiskveiðistefna EB er með þeim
hætti að hún gæti reynst sjálfstæði
okkar og efnahag stórhættuleg ef
erlendum fiskiskipum verður
hleypt inn í íslenska landhelgi, eða
ef erlendir aðilar næðu undir-
tökum i íslenskum sjávarútvegi.
EB hefur gengið afar illa að hafa
stjórn á iiskveiðum bandalags-
þjóðanna, þrátt fyrir endalausar
reglugerðir. Þeim er einfaldlega
ekki hlýtt. OíVeiði og banditaháttur
einkennir fiskveiðar Spánverja og
Portúgala, sem hugsa einungis um
stundarhagsmuni. Spánverjar
stunduðu s.k. kvótahopp í breskri
landhelgi þ.e. skráðu skip sín í
Bretlandi, veiddu úr breskum
rikjakvóta og sigldu með aflann til
vinnslu á Spáni. Bretar kærðu
þetta athæfi þeirra til EB-dóm-
stólsins sem nýlega úrskurðaði í
málinu Bretum í óhag. Bretum er
með öðrum orðum óheimilt að
setja nokkrar skorður við því að
aðrar bandalagsþjóðir fjárfesti í
breskum sjávarútvegi, veiði úr
breskum kvóta og fari með aflann
að eigin vild. Yfirráð íslendinga yfir
ílskimiðunum, veiðum og vinnslu
er sjálfur tilverugrundvöllur þjóð-
arinnar. Þótt aðeins væri tekið mið
af fiskveiðistefnu EB nægir hún til
þess að aðild að EB kemur ekki til
greina og það verður að fara mjög
varlega í samningum um gagn-
kvæmar veiðiheimildir.
6. Hugsunin á bak við Evrópu-
bandalagið er sú að mynda mót-
vægi við stórveldin Bandaríkin og
Japan í viðskiptum. Hagsmunir
stórfyrirtækjanna hafa setið í
fyrirrúmi þótt margt fleira hafi
komið til sögu á undanförnum
árum. Ýmislegt sem snertir hags-
muni launafólks er óleyst, enda
afar mismunandi lög gildandi í
hinum ýmsu löndum, s.s. um
tryggingar o.fl. Það er afar mikil-
vægt að ávinningar undanfarinna
áratuga hvað varðar félagsleg
réttindi og jafnrétti þegnanna
glatist ekki, en meiningin er að
samræma öll réttindi og löggjöf er
32