Dagblaðið Vísir - DV - 23.01.2004, Page 3

J3V Fréttir
FÖSTUDAGUR 23. JANÚAR 2004 3
Að vaða þjóðerniselginn
Spurning dagsins
Er ungt fólk ofurselt óhollustu?
Kunningi minn fór á opnun list-
sýningar Ólafs Elíassonar um helg-
ina. Raunar vildi svo til að hann fór
tvo daga í röð; fyrri daginn var opn-
un fyrir pólitíkusana og bisnesslið-
ið, seinni daginn mætti menningar-
elítan á svæðið. Báða dagana héldu
forseti lýðveldisins og borgarstjór-
inn í Reykjavík ræður. Kunningi
minn taldi að þetta hefði verið ein-
kennileg samkoma. Hann býr suð-
ur í Evrópu og sagði að þar hefðu
gestir á svona sýningu ekki umbor-
ið nema svona þriggja til fimm mín-
útna ræðuhöld. Hér hefðu allir
staðið og steinþagað í stað þess að
baula niður fyrirmennin sem tóku
samkomuna í gíslingu og létu dæl-
una ganga yfir hana í fjörutíu mín-
útur.
Þjóðgarðsvörður stofnaði lífi
Frakklandsforseta í hættu
Það rifjaðist upp fyrir mér þegar
Mitterrand Frakklandsforseti kom
hingað í heimsókn. Ég var frétta-
maður og fylgdi honum í tvo daga.
Meðal viðkomustaða voru Þingvell-
ir þar sem þáverandi þjóðgarðs-
vörður ætlaði aldrei að hætta að
tala yfir forsetanum sem þá var far-
inn að gerast aldurhniginn og las-
burða. Hann var rétt að komast
fram á Sturlungaöld þegar lífverðir
forsetans sáu að eigi mátti við svo
búið standa - heilsu hans var bein-
línis ógnað þarna í næðingnum -
svo þeir sviptu honum burt og inn í
bíl. Nokkrum árum áður hafði ég
verið viðstaddur þegar listasafnið
mikla í Orsay-járnbrautarstöðinni í
París var opnað í fyrsta sinn. Þang-
að komu Mitterrand og Jacques
Chirac. Ræðurnar voru einmitt
sirka þrjár mínútur, annars hefði
fólkið snúið sér annað.
Það hefur verið kvartað undan
listrænum kjaftavaðli sem hefur ver-
ið hafður uppi um sýningu Ólafs. ís-
lensk tunga verður reyndar mjög óá-
heyrileg þegar farið er að tala um
myndlist, hún nær einhvern veginn
ekki utan um fyrirbærið, en hún á
Egill Helgason
skrifar um ræðuhöld
og forseta Islands.
Kjallari
ekki í neinum vandræðum með
þjóðrembuna. Hugurinn leitar
ósjálfrátt aftur í ræðuna sem Ólafur
Ragnar Grímsson flutti fyrir íslensk-
ameríska verslunarráðið í Los Angel-
es 5. maí árið 2000. Þar sagði hann
meðal annars að íslendingar væru
svo frábærir á öllum sviðum að þeir
hlytu barasta að vera fimm milljónir
til að afreka eins mikið og þeir gerðu.
Sumum varð á að segja að forsetinn
væri einfaldlega að gera gys að smá-
þjóðinni í anda þeirra orða Snorra
að lof sem sé skrök og hégómi sé háð
en ekki lof.
Sjóðir stofnaðir en varast ber
að veikjast um helgar
En hvað á maður svo sem að tala
um þegar maður gegnir embætti
forseta þessa lands - maður verður
í raun alltaf að hafa bjartsýnina að
einkunnarorði eins og ritstjóri
Fréttablaðsins, annars á maður á
hættu að fá högg í hausinn í for-
ystugreinum Morgunblaðsins - og
þá eru kannski hægust heimatökin
að vaða þjóðerniselginn?
Ræðumennirnir við opnun Ólafs
gleymdu auðvitað ekki að nefna
Björk og hina feikilegu útrás ís-
lenskra tónlistarmanna sem nú á að
fara að styrkja með sérstökum sjóði
(á sama tíma og varast ber að veikj-
ast um helgar sökum þess að þá er
bráðamóttaka Landspítalans lok-
uð). Mér er hins vegar tjáð að fyrri
opnunardaginn hafi forsetinn
gleymt að nefna Thorvaldsen.
Seinni daginn var búið að kippa því
í liðinn - einhver hefur sjálfsagt
bent á skyssuna.
Annars er þetta tal um hvort
Ólafur Elíasson sé íslendingur eða
ekki orðið nokkuð fjarstæðukennt.
Nýlistasafnið við Vatnsstíg Vettvangur
átaka og undarlegra atburða sem bréfritari
gerirað umtalsefni.
Ýkjublær og
skrautleg sam-
koma
Kristinn G. Harðarson skrifar.
Nokkur orð vegna uppákomu í Ný-
listasafninu og viðtals við Hannes
Lárusson í DV, 20. janúar.
Lesendur
Ég hef ekki í hyggju að standa í
málþófi við Hannes Lárusson. Til
þess skortir mig kraft og úthald.
Þar að auki myndi það varla skila
neinum jákvæðum árangri. Þó
flnnst mér skylt að gera dálitla
grein fyrir málinu eins og það lítur
út frá mínu sjónarhorni. Reyndar
virðist frásögnin af uppákomunni
vera með örlitlum ýkjublæ hvað of-
beldið á Hannesi varðar. En sam-
koman var skrautleg, vægast sagt,
það er rétt. Ég man ekki beinlínis
eftir að hafa beitt Hannes ofbeldi, í
mesta lagi komið lítillega við ann-
an handlegg hans og beðið hann
að vera ekki með þessi leiðindi. En
ég viðurkenni þó að við Finnur
höfðum hug á að stöðva þennan
orðaflaum í manninum. Eins og
Hannes viðurkennir sjálfur stóð
ekki til, í auglýstri dagskrá, að hann
fremdi neinn gjörning og reyndar
finnst mér þessi uppákoma hans
engan veginn standa undir því
nafni. Hannes er þó mikill meistari
gerningaformsins þegar honum
tekst vel til.
Þarna á fundinum gerði ég mér
enga grein fyrir að hann væri að
skjóta á Ólaf; það rann einungis
upp fyrir mér daginn eftir og finnst
nú sem þessi „gerningur" hafi ein-
ungis verið yfirvarp til að þjarma
dálítið að Ólafi. Því það er nefni-
lega Hannes sem hefirr verið hvað
æstastur þegar þekktir erlendir
listamenn hafa komið hér við og þá
jafnvel vegið að þeim; ekki með
góðlátlegu gríni, heldur af reiði og
rætni.
Áður en við gengum að Hannesi
var stór hluti fundargesta búinn að
reyna að fá hann með ýmsum ráð-
um til að hætta; jafnvel þau sem
stóðu að málþinginu. Mér per-
sónulega fannst algerlega óbæri-
legt að hlusta á þetta. Það var því
ekki annað að gera en að yfirgefa
staðinn eða koma manninum til að
hætta með því að sýna honum
fram á að okkur væri alvara. Það er
aldeilis ekki svo að þetta sé í fyrsta
sinn sem maðurinn veður yfir allt
og alla, en í þetta sinn fór hann
verulega fram úr sjálfum sér.
Mér hefur fundist leiðinlegt að
sjá hvað mörgum, sérstaklega af
yngri kynslóðum listamanna,
finnst þessi ruddalega framkoma
Hannesar spennandi. En auðvitað
er ungt fólk gjaman mikið fýrir
kjaft og læti. Það hefur alltaf verið
þannig. En það er eins og Hannes
noti sér athyglina til að auka sér
kraft og verður þá um leið einhvers
konar óánægjurödd þeirra yngri,
málpípa pirrings þeirra, langana
og vonbrigða.
Greinilegt er að Ólafur hefur verið
pesteraður með þessu síðan nafn
hans fór fyrst að birtast í blöðunum
hér. Gott ef ekki var leiðari í Morg-
unblaðinu um þetta brennandi
efni. Ólafur sat enn einu sinni und-
ir þessu tali í þætti Gísla Marteins á
laugardag, gretti sig umkomulaus
bak við þykk gleraugun og reyndi
að koma því til skila að þetta skipti
engu máli. Sorrí, Ólafur; í huga ís-
lendinga er þetta aðalatriði. Við
höfum hins vegar lítinn áhuga á
myndlist, sérstaklega ekki nútíma.
Er þögn forsetans um fram-
boð lýðræðislegt?
Svona fyrst ég er farinn að nefna
Ólaf Ragnar: Það fyrirkomulag að
gefa ekki upp í lengstu lög hvort for-
setinn ædar að sitja áfram er orðið
að hefð sem undirstrikar öðru frem-
ur að embættið er konunglegrar
náttúru. Forsetar á íslandi eru ekki
kosnir burt eða settir af. Þeir þurfa
ekki að svara spurningum um fram-
boð sitt nema þeim sýnist. Það er
álitinn argasti dónaskapur að bjóða
fram gegn sitjandi forseta. Og þótt
kurteisishjúpurinn um forsetann sé
ekki samur og á tíma Kristjáns og
Vigdísar, fer ekki fram nein alvöru
umræða um hvernig Ólafur hefur
farið með embætti sitt. Það stendur
upp úr að hann kvæntist vellauð-
ugri konu sem skiptir oft um föt og
gerir miklar kröfur á flugferðum.
í samræmi við þennan konung-
lega anda embættisins er hugsan-
legum mótframbjóðendum gert
eins erfitt um vik og hægt er. Þetta
er auðvitað gott ráð til að stugga
burt furðufuglum eins og Snorra og
Ástþóri. En vilji einhver bjóða sig
fram í alvöru gegn sitjandi forseta
hefur sá ekki nema fáar vikur til að
ákveða sig og gera sig kláran í kosn-
ingabaráttu. Menn geta svo sem
sagt að þetta embætti skipti ekki
neinu máli - það virðist vera orðin
mjög útbreidd skoðun eftir átta ár
af Ólafi - en þetta er nú ekki sérlega
lýðræðislegt.
DV tekur við lesendabréfum og
ábendingum á tölvupóstfanginu
lesendur@dv.is. DV áskilur sér rétt til að
stytta allt það efni sem berst til blaðsins
og birta það í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds.
Vatn í stað goss
„Mataræði unga fólksins mætti bæta í heildina.
Unglingsstrákar drekka að meðaltali tæpan lítra
af gosdrykkjum á dag, og eiga liklega heimsmet í
pitsuáti. Stúlkur drekka mun minna gos og 20%
þeirra segjast aldrei drekka sykraða gosdrykki.
Þær velja vatn og borða mikið afávöxtum. Bæði
kynin eiga það sammerkt að borða langtum
minna afgrænmeti og fiski en þeir sem eldri eru
en það er hollustufæði sem vert væri að koma
ofar á vinsældalistann. Þarsem skyndibitar
eru vinsælir hjá ungu fóiki vona ég bara að
sá iðnaður taki sig til og auki úrval fisk-
og grænmetisrétta og bjóði vatn í stað
goss."
Anna Sigríður Ólafsdóttir
næringarfræðingur
„Það er mikið
afóhollustu í
boði og fólk
verður að beita
skynsemi við
valið. Nauð-
synlegter að
byrja strax að
gera börn
meðvituð um
að borða hollan og næringarríkan mat
og okkar reynsla af heilsuleikskólanum
Urðarhóli í Kópavogi er að börnin biðja
aldrei um sykur né salt. Það er góður ár-
angur."
Unnur Stefánsdóttir
leikskólastjóri
„Tvímælalaust,
og hreyfingar-
leysi erjafn-
framtstórt
vandamál í
þesu sam-
bandi. Bein
fylgni er milli
íþróttaiðkunar og þess að borða hollan
mat. Og það er Ijóst að krakkar sem
liggja í sykri fá ekki mikla orku til að
takast á við viðfangsefnihvers dags."
Jóhannes Felixson
bakarameistari
„Við sjáum
skelfilegar af-
leiðingar gos-
neysl, þegar
krakkar eru að
sötra gos sem
er bæði með
sykri og sýru. Við þessum skemmdum er
lítið sem ekkert hægt að gera, en varð-
andi offitu getur fólk þó alltafbætt
skaðann með því að borða minna eða
hreyfasig."
Heimir Sindrason
tannlæknir
„Það eru ör-
ugglega til
dæmi um fólk
sem drekkur
lítra afgosi á
dag en ég
hygg að það sé
ekki algengt.
Ungt fólk sem
ég sé í kringum
mig er heil-
brigt og ánægt. Almennt gildir að við
erum, sem betur fer, frjálst fólk í frjálsu
landi og veljum sjálfhvað við borðum.
Manneldissjónarmið eru nauðsynleg en
forræðishyggja og neyslustýring röng."
Þorsteinn Jónsson,
forstjóri Vífilfells
Sykurneysla unglinga er mikil og þeir drekka jafnvel lítra af gosi á dag,fiskneysla fer
minnkandi og pitsur eru þjóðarréttur.
Við kynnum nýjar gerðir og bjóðum
Baðhni&iHigará
120 cm innréttlng
5 skápar, höldur, Ijósakappi meö 3
halogenljósum, boraplata og spegill
| Botnverðkr. 58.700
90 cm innrétting
3 skápar, höldur, Ijósakappi með
3 halogenljósum, vaskborðplata
og spegill
Botnverðkr 67.600
160 cm innrétting
4 skápar, höldur, Ijósakappi með 3
halogenljósum, boiðplata og spegill
Botnverðkr.78.300
nettoiine 0
Einnlg etóltústanrettingar, ttvottahúsíitfi rétttngar
og tstsskápsr á trátsæru verói. 2D% afslátttir itúna_
ÞAÐ BORGAR SIG AÐ VERStA f FRlFORM
Friform
Askalind 3 • 201 Kópavogur • Sími: 562 1500 • Fax: 5442060