Akranes - 01.12.1943, Blaðsíða 21

AKRANES
105

Botnvörpungurinn „Sindri.“
heldur líka án „fóðu,rs.“ Það verður
víst svo um það sem margt annað, að
enginn veit hvað átt hefir fyrr en misst
hefir, og ef til vill góður hver genginn.
Að þessum formála loknum skal nú
minnst á þann eina togara, sem Akur-
nesingar hafa eignast og hér hefur ver-
ig gerður út.
Áhyggur sjóþorpanna og erfiðleikar
voru miklir viðvarandi frá 1930 þar til
stríðið braust út. Þeirra afkoma flestra
byggist vitanlega svo til eingbngu á
sjónum. Hér hafði langvarandi aflaleysi
bagað, allsherjar sölutregða og verð-
leysi afurðanna dregið allan mátt úr
mönnum. Af þessu leiddi vitanlega at-
vinnuleysi og allskonar vandræði. Bitn-
aði það á hreppsfélaginu í heild engu
síður en á einstaklingum.
Ef ekki hefði nokkru fyrr verið haf-
izt handa um stórfelda ræktun og bú-
skap fram yfir það sem áður tíðkaðist,
sem vitanlega skapaði og fæddi af sér
bætt lífsskilyrði, hefði ástandið hér
auðvitað orðið næsta ömurlegt.
Á þessum árum var því almenningi
hér mikið áhyggjuefni hvern veg bætt
yrði úr verandi og áframhaldandi vand-
ræðum. Starfandi félög hér tóku þetta
til yfirvegunar á fundum sínum. M. a.
var 1933 kosin nefnd í Sjálfstæðisfélag-
inu hér til þess að íhuga þessi mál, og
reyna að finna einhverja lausn. í þess-
ari nefnd voru Jón Hallgrímsson, Þor-
geir Jósefsson og Ól. B. Björnsson.
Hafði nefndin að athuguðu máli helst
augastað á togara til þess að leysa þessa
þraut að einhverju leyti fyrir Akranes.
Og þá alveg sórstaklega togara með
hliðsjón af því hve mörgum manni yrði
komið þar í atvinnu á sjó og landi, a.
m. k. ef úthaldstími skipsins gæti orð-
ið megin hluti ársins, við hinar ýmsu
veiðar sem togarar venjulega stunda.
Um áramótin 1937 og 8 var ekki „sleg-
ist“ uln kaup á íslenzkum togurum,
hvorki um „1. eða 2. klassa“ skip. Sum
þessara skipa höí lengi legið aðgerð-
arlaus og verið til sölu árum saman fyr-
ir lítið verð og enn minni útborgun.
Slík var þá eftirsókn eftir þessum stór-
virku tækjum á þeim tíma. Þeim tækj-
um sem meira en nokkuð annað hefur
skapað framfarir og umbætur í þessu
landi.
í þessu skyni var leitað um kaup á
togaranum „Sindra,“ sem þá hafðH
lengi verið til sölu.
Þá var hér lítið um peninga aflögu
— hjá hverjum sem var —. Skipið átti
að kosta 85 þús. kr. og skyldi greiða
við afsal 20 þús. kr. Hér heima voru
„skrapaðar“ saman 13. þús. kr. og 7 þús.
kr. hjá nokkrum ágætum Reykvíking-
um, sem ætluðu að verða á skipinu ef
til kæmi. Skipið var keypt af Lands-
bankanum í des. 1937, en félag stofn-
að 6. febrúar 1938. Hlutafélagið „Víð-
ir“ *með 20 þúsund króna höfuðstól, en
það var áðurnefnd útborgim til bank-
ans. Þegar í desember var farið að út-
búa skipið til veiða á komandi vetrar-
vertíð og fór þá á upsaveiðar í febrúar
1938. Pyrstu stjórn félagsins skipuðu
þeir Pétur Ottesen, Halldór Jónsson og
Ól. B. Björnsson. Var sá síðastnefndi
ráðinn framkvæmdastjóri félagsins.
Kristján Kristjánsson, sem nú er skip-
stjóri á b.v. „Snorra Goða“ var ráðinn
skipstjóri, Kjartan Árnason stýrimaður
og Viggó Gíslason 1. vélstjóri. Þessir
menn voru allir hluthafar og mjög vel
verki sínu vaxnir hver í sinni grein.
Á þessum tíma var engin blómaöld
fyrir togarana. Þetta var ekki gert af
þeim sökum heldur illri nauðsyn. Þetta
gekk þó sæmlilega eftir öllum ástæð-
um og sízt ver en menn höfðu gert sér
í hugarlund miðað við ástæður allar.
Þegar skipið var keypt, var það sagt
og virtist vera í góðu ásigkomulagi
Eftir upsaveiðarnar fór skipið á'ísfisk-
veiðar til Englands. Þá fengu skipin og
að sigla nokkrar ferðir hvert til Þýzka-
lands. Þannig fór „Sindri“ eina slíka
ferð til Þýzkalands í ágúst 1938, með
fullfermi af óvenjulega söluhæfum fiski.
Mikið af farminum var þrátt fyrir dæmt
ónýtt, og óhæft til manneldis, og var
orsökin talin hve lest skipsins væri
„fúl.“ Varð af þessum sökum mikill
halli á þessari ferð, auk þess sem ekki
var um annað að gera en taka skipið
„úr umferð“ til viðgerðar. En eftir sölu-
verði þess af aflanum, er seljanlegt var,
hefði skipið miðað við aflamagn gert
„metsölu“ allra skipanna til Þýzkalands
á því sumri, ef ekki hefði svona viljað
til. (í fyrra stríðinu hafði „Sindri“ —
sem þá hét Víður —• líka sett sölumet).
Þegar skipið kom heim, var því sett „ný
lest“ í skipið. Hefi ég aldrei fundið verri
lykt upp úr hlandfor, heldur en lestinni
þegar búið var að rífa innan úr henni.
Þetta var ekkert einsdæmi með ,Sindra‘,
en þetta stafaði af margra ára gömlúm
síldargrút, sem smátt og smátt hafði
safnast bak við „ganeringu“ skipsins.
Smýgur síldarlýsið ákaflega í gegn um
heilt hvað þá illa þétt, og er ílt að
hreinsa það vel. Sérstaklega eins og
lestar skipanna voru þá útbúnar. Þarf
því að hafa í þessum efnum góðan út-
búnað hentugan til fullkominnar
hreinsunar sem og mikið viðhald og
mikinn þrifnað.
Þetta ásamt annari viðgerð sem nauð-
syn þótti að framkvæma, kostaði því
mikið fé á þann hinn gamla mæli-
kvarða. Yfir það allt varð þó komist
fyrir hjálþ og velvilja góðra manna.
Og var að því lokknu haldið enn af
stað. Kristján Khistjánsson hætti, en
við skipstjórn tók Ársæll Jóhannsson
skipstjóri.
Enginn nema sá sem reynir getur gerx
sér í hugarlund hve gömul skip — ekki
síður járnskip — eru viðhaldsfrek. Þau
eru alltaf meira og minna í viðgerðum
eftir hverja ferð, sérstaklega ef þau fá
ekki sífelt góða hirðu frá byrjun. Fleira
kemur og til greina sem telja má óvið-
ráðanlegt, því ekki sigla þessi skip allt-
af á „tjarnsléttu“.
„Sindri“ tók því mikið til sín, en allt
„snérist“ þetta þó fram á stríðið, sem
vitanlega bætti strax nokkuð aðstöðu
þessara skipa. En til marks um við-
haldskostnaðinn má geta þess, að eftir
allar fyrri endurbætur og viðhald var
skipið „klassað" 1941—2 og kostaði þá
viðgerðin hátt í 600 þús. kr.
Á árinu 1942 var samþykkt og hafin
bygging á 100 tonna mótorbát. Er bát-
urinn byggður í dráttarbrautinni hér.
Yfirsmiður var Eyjólfur Gíslason frá
Reykjavík, en að öðru leyti unnu við
það skipasmiðir frá Akranesi. Þetta skip
var upphaflega ætlað til fiskveiða. En
þegar Fagranes hætti svo skyndilega
ferðum hér á milli; skapaðist mikið öng-
þveiti um ferðir og flutninga. Tókst þó
um síðir að komast að samningum við
Ríkisskip um ferðirnar. Hafa til þessa
verið notuð ýms skip óhentug í alla
staði. Síðar var svo samið við Ríkisskip
að þessi nýi bátur tæki að sér ferðirn-
ar, og var gert ráð fyrir að það yrði
s.l. vor eða snemma sumars. En vegna
þess hve afgreiðslu vélarinnar seinkaði
fór það allt út um þúfur, því báturinn
er nú nýlega tilbúinn. Enda þótt Skipa-
útgerðin hætti ekki þess vegna við leigu
bátsins, taldi hún sig ekki geta látið
hann í þessar ferðir fyrr en á vori kom-
anda. Er því ætlun þeirra að senda bát-
til strandferða í vetur milli Akureyrar
og Sauðárkróks.
Frá þessu nýja skipi er frekar sagt
á öðrum stað í'þessu blaði.
„Sindri“ er nú í Englandsferðum og
hefur vegna smæðar sinnar fengið und-
anþágu til að sigla á vesturströndina
Núverandi stjóm félagsins skipa: Pét-
ur Ottesen, Þorgeir Jósefsson og Hall-
dór Jónsson. Framkvæmdarstjóri er Jón
Sigmundsson, en skipstjóri Jónmundur
Gíslason úr Reykjavík.
Sá ágæti drengur, Sig. Sig. skipstjóri,
sem hér um ræðir andaðist á þessu ári.
Hér líkur þessum kafla. Það getúr
orðið einhver dráttur á birtingu þeirra,
sem eftir eru í þessum þætti. En þeir
heita. „í veri og vosi á sjónum“. „Margt
þarf til mikilla aflafanga.“ „í eftirleit.“
og ef til vill fleiri. Ó. B. B.