Ljósmæðrablaðið - 15.11.2006, Blaðsíða 21

þegar til lengri tíma er litið? Hvaða áhrif
getur þetta haft á næstu meðgöngur og
fæðingar? Þetta minnir okkur einnig
á að gott getur verið að hafa fulltrúa
kvenna á barneignaraldri með í ráðum
þegar verið er að móta vinnuleiðbein-
ingar sem nota á við fæðingar.
Skref 2 er „að nota upplýsingar
sem fást með klínískri skoðun“ (bls.
11). Hvaða upplýsingar skipta mestu
máli þegar við veltum fyrir okkur þeim
möguleikum sem eru í boði fyrir konu
með fullburða einbura í sitjandi stöðu?
Niðurstöður Margrétar Kristínar
Guðjónsdóttir og Þóru Steingrímsdóttur
(2002) gefa til kynna að vel hafi verið
valdar þær konur sem fæddu fullburða
einbura í sitjandi stöðu á LSH 1996-
2000 og því hlýtur að vera gott að
styðjast við þau viðmið. Það er einnig
vert að skoða val Hannah o.fl. (2000)
á konum í rannsókn sína og gagnrýni
Somerset (2002) þar á. Skilyrði fyrir
þátttöku í rannsókn Hannah o.fl. (2000)
var að konan væri með lifandi einbura
í beinni (fætur beinir) eða fullkominni
(fætur bognir) sitjandi stöðu, gengin 37
vikur eða meira. Konur voru útilok-
aðar frá rannsókninni ef það var grun-
ur á misræmi milli bams og grindar,
ef barnið var áætlað meira en 4.000
g, ef höfuðið var of mikið reigt, ef
granur lék á vansköpun barns, eða ef
einhver frábending var fyrir fæðingu
um fæðingarveg (Hannah et al, 2000).
Somerset (2002) hefur gagnrýnt hvemig
valið var í rannsóknina. Hann bendir á
að sjálfkrafa sótt, góður framgangur og
stutt rembingsstig séu þættir sem hafa
mikið um útkomu fæðingar að gera
og bendir á að lélega útkomu í rann-
sókninni megi rekja til þeirra fæðinga
sem annað hvort voru framkallaðar eða
þurftu örvun. Hann bendir einnig á að
lág fæðingarþyngd sé stór þáttur í slakri
útkomu og vill meina að þættir s.s. vaxt-
arskerðing í móðurkviði og óeðlilegt
legvatnsmagn séu þættir sem ættu að
vera frábending fyrir sitjandi fæðingu
um fæðingarveg. Mér finnst gagnrýni
Somerset vera mjög rökrétt og sann-
gjöm og dálítið í anda ljósmóðurfræð-
innar, þar sem hið eðlilega er undirstrik-
að. Þar sem mikilvægt er að meta vel
stærð grindar, stöðu barns, beygingu
höfuðs, stærð bams og legvatnsmagn tel
ég að við ættum ekki að hika við að nýta
okkur röntgen- og ómskoðunartæknina
til viðbótar við reyndar ljósmæðra- og
læknishendur til að meta hvort fæðing
um fæðingarveg er heppileg eður ei.
Þriðja skrefið er „að sœkja og meta
gagnreyndar upplýsingar sem nota má
til upplýstrar ákvarðanatöku" (bls. 11)
og fjórða skrefið er „að rœða málin “
(bls. 35). Það er mikilvægt að við upp-
lýsum skjólstæðinga okkar með áreið-
anlegum upplýsingum svo þeir geti
tekið upplýsta ákvörðun en í þessu
sambandi þá höfum við því miður ekki
allar þær upplýsingar sem við þyrftum
að hafa. Hverju eigum við að svara
konu sem spyr hvaða fæðingarmáti
sé bestur þegar um fullburða einbura
í sitjandi stöðu er að ræða? Það fer
vissulega eftir aðstæðum en við verðum
að segja að við höfum ekki nægar upp-
lýsingar til að svara þessu með vissu.
Okkur ber skylda til að upplýsa um þá
auknu áhættu fyrir móður sem felst í
því að fara í keisaraskurð til móts við
það að fæða um fæðingarveg. Hall og
Bewley (1999) hafa bent á að það séu
sex sinnum meiri líkur á mæðradauða
við keisaraskurð en fæðingu um fæð-
ingarveg og að jafnvel við valkeisara-
skurð séu þrisvar sinnum meiri líkur á
mæðradauða en við fæðingu um fæð-
ingarveg. Ekki má heldur gleyma því
að ör á leginu getur stofnað meðgöng-
um framtíðarinnar í hættu, þar sem
aukin hætta er á fyrirsætri fylgju, fastri
fylgju og legrofi.
Það er margt sem þarf að ræða og við
þurfum að vera viss um að hafa tíma
fyrir umræður og spumingar. Sem und-
irbúningurfyrirumræður af þessu tagi er
hægt að notast við upplýsingabæklinga
og upplýsingar á veraldarvefnum. Nú
er í undirbúningi hjá Ljósmæðrafélagi
íslands að þýða nokkra bæklinga úr
flokknum „Informed Choice“, þar á
meðal bækling um þá valkosti sem í
boði eru þegar barn er í sitjandi stöðu
(MIDIRS, 2005).
Fimmta og síðasta skrefið er „aðfara
yfir tilfinningar, útkomu og afleiðingar“
(bls. 35). Það er mikilvægt að skoða
reglulega útkomu þess sem við gemm til
að sjá hvemig okkur gengur. Rannsókn
Margrétar Kristínar Guðjónsdóttur og
Þóm Steingrímsdóttur (2002) er dæmi
um slíka skoðun. Það er þörf á að skoða
áfram hvemig okkar aðferð við okkar
aðstæður kemur út. Það er einnig mik-
ilvægt að ræða við konur og maka þeirra
um líðan og þeirra upplifun af sitjandi
fæðingum, hvort sem um er að ræða
valkeisaraskurð, bráðakeisaraskurð, fæð-
ingu um fæðingarveg þar sem vitað var
um sitjandi stöðu eða fæðingu um fæð-
ingarveg þar sem ekki var vitað var um
sitjandi stöðu.
Að lokurn
Það er ekki hægt að segja til um hver
sé besti fæðingarmátinn fyrir fullburða
einbura í sitjandi stöðu, því það fer eftir
aðstæðum. í vissum tilfellum er betra
að stefna að fæðingu um fæðingarveg
en í öðrum tilfellum er betra að gera
valkeisaraskurð. Ég trúi því að betra
sé að leyfa náttúmnni að njóta vafans
að eins miklu leyti og við getum. Við
ættum a.m.k. að íhuga öll inngrip mjög
alvarlega áður en við truflum fram-
gang náttúrunnar. Við ættum þó að nýta
okkur þá tækni sem ýtir undir eðlilega
fæðingu s.s. með því að nýta okkur
röntgen- og ómskoðunartækni til að
meta hvort kona með fullburða einbura
í sitjandi stöðu uppfylli þau skilyrði
sem við setjum fyrir fæðingu um fæð-
ingarveg. Einnig þykir sýnt að vending
úr sitjandi stöðu sé örugg aðferð og hún
ýtir vissulega undir eðlilegt ferli.
Okkur er ekki stætt á því að mæla
með því að allar konur með fullburða
einbura í sitjandi stöðu fari í valkeisara-
skurð. Það þarf að vega og meta hvert
tilfelli fyrir sig. Það er því fagnaðarefni
að fæðingardeild LSH bjóði konum nú
raunverulega upp á þann valkost að
fæða fullburða einbura í sitjandi stöðu
um fæðingarveg.
Heimildir
Cardini, F. og Weixin, H. (1998). Moxibustion
for correction of breech presentation. JAMA,
280, 1580-1585.
Cardini, F., Lombardo, P., Regalia, A.L.,
Regaldo, G., Zanini, A., Negri, M.G.,
Panepuccia, L. og Todros, T. (2005). A ran-
domized controlled trial of moxibustion for
breech presentation. BJOG, 112, 743-747.
Cuttini, M. (2001) Moxibustion: a Chinese
medicine treatment for breech position. bmj.
com. Upplýsingar fengnar á veraldarvefnum
18. nóvember 2005: http.V/bmj.bmjjournals.
com/cgi/eletters/323/7307/244# 15949
Gaskin,I.M.(l 990).SpirítualMidwifery. Summer-
town: The Book Publishing Company.
Giuliani, A., Schöll, W.M.J., Basver, A. og
Tamussion, K.F. (2002). Mode of delivery
and outcome of 699 term singleton breech
deliveries at a single center. Am J Obstet
Gynecol, 187(6), 1694-1698.
Glezerman, M. (2006). Five years to the term
breech trial: The rise and fall of a randomi-
zed controlled trial. Amerícan Journal of
Obstetrics & Gynecology , 194, 20-25.
Hall, M.H. og Bewley, S. (1999). Maternal
mortality and mode of delivery. Lancet,
354, 776.
Hannah M.E., Hannah W.J., Hewson, S.A,
Hodnet, E.D., Saigai, S. og Willan, A.R
(2000). Planned caesarean section versus
planned vaginal birth for breech presenta-
tion at term: a randomised multi-centre trial.
The Lancet, 356 (9239), 1375-1383.
Ljósmæðrablaðið nóvember 2006 2 1