Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1884, Page 46

írar sættu sig hvergi nærri vifc þessar breytingar, hve þakk-
látir sem þeir hlutn ab vera Gladstone, og sáu þeir fyrif)
ab lögin, þ<5 ab gób væru, mundu eigi korna ab jafngábu
haldi, eins og opt vill verba, er fátækur deilir vib ríkan.
Gladstone gaf sig ab fleiri stórmálum en þeim er nú ergetib-
Hann fjekk komib á nýjum lögum um barnakennslu, sern
þá var rajög ábótavant á Englandi, vegna þess ab Eng'
lendirigum þótti lögbundin skólakennsla ósambobin ensku
frelsi. Eigi þorbu þeir Gladstone og Forster ab gjöra skyldu-
kennslu ab lögurn, en fengu komib á skólanefndum, er hefbu
vald til ab skipa fyrir um kennsluna hver í sínu hjerabi>
eptir því sem vib ætti, og lagbi þingib fjeb tii kennslunnar
móts vib sveitirnar. Konur máttu og sitja í þeim nefndum-
Síban hefur mikib breyzt til hins betra um uppfræbslu
barna á Englandi í Wales, því ab þessi lög nábu eigi t**
Skotlands og frlands. Ári síbar (1871) nábu fram ab ganga
í íulltrúadeildinni lög um afnám embættasölu í hernutn.
Lávarbarnir reyndu ab tefja fyrir málinu, og Ijet Gladstone
þó drottninguna afnema embættasöluna, en benni var þab
heimilt, vegna þess ab salan fór fram eptir gömlutn kon-
nngsúrskurbi. Mörgum, og eigi sízt vinutn Gladstones, þottx
hann eigi heilrábur í þab sinn, er hann otabi fram konungS'
valdinu. Enn má þess geta, ab hann kom á leynilegri at-
kvæbagreibslu vib þingkosningar, en þess höfbu hinir ákaf'
ari frelsismenn krafizt í fullan mannsaldur, en eigi fram kotnib-
Aldrei hefur nein stjórn á Englandi á þessari öld sýnt
jafnmikla rögg af sjer og haldib jafngevst fram frelsiS'
brautina, enda tóku menn nú ab þreytast á því ab fylfda
hinum örugga foringja. Fjárhagurinn var í bezta lagi °S
álögurnar heldur ljettari en ábur og ltomn betur nibur,
stjórnin hafbi meb nýmælum sínurn bakab sjer marg-a óvim»
er þóttust einhvers í missa vib rjettarbæturnar. Auk þesS
ámæltu menn stjórninni fyrir afskiptaleysi í erlendu®
málum.
Gladstone átti nú eptir hina þribju rjettarbót handa
írum. Yorib 1873 lagbi hann fram frumvarp til nýrr®
háskólalaga handa írlandi. Hann vildi koma á einum abal'
háskóla, þar sem hvorki væri kennd gubfræbi nje abrar
fræbigreinir, er helzt valda trúardeilum. Gladstone hugbt)
ab þessi lög væri jafnrjettlát vib alla trúarflokka, og taldi
(4»)