Vera - 01.06.1997, Side 8

>t j ó r n u n
strákanna
ustu, bæði hjá einkafyrirtækjum og því opin-
bera. Það er því um utanaðkomandi þrýsting
að ræða sem mun leiða til þess að öll fyrir-
tæki verða að vera með á nótunum. Sem bet-
ur fer hafa mörg fyrirtæki áttað sig á því að
mannauðurinn er mikilvægasta fjárfestingin.
Fyrirtækin munu ekki lifa af samkeppnina
nema starfsfólkið vilji vera með í þeim breyt-
ingum sem gera þarf. Af ýmsum ástæðum
virðist yngra fólk tilbúnara til að taka þátt í
þessu því það gerir meiri kröfur til gæða
vinnunnar en eldra fólk. Ástæðan er m.a. sú
að yngra fólk veit að það mun vera að borga
af námslánum og húsnæði alla ævi og vill því
fá meira út úr vinnunni en beinharða pen-
inga.“
En það er ekki bara stjórnun fyrirtækja
sem er að breytast. Viðhorf til menntunar er
líka að breystast. Menn Ijúka ekki lengur
námi eins og áður og fá ákveðið starf að því
loknu. Háskólanám úreldist ef fólk heldur
sér ekki við og er tilbúið að endurmennta
sig. Menntun er ferli sem er hluti af þroska
og á að gera fólk hæft til að draga ályktanir
og undirbúa sig undir framtíðina. Við verð-
um að undirbúa börnin okkar undir þetta
breytta eðli menntunar. Menntaður einstak-
Líklegar kröfur
til fyrirtœkja t framtiðinni
Viöskiptavinurinn mun krefjast:
• fyrirmyndar þjónustu
• framúrskarandi
ráögjafar
• góös vöruframboös
Umhverfið/eigendur munu krefjast:
En það er mikið álag að vera
stjórnandi og þvi fylgir fórnar-
kostnaður. Vinnutíminn er oft
langur og óreglulegur og til
þess að konur geti tekið þessi
störf að sér, verða foreldrar að
skipta með sér ábyrgð á börnum
og heimili eða fá sér heimilisað-
stoð. Konur sækjast hins vegar
ekkert sérstaklega eftir því að
taka að sér stjórnunarstöður.
lingur er opinn fyrir nýjungum, þorir að axla
ábyrgð og taka á móti breytingum.“
Þegar Hansína hefur líst því hvernig al-
mennt starfsfólk þarf að aðlagast, kemur
hún að því hvernig stjórnandi framtíðarinn-
ar á að vera. í þeim efnum geta konur haft
forskot því eftirsóknarverðir eiginleikar í
stjórnun eru einmitt eiginleikar sem konur
hafa í ríkari mæli en karlar. „Hjá stjórnanda
framtíðarinnar er lögð áhersla á fernt; yfir-
sýn, hæfni í mannlegum samskiptum, sveigj-
anleika og innsæi, til viðbótar við fagþekk-
ingu og sem víðasta menntun. Þessa eigin-
leika hafa konur tileinkað sér, en þær skort-
ir kannski helst yfirsýn. Ég tel því að konur
muni hafa jafnmikla möguleika á að fá
stjórnunarstöður og karlmenn. Þær eiga að
nýta sér þau nýju viðhorf að góður stjórn-
andi eigi t.d. að hafa tilfinningaþroska og
innsæi. Það er líka viðurkennt að betur gangi
ef stjórnendur eiga góð samskipti við alla
starfsmenn. Hjá slíkum stjórnendum gengur
mun betur þegar að kreppir því þeir geta
fengið fólk til að vinna með sér og leysa
vandann í sameiningu. f Japan er sagt að
koma eigi fram við alla eins og eigin fjöl-
skyldu, bæði starfsmenn og viðskiptavini.“
• samkeppnishæfni
• afraksturs
• afkastagetu
• þjóöfélagslegrar
ábyrgöar
Starfsfólk mun krefjast:
• áhrifa
• meöábyrgöar
• sjálfsforræöis
• upplýsinga
• símenntunar
• afkasta- og
árangurshvetjandi
launakerfa
Konur eiga að nyta kosti sína
fmynd stjórnandans í dag er karllæg og að
mati Hansínu frekar stöðluð og leiðinleg.
Konur sem hafa komist í stjórnunarstöður
eiga mikla möguleika á að breyta þessari í-
mynd, þær bera ábyrgð og eiga að vera fyr-
irmyndir. „Við eigum að hampa þeim kon-
um sem eru í stjórnunarstöðum og benda á
að það hafi jákvæð áhrif á ímynd fyrirtækja
að hafa konur í forystu. En það er mikið
álag að vera stjórnandi og því fylgir fórnar-
kostnaður. Vinnutíminn er oft langur og ó-
reglulegur og til þess að konur geti tekið
þessi störf að sér, verða foreldrar að skipta
með sér ábyrgð á börnum og heimili eða fá
sér heimilisaðstoð. Konur sækjast hins vegar
ekkert sérstaklega eftir því að taka að sér
stjórnunarstöður. Það kom fram í könnun,
sem gerð var fyrir nokkrum árum, að konum
finnst margir aðrir þættir í lífinu eftirsóknar-
verðari og telja að álagið sem fylgir stjórnun-
arstarfi sé of mikið, miðað við ánægjuna sem
fæst úr starfinu. Meðan konur hugsa svona,
breytist ekki mikið,“ segir Hansína með á-
herslu og bætir við að mikilvægt sé að kon-
ur nýti barneignarfríin vel til þess að fylgjast
með. „Samkeppnin er svo hörð að ég tel að
konur þurfi að verja þremur klukkustundum
á dag til þess að viðhalda þekkingu sinni á
meðan þær eru í barneignarfríi. Til þess eru
margir möguleikar, þær geta lesið blöð og
bækur, farið inn á Internetið, sótt opnar
ráðstefnur, fyririestra og fundi sem margir
standa til boða fyrir lítið verð.“
Konur verða sem sé að efla frumkvæði sitt
enda er það staðreynd að víða um lönd eru
konur öflugri í nýsköpun atvinnutækifæra
en karlar. Þær eru flínkar að greina þarfir og
nefnir Hansína dæmi um fyrirtæki sem kon-
ur hafa stofnað og náð hafa miklum vexti í
Bandaríkjunum. „Þar sem flest hótel miða
við þarfir karla í viðskiptaferðum, stofnuðu
konur hótel fyrir konur í viðskiptaferðum og
í ljós kom að mikil þörf var fyrir það. Ann-
að gott dæmi er fyrirtæki sem sinnir konum
sem hafa ekki tíma til að fara í búðir að
kaupa sér föt. Þá er komið með sýnishorn af
fötunum heim til þeirra og síðan panta þær
með faxi eða tölvupósti. Frægt er líka dæm-
ið um barnafataverslunina sem tekur á móti
gömlum fötum, sendir þau til landa gömlu
Júgóslavíu og veitir 20% afslátt af nýjum
fötum. Þegar konur skoða eigin reynsluheim
geta þær skapað ýmis sveigjanleg störf sem
auka gæðin í samfélaginu í framtíðinni sé ég
mörg slík tækifæri fyrir íslenskar konur, m.a.
með þá staðreynd í huga að næstu 20 til 30
ár mun hópur aldraðra hér á landi stækka
mjög og það kallar á margskonar þjónustu
sem ekki verður alfarið hægt að sinna af
hinu opinbera."
Að lokum er Hansína spurð um álit á
vinnustaðasamningum og hvaða áhrif þeir
geti haft fyrir konur. „Ég tel að vinnustaða-
samningar geti verið jákvæð leið til að hafa
áhrif á laun og sé ýmsa spennandi möguleika
í því dæmi. En það kallar á endurskoðun á
trúnaðarmannakerfi stéttafélaganna, það
þarf að undirbúa og þjálfa trúnaðarmennina
fyrst því þeir verða að geta fylgst með rekstri
fyrirtækjanna. Margir eru hræddir við ár-
angursmat, sem oft er lagt til grundvallar í
vinnustaðasamningum, en ég sé ekki ástæðu
til að vera hrædd við það ef það er hannað í
samstarfi við starfsmenn og trúnaðarmenn
þeirra. Á Norðurlöndum og í Evrópu er al-
gengt að árangursmatið sé tvö- eða þrefalt,
líkt og vetrareinkunn sem gefin er í skólum.
Nokkrir þættir eru teknir inn í matið, það er
bæði huglægt og hlutlægt og síðan er tekið
meðaltal af þessum þáttum,“ segir Hansína
að lokum.
EÞ
s v ra