Dagblaðið Vísir - DV - 23.01.2004, Page 16

76 FÖSTUDAGUR 23. JANÚAR 2004
Fréttir DV
Hetjuskapur í
Ég reyni frekar að horfa fram
á veginn og sætta mig við það
sem ég hef. Margir eru verr
farnir en ég og það erýmislegt
sem ég stefni að ná sem ég
veit að gengur efég heid
áfram
skyldi ná mér betur í það minnsta til að geta
bjargað mér með daglegar athafnir. Fyrst þegar ég
reyndi hjólastólinn komst ég ekkert áfram; tók á
öllu sem ég átti til en hann mjakaðist varla. Ég
hamaðist í stólnum allan daginn og ætlaði ekki að
gefast upp. Það bar þann árangur að nú get ég
rúllað mér um gangana í stólnum," segir hann
kátur og snýr sér að tölvunni. „Það er rnikill mun-
ur að hafa tölvuna og þannig kemst ég í samband
við umheiminn. Ég er í msn samskiptum við fjöl-
skylduna og vinina og nota sérhönnuð hjálpar-
tæki í staðinn fyrir músina sem ég hef ekki vald á.“
Vill búa einn
Rúnar Björn er kátur og lífsglaður að eðlisfari.
Hann segist ekki velta sér upp úr því sem ekki
verði breytt. „Ég tek þessu eins og hverju öðru
hundsbiti og reyni að gera eins gott úr þessu og ég
get. Það er alveg rétt, ég hef mjög gott skap og er
ekki alltaf að öfunda aðra eða horfa til baka og
velta íyrir mér ef þetta og ef ekki hitt. Þetta gerðist
og það er ekkert við því að segja. Ég reyni frekar að
horfa fram á veginn og sætta mig við það sem ég
hef. Margir eru verr farnir en ég og það erýmislegt
sem ég stefni að ná sem ég veit að gengur ef ég
held áfram," segir hann og er vongóður á svip.
Þrjóskan hefur einnig komið honum langt; það
sem hann ætlar gerir hann. „Það hefur komið fyr-
ir að ég missi eitthvað þegar ég er einn og þá hætti
ég ekki fyrr en mér hefur tekist að bjarga mér.
Stundum hendir það að ég missi heyrnartólið
sem fest er á eyrað þegar ég er að tala í farsímann
og það er mesta bras við að ná því aftur. Mér hef-
ur tekist það eftir langan tíma en ekki spyrja
hvernig ég fer að því," segir hann glottandi.
Fyrir dyrum stendur að Rúnar Björn flytji af
Grensás í SEM-húsið við Sléttuveg. Hann bfður
eftir búnaði sem opnar og læsir íbúðinni en hann
getur ekki opnað með lyklum. „Það leggst mjög
vel í mig að búa einn og ég hlakka til. Ég er að vfsu
mjög háður hjálp en ég get ekki komið mér sjálfur
í rúmið og ekki heldur á fætur. Það er alveg von-
laust að mér takist það. Ég ætla samt að halda á
fram að reyna og æfa mig því öðruvísi kemur
þetta ekki. Það hef ég marg sinnis reynt."
Á leið í skóla
Hann segir sjúkraþjálfunina á deildinni alveg
frábæra og hann hafi ekki náð svona lagt án þess
stórkostlega starfsfólks sem þar starfar. „Ég held
að þau geri oft meira en þeim ber og fórni sér til
að geta gert manni lífið bærilegt. Iðjuþjálfunin
kemur sér einnig mjög vel fyrir mig og þar hef ég
lært að bjarga mér með margt sem mig óraði ekki
fyrir að væri gerlegt," segir hann og bætir við að
næsta takmarkið sé að læra að aka bíl. Hann segir
að trúlega sé enginn eins fatlaður og hann sem
keyri en hann er ekki vonlaus um að hægt verði að
útbúa bíl sniðinn að hans þörfum. „Það yrði
svakalega mikill munur að geta farið ferða sinna
án aðstoðar. Það kostar mikið vesen að fara heim
á Sauðárkrók með flugi því það er svo margt sem
þarf að fylgja," segir Rúnar Björn en hann var þar
um jólin. Vinirnir heimsóttu hann en hann segir
strákana vera mun feimnari við að hitta sig en
stelpurnar. „Þær vita hvernig þær eiga að koma
fram við mig og eru ekki vandræðalegar; strákarn-
ir vita ekkert hvað þeir eiga að segja og finnst
óþægilegt að hitta mig svona."
Rúnar Björn kvíðir því ekki að verða einmana
eða leiður í Reykjavík. Hann saknar þó fjölskyldu
sinnar og finnst vont að geta ekki hitt móður sína
oftar. „Yngsta systkinið mitt er ekki nema tæplega
ársgamalt og mamma á ekki gott með að komast
frá. Ég vil samt reyna að standa á eigin fótum hér
í Reykjavík og ef það gengur ekki þá er ekki annað
að gera en fara aftur heim. Faðir minn býr líka hér
fyrir sunnan og hann hefur reynst mér frábærlega
þennan tíma. Ég er alinn upp hjá mömmu og hitti
pabba aðeins hér fyrir sunnan en ég held að þetta
hafi styrkt samband okkar til muna. Það finnst
mér gott og ég vænti mikils af því að vera svona
nálægt honum.
Hann er að hefja fjarnám við Fjölbrautarskól-
ann heima á Sauðárkróki og hefúr væntanlega
nóg að gera í vetur. „Ég hlakka bara til og kvíði
ekki framtíðinni. Það er aldrei að vita hvað tekur
við; það hef ég reynt," segir Rúnar Björn sem ljós-
lega hefur einstakt skap til að takast á við erfitt
hlutskipti. Það kemur honum hálfa leiðina.
Útsjónarsemin
hjálpar
honum mikið
Umræða um heilbrigðismál og niðurskurð-
urinn á Landspítala hefur verið í deiglunni
síðustu daga. En það er ekki allt neikvætt í
heilbrigðiskerfinu. Rúnar Björn Þorkelsson
er liðlega tvítugur og lamaður upp að hálsi.
Hann hefur búið í heilt ár á Grensásdeild
og náð ótrúlegum framförum þann tíma
með hjálp frábærs starfsfólks.
Blóð sviti og tár
Rúnar Björn var með meðvitund allan fíman
og lá á Landspítalanum Fossvogi fyrstu vikuna.
Hann segist ekki hafa fengið beint áfall því hon-
um hafi orðið það ljóst smátt og smátt að hann
fengi ekki máttinn aftur. „Það blekkti mig líka að
smá saman færðist lítilsháttar máttur neðar og ég
býst við að ég hafi haldið að þannig gengi þetta
áfram. Sú varð ekki raunin en mátturinn stöðvað-
ist rétt fyrir neðan háls og þá skynjaði ég þetta
gengi ekki til baka". Fljótlega eftir að hann kom á
Grensás var hafist handa við að þjálfa hann. „Það
kostaði blóð svita og tár en ég var ákveðinn í að ég
Sigþrúður Loftsdóttir iðjuþjálfi
hefur unnið með Rúnari Birni í end-
urhæfingu hans á Grensási. Hún
segir að iðjuþjálfunin sé afar mikil-
vægur þáttur í þjálfun hans varðandi
færni við daglegar athafnir. Stór
hluti af vinnunni með Rúnari Birni
hefur verið að finna og aðlaga hjálp-
artæki fyrir hann. „Það hefur gengið
mjög vel að þjálfa hann ekki síst fyr-
ir þær sakir að hann er mjög útsjón-
arsamur og fijótur að átta sig á hvar
styrkur hans liggur. Vegna lömunar
hans höfum við í sumum tilvikum
þurft að hanna fyrir hann hjálpar-
tækin, þar sem við höfum ekki fund-
ið tilbúnar lausnir" segir hún.
Hann vantaði til að mynda hjálp-
artæki til að hringja úr farsíma ogýta
á lyftuhnapp. I sameiningu fundum
við lausn sem eru tveir sérsmíðaðir
hringir um fmgurna og með þeirri
einföldu lausn er hann sjálfbjarga
með þessar athafnir. „Ferlið við að
finna.útvega og aðlaga hjálpartæki
tekur oft langan tíma, sérstaklega ef
tækin eru ekki til eða í sérstökum út-
boðssamningum hjá Trygginga-
stofnun ríkisins. Allt hefst þetta þó
að lokum."
Sigþrúður segir Rúnar hafa mjög
góða líkamsvitund og það hjálpi
honum mikið við að átta sig á hvað
gæti gagnast honum best. „Hann er
líka afskaplega þolinmóður og hefur
tekið þessu áfalli gríðarlega vel. Það
skilar sér og gerir hann færari um að
nýta sér það sem stendur til boða.
Stefnan er að aðstoða hann þannig
að hann verði sem mest sjálfbjarga
og virkur í samfélaginu" segir Sig-
þrúður.
Sigþrúður Loftsdóttir iðjuþjálfi Hennar hlutverk er að kenna Rúnari Birni að nota þau
hjálpartæki sem völ er á til að hann sé sem best sjálfbjarga. Það hefur gengið einstaklega vel.
„Ég held að enginn nema ég
hafi átt von á að ég gæti notað hendurnar framar.
Ég hálsbrotnaði og þrír efstu hryggjaliðirnir lösk-
uðust en ég man lítið eftir hvernig mér leið," seg-
ir Rúnar Björn Þorkelsson, ungur piltur frá Sauð-
árkróki. Hann fór út með vinahópi á gamlárs-
kvöld í fyrra til að fagna nýju ári, en uppljómaður
himinn af skoteldum boðaði myrka tíma fyrir Rú-
nar. Hann hafði velt því fyrir sér skömmu áður að
flytja suður eftir áramót og freista gæfunnar. Það
gerði hann, en ekki á sama hátt og hann hafði fyr-
irhugað. Hann renndi ekki f grun hvað væri
framundan þegar hann klifraði upp í ljósastaur
seint um nóttina og féll niður. Rúnar Björn stóð
ekki upp eftir það en var fluttur suður til Reykja-
víkur með sjúlöraflugi. Hann gat hvorki hreyft legg
né lið og höfuðið var skorðað fast. Hann stendur
ekki upp framar en fyrir einstakan vilja og kraft og
ekki síst með dyggri aðstoð lækna og hjúkrunar-
fólks á Endurhæfingadeildinni við Grensás getur
hann rúllað sér áfram í hjólastól. Hann er að flytja
á næstu dögum af deildinni sem verið hefur
heimili hans síðasta árið og hans bíður að búa
einn með fötlun sína.
DV Fréttir
FÖSTUDAGUR 23. JANÚAR 2004 1 7
Herdís sjúkraþjálfari Rún-
ars Björns segir hann hafa
náð ótrúlegum árangri á
þessu ári og fáir búist við í
byrjun að hann næði að
koma sér sjálfur áfram í
hjólastólnum.
Herdís Þórisdóttir sjúkraþjálfari á
Grensásdeild Landspítala hefur haft
umsjón með þjálfun Rúnars Björns
síðasta árið. Hún segir hann ákaflega
ljúfan pilt sem búi yfir miklum and-
legum styrk og æðmleysi. „Hann er
rosalega duglegur og það hefur hjálp-
að honum ákaflega mikið auk þess
sem viljinn til að ná framförum hefur
fleytt honum langt," segir hún.
Fyrst eftir svona slys er blóðþrýst-
ingsstjórnun jafnan í ólagi og það
veldur þvf að fólk getur ekki setið
handleggjunum sem ekki virka
og það tók langan tíma að styrkja
þá sem virkuðu þannig að hann
gæti nýtt sér þá,“ segir Herdís og
bendir á að hver vöðvi sem hafi
einhverja virkni skipti máli þegar
skaðinn sé svona mikill.
upprétt vegna svima. Rúnar Björn
hóf því sína þjálfun útafliggjandi.
Stjórnun blóðþrýstings er þjálfuð
upp á nokkrum vikum og fór Rúnar
Björn fljódega að ná árangri. Herdís
segir að það hafi liðið ótrúlega stutt-
ur tími þar til hann fór að sitja í hjóla-
stól. „Það tekur oft tíma að ná því að
geta setið. Hjá honum gekk þetta
mjög vel og hann var fljótur að ná
framförum. Ég held að skapið og vilj-
inn hafi haft þar mikið að segja. Kost-
urinn við hann var líka hve vel hann
tók þessum örlögum sínum og von-
leysi og uppgjöf er ekki til í hans
huga," segir hún.
Herdís nefnir að ekki hafi verið
búist við að hann myndi geta notað
handknúinn hjólastól; til þess var
mátturinn of lítill í handleggjunum.
Það hefði tekist með þrotlausri
vinnu. „Mænan skaddaðist það hátt
uppi að það er töluvert af vöðvum í

Hefur náð ótrúlegum
framförum
Rúnar Björn Þorkels-
son Hann klifraði upp í
staur á nýársnótt, féll nið-
ur og hefur ekki staðið
upp siðan.