Akranes - 01.01.1950, Blaðsíða 17

KAFLI UR BREFI
Togurunum mun hér eins og annars staðar
takast að uppræta fiskinn, en það tekur lengri
tíma. —
Flestú' íslenzkir sjómenn munu kann-
við aflamanninn mikla, Bjama Ölafsson
á Akranesi, er drukknaði fyrir tíu árum,
þá 55 ára gamall. Bjami var eins og
kunnugt er mesti dugnaðarmaður, sjógarp-
ur svo orð fór af. „Ijtsjónarsamur og úr-
ræðagóður yfinnaður, ötull og hygginn,“
eins og skrifað var um hann látiim.
Það var jafnan talið girnilegt til fróð-
leiks og íhugunarvert, er menn eins og
Bjami Ólafsson lögðu til málanna, þegar
um sjávarútveginn var að ræða. Þess
vegna þótti mér ekki litill fengur í því, nú
fyrir nokkrum dögum síðan, að finna í
fórum minum bréf er hann hafði skrifað
mér þann 24. júni 1927. Bréfið hefur jafn
mikla þýðingu i dag eins og þegar það var
skrifað og sýnir, hvemig einhver hinn
mesti sjósóknari við Faxaflóa leit þá á
hlutina.
Bjarni kemst meðal annars svo að orði:
„. . . . Um togaraútgerðina er það að
segja, að æði misjöfnum augum er litið
á hana hér. Þaðmá fullyrða, að það var
vasklega gjört af landsmönnum að láta
ekki erlenda fiskimenn moka upp aflan-
um við strendur landsins, án þess að hefj-
ast handa sjálfir. Og víst er um það, að
fljótir vom þeir að komast á lagið og fiska
með togurunum og raunin orðið sú, að
þeir hafa fiskað mun betur en hinir út-
lendu keppinautar.
En hvaða þýðingu togaraútgerðin hefur
fyrir Island og íslenzku þjóðina í fram-
tíðinni, um það skal ég engu spá. I þenn-
an flota mun nú vera komið það fjármagn,
að líklega stendur landið og fellur með
útgerð þessari. Ég fyrir mitt leyti er í
engum vafa um það, að Island væri miklu
betur farið, hefði aldrei sézt togari við
landið. Undravert má það heita, hvað mik-
ill afli berst hér á land ennþá, þrátt fyrir
þau ógurlegu spjöll, sem útlendir togarar
gjöra með veiði sinni og eyðileggingu við-
komunnar. Englendingar, sem ég hef átt
tal við, staðhæfa að þrátt fyrir sívaxandi
togaraflota hafi hvergi tekið jafn langan
tíma að uppræta fiskinn eins og við strend-
ur íslands. En það fari hér sem annars
staðar. Og þeir vita hvað þeir segja og
hvert stefnir. En hvað tekur þá við, þegar
komið er að því, sem þeir búast við, að
fiskinn þrjóti, það hafa þeir ekki getað
frætt mig um.
Menn eru smátt og smátt að komast á
þá skoðun, að Faxaflói sé ómetanleg klak-
stöð fyrir hinar þýðingarmestu fiskiteg-
undir við landið. Á þvi hefur verið hamr-
að í fleiri ár — þó einkum af Akurnes-
ingum, — að Faxaflói yrði friðaðm' fyrir
botnvörpuveiðum. Hægt miðar því áfram
og má hamingjan vita, hve langt verður
barna. Heitir hún Unnur Guðfinna, gift
Hólmgeiri Jónssyni, ættuðum úr Mvrdal.
og eiga tvær dætur. Eyvör dó í Reykjavík
fvrir nokkrum árum, en Jón er þar enn á
lífi. háaldraður.
Þetta var mesta myndarfólk. vandað og
skikkanlegt.
Það mun vera 1917, sem Jóhann Bjöms-
con hreppstjóri, kaupir af Bjarna Péturs-
syni. Þar leigðu um nokkur ár Sigurður
Sigmðsson, nú á Suðurgötu 34. Þorvaldur
Ólafsson frá Bræðraparti o. fl.
Það rnun vera um 1920, sem Pétur Dan-
íelsson kaupir Sjóbúð af Jóhanni heitnum
Bjömssyni og flytur þangað, en fyrst eftir
að þau komu til Akraness höfðu þau búið
á Litlateig.
Pétur Daníelsson var fæddur að Saur-
um í Staðarsveit 12. febrúar 1863. Faðir
hans var Daníel Jónsson af Borgarholts-
ætt, en kona Daníels og móðir Péturs var
Amdís Jónsdóttir, ættuð úr Borgarfirði.
Pétur ólst upp að Saurum en fór fljótt í
vinnumennsku og hélt því þar til hann
kvæntist vorið 1893, Steinunni Jónsdótt-
ur. Steinunn var fædd að Skála undir
Eyjafjöllum, 24. janúar 1864, dóttir Jóns
Sigurðssonar og Ingibjargar Sigurðardótt-
m- frá Barkarstöðum.
Pétur og Steinunn byi'juðu búskap að
Litlu-Þúfu í Miklaholtshreppi og vox-u
þar í eitt ár. Síðan á Seli í sömu sveit og
voru þar í 6 ár. Árið 1900 fluttust þau
að Vatnsholti í Staðarsveit og bjuggu þar
til 1919, er þau seldu jörð og bú og fluttu
til Aki'aness eins og áður segir. Pétur and-
aðist í Sjóbúð 10. api'íl 1942, en Steinunn
hjá Jóni syni þeirra 12. desember 1942.
Tveir synir þeixra hjóna eru á lífi: Jón
löggiltur vigtanxaðm', búandi í Sandvík
hér og Daníel, kaupmaðm, líka búsettur
hér á Akranesi. Vei'ðm þeixra beggja getið
síðar í þessum þáttum.
Bæði voi'u þau hjón mei'kar manneskjur,
stillt og prúð og óvenjulega samvizkusöm
og umtalsfróm. Þau voru bæði iðjusöm,
trygg og vinföst og sérstakíega gx'eiðvikin.
Pétm var hygginn og ráðdeildarsamur en
laus við allan nirfilshátt. Þau vildu frem-
ur vera veitandi en þiggjandi og tókst það
þrátt fyxir heilsuleysi síðustu árin. Eftir
að Pétm hætti að geta unnið erfiðisvinnu
fékkst haxrn við ýmislegt innandyra, þótt
lítið gæfi það á aðra hönd, því að hann var
einn af þeim nxönnum, sem aldrei gat
iðjulaus verið. Sama mátti segja um Stein-
unni, sem spann og prjónaði til síðustu
stundar. Samfarir þeixra hjóna voru góð-
ar enda bæði stillt og samhent eins og áð-
ur var sagt.
Pétur selur 1941 eignina, með því skil-
yrði, að lxann fái að vera þar meðan þau
hjón lifi. Eftir að Pétur dó, leigði Harald-
m' fólki lxúsið um nokkm ár, en reif það
tií grunna 1948 og notar nú lóðina við
atvinnurekstur H. B. & C. Hefm' þvi hið
gamla hús í Sjóbúð, sem að stofni til var
steinhus, staðið í 73 ár. Sjóbúðh-nar (báð-
ar) svo og Réttarhús áttu uppsátur í Há-
teigsvör, en það var þar sem biyggjan í
Steinsvör var. Þessi býli áttu sameigin-
leg vergögn noi'ðarlega á Gellu-klettum.
AKRANES
17