Dagblaðið Vísir - DV - 23.04.2004, Blaðsíða 2

2 FÖSTUDAGUR 23. APRlL 2004
Fyrst og fremst DV
Útgáfufélag:
Frétt ehf.
Útgefandi:
Gunnar Smári Egilsson
Ritstjórar:
lllugi Jökulsson
MikaelTorfason
Fréttastjórar
ReynirTraustason
Kristinn Hrafnsson
Kristján Guy Burgess
DV: Skaftahlíð 24, Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 515 7599 - Ritstjórn:
550 5020 - Fréttaskot: 550 5090
Ritstjóm: ritstjorn@dv.is - Auglýsing-
ar. auglysingar@dv.is. - Dreifing:
dreifing@dv.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Isafoldarprentsmiðja
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagna-
bönkum án endurgjalds.
Hvað veist þú um
JóhSnnt
af Ork
1 Frá hvaða landi var hún?
2 Við hvaða borg er hún lflca
oft kennd?
3 Hvaða engill sagði hún að
talaði til sín?
4 Hvaða þjóð lét taka hana
aflífi?
5 Hversu gömul var hún
þegar hún dó?
Svör neðst á síðunni
Bush brýtur
mannréttindi
í leiðara bandaríska
blaðsins The Boston Glo-
be er sagt frá blaða-
mannafundi George
Bush í síðustu viku þar
sem hann tók það skýrt
fram að forgangsverk-
efhið í frak væri að koma
á lýðræði og sæmilegum
mannréttindum. Boston
Globe finnst það ekki al-
veg koma heim og sam-
an að forsetinn skuli
með hervaldi ætla að
koma á lýðræði og
grundvaílarmannrétt-
indum í fjarlægu landi
íOie ^oston<5lobe
Nefnir blaðið í þessu
samhengi alla þá 600
fanga sem hafa dúsað í
meira en tvö ár án dóms
og laga á Guantanamo-
herstöðinni á Kúbu.
Fangamir eru meintir
talibanar en hafa aldrei
fengið tækifæri til að
hreinsa mannorð sitt.
Harpa
I gær, fyrsta sumardag,
hófst sá fornnorræni
mánuður sem harpa hét. I
Orðsifjabók Ásgeirs Biön-
dals kemur fram að orðið
„í þessari merkingu sýnist
ekki eiga sér samsvörun í
skyldum grannmálum".
Ásgeir segir ennfremur að
uppruni sé óviss en orðið
hugsaniega skylt sögninni
„að herpa"og nafnorðinu
„herpingur" og eigi þá ef
tilvillrótsína að
rekja tilannað-
hvort kyrkingslegs gróð-
urs eða nepju.
Svo merkingin er kannski
ekki mjög blómleg, þótt
nú séu blómin í óða önn
að búa sig undirað
springa út.
Málið
c
<V
«o
>
ro
Q
<o
E
«o
1. Frakklandi - 2. Orleans - 3.
Mikael erkiengill - 4. Englend-
ingar - 5. Nítján ára, eftir því
sem best er vitað.
Lög um fjölmiðla
¥\ V er gefið út af Frétt ehf. sem er hluti
1 ■ af Norðurljósasamstæðunni. Á þetta
JLr er bent ef einhverjum þykir það
skipta máli varðandi skoðanir blaðsins á
ýmsu því sem lýtur að fj ölmiðlaumhverfi á
Islandi og þá vitaskuld einkum og sér í lagi
rekstrarumhverfl Norðurljósa.
En ég trúi að jafnvel ýmsum þeim sem ella
hafa einmitt miklar áhyggjur af rekstarum-
hverfl Norðurljósa hljóti að blöskra nokkuð
sá framgangsmáti sem vor góði forsætisráð-
herra hefur nú viðhaft í tengslum við áhuga
sinn á að setja lög um íslenska fjölmiðla-
markaðinn.
Eins og ég hef fyrir mitt leyti margoft tekið
fram; ég skfl ósköp vel að menn skuli telja
þörf á að ræða í þaula fjölmiðlamarkaðinn á
Islandi og hvort nauðsynlegt sé að setja um
hann - og þá einkum um eignarhald á fjöl-
miðlum - sérstök lög. Mér hefúr sjálfum
gengið furðu illa að mynda mér á því skoðun
en þar sem ég hneigist til þeirrar grundvall-
arafstöðu að ekki skuli setja lög um eitthvað
ef engin sérstök vandamál eru þar á ferðinni,
þá er ég svona frekar á því að sleppa því.
Og að minnsta kosti flana ekki að neinu.
Því þótt ýmislegt megi að fslenskum fjöl-
miðlamarkaði flnna, þá get ég ekki fyrir mitt
litla lff fúndið sannfærandi dæmi þess að
eignarhald þeirra nú upp á síðkastið hafi
gert fjölmiðlana verri en þeir voru. Það eina
sem gerst hefúr er að vissir ráðamenn þjóð-
arinnar eru andsnúnir tilteknum fjölmiðlum
af því þeim finnst þeir ekki nógu leiðitamir.
Það er ekki f sjálfú sér næg ástæða til að setja
lög.
Enda var ekki talin nauðsyn á að setja sér-
stök lög fyrir nokkrum árum þegar málið var
vissulega kannað f þauia. Þá háði það þó
kannsld helst of mörgum fjöimiðlum á fs-
landi að vera of Ieiðitamir vissum ráða-
mönnum.
En ég er sem sagt alveg til í að ræða málið. í
þaula. Ég er meira að segja meira en reiðu-
búinn til að skeggræða út í það óendanlega
hvort nú sé ástæða til að setja lög af því áð
Jón Ásgeir Jóhannesson á stóran part í Norð-
urljósum þó að það hafi ekld þótt ástæða til
þess þegar Morgunblaðsveldið var á góðri
leið með að leggja undir sig flestaUa fjölmiðl-
ana.
En mér þykir með öllu forkastaniegt ef nú á
að rjúka til f einu hendingskasti og neyta af-
brigða á Alþingi til að geta sett sértæk lög -
bara af því að einn tilteldnn maður vill það -
þótt fáir nema hans nánustu samverkamenn
komi auga á röksemdirnar fyrir því.
Með þessu er einnig gert lítið úr flokksbróð-
ur þessa „tiltekna manns“ - sem er auðvitað
Davíð - það er að segja menntamálaráð-
herra, sem hefúr haldið úti nefnd sem hvað
sem öðru leið fór vissuiega yfir málið í þaula,
en áliti hennar á nú að kasta fyrir róða í tóm-
um flumbrugangi, bara til að þóknast Davíð.
Illugi jökulsson
Göng og göng ng göng
EINS OG ALLIR VITA em jarð-
göng eitthvert mesta þjóðþrifamál
Islands um þessar mundir. Það segir
Árni Johnsen að minnsta kosti og
ekki lýgur hann. Það segir Árni John-
sen að minnsta kosti þegar um er að
ræða jarðgöng til Vestmannaeyja.
Og ganga nú á milli manna útreikn-
ingar sem sýna hversu hagkvæm slík
jarðgöng séu þótt á einhvern dular-
fullan hátt virðist útreikningarnir
um leið sýna hversu fáránlega óhag-
kvæm jarðgöngin muni verða. Það
fer aðallega eftir því hvort fréttirnar
af útreiloiingunum birtast í Mogg-
anum eða annars staðar hvaða póll
er tekinn í hæðina.
Vorir góðu vinir á Vef-Þjóðviljan-
um hentu gaman að málinu í pistli á
síðunni sinni í gær.
HAGFRÆÐISTOFNUN Háskóla
íslands hefur að beiðni félagsins
Marsvíns, sem er félag þeirra sem
vilja bættar samgöngur milli Gríms-
eyjar oglands, reiknað út þjóðhags-
legan ávinning af gerð ganga út í
Grímsey. Niðurstaðan er ánægjuleg,
þvííljós hefur komið að hinn þjóð-
hagslegi ávinningur af gangagerð-
inni er 25,6 milljarðar króna og
munar um minna fyrir fámenna
þjóð. Sérstakur kostur við göngin út
í Grímsey er að þau verða hin
lengstu á jörðinni undir sjó, en
ókosturinn er að vísu að kóstnaður-
inn við gangagerðina dregst frá hin-
um þjóðhagslega ávinningi, þannig
að enn er óvíst hvort að hagkvæmt
er að grafa göngin. Félagsmenn
Marsvíns eru þó ekki úrkula vonar
um að takastmuni að leysa þetta lít-
ilfjörlega vandamál oggera sérjafn-
vel vonir um að Gnna búfær göng
sem enginn er að nota og liggja til
Grímseyjar. Þar með stæðust út-
reikningamir fyllilega og allir gætu
fagnað.
ANNAR SAMRÆRILEGUR félags-
skapur - sem hefur reyndar þann
ókost að vera raunverulegur - er
Ægisdyr, sem hefur það að mark-
miði að bæta samgöngur milli Vest-
mannaeyja og meginlandsins. Þetta
félag fékk Hagfræðistofnun til að
gera útreikning á þjóðhagslegri
hagkvæmni með sama hætti oglog-
ið er upp á Hagfræðistofnun hér að
ofan að hún hafi unnið fyrir Mar-
svín. Niðurstaðan af útreikningn-
um fyrir Ægisdyr var sú að þjóð-
hagslegur ávinningur af göngum til
Eyja væri einmitt 25,6 milljarðar
króna, en þá var reyndar ekki gert
„Annar sambærilegur
félagsskapur - sem
hefur reyndar þann
ókost að vera raun-
verulegur - erÆgis-
dyr, sem hefurþaðað
markmiði að bæta
samgöngur milli Vest-
mannaeyja og megin-
landsins
Fyrst og fremst
ráð fyrir kostnaði við gangagerðina
frekar en við göngin nyrðra. Þetta
stafar líklega af því að félagsmenn
Ægisdyra bera ámóta skynbragð á
kostnað og ábata og félagsmenn
Marsvíns, Árni Þór Sigurðsson
borgarfulltrúi R-listans og áhuga-
maður um léttlestir og Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir háskólagestur,
fyrrverandi talsmaður og áhuga-
maður um „ókeypis" lest milli
Reykjavíkur og Keflavíkur.
KYNNINGIN á hugmyndinni um
lengstu neðansjávargöng út í lítið ís-
lenskt sjávarþorp var með miklum
ólíkindum. Þeir sem sáu frétt Morg-
unblaðsins um þessa áróðursbrellu
Ægisdyra þurftu til dæmis virkilega
að leggja sig fram til að átta sig á því
að inni íþessum meinta „þjóðhags-
9 f
f

lega ávinningi“ var ekki gert ráð fyrir
kostnaði við gangagerðina. Og sú
staðreynd að göngin eiga að skila
„ávinningi“ þegar undan er skilinn
kostnaðurinn verður félagsmönn-
um íÆgisdyrum til að óska þess að
hið opinbera leggi fram tugi millj-
óna króna í rannsóknir á því hvort
að göngin geti verið hagkvæm. Þó
liggja fyrir útreikningar á kostnaði
við göngin ogþeir útreikningar sýna
að jafnvel þessi meinti þjóðhagslegi
ávinningur, sem er auðvitað enginn
ávinningur nema í besta falli fyrir þá
sem fengju niðurgreidd göng, yrði
minni en enginn. Það yrði með öðr-
um orðum þjóðhagslegur kostnaður
af gangagerðinni.
EN MÖNNUM í FÉLÖGUM á
borð við Marsvín ogÆgisdyr er alveg
sama þótt almenningur þurfí að
leggja út í mikinn kostnað því að
þeir vilja fá sín göng og það er það
eina sem máli skiptir. Þess vegna á
núað þvinga stjórnmálamenn til að
seilastívasa almennings til að rann-
saka betur kostnað við gangagerð-
ina og svo þegar þeirri rannsókn er
lokið, tugum eða hundruðum millj-
óna króna síðar, á að þvinga þá til að
seilast enn dýpra í vasa almennings
til að láta hann greiða gangagerðina.
Þetta er þekkt og því miður árang-
ursrík aðferð sérhagsmunahóps.
Fyrst er þess kiafíst að mál séu skoð-
uð, gerð sé forkönnun, þarfagrein-
ing, áróðursskýrsla eða hvað þessi
plögg eru annars kölluð, og svo er
haldið áfram að nauða þar til nægi-
Iega veikburða stjórnmálamenn eru
á réttum stöðum til að knýja megi
máliðígegn. Þetta tekur oft nokkurn
tíma, jafnvel fjölda ára, en á endan-
um hafa frekir sérhagsmunahópar
oftast betur.