Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1895, Blaðsíða 51

mönnum sinnandi, fór einíörum eða hafðist við á hall-
argörðum sínum víðsvegar um land, svo að fáir vissu,
hvar hann var niður kominn. Loks gerðist hann alveg
brjálaður og var þá sviptur völdum, 10. júní 1886, en
djuitpold föðurhróðir hans settur til landsstjórnar. Þrem
dögum síðar, 13. júní 1886, drekkti hann sjer í Starn-
bergervatni,—var þar á gangi með iíflækni sínum Gudden
ng undir hans umsjón, og drekkti honum með sjer, er
hann leitaði við að bjarga konungi.
Hirtsch, harón, austurrískur, af Gyðingakyni, stór-
auðugur mannvinur, lagði fyrir nokkrum árum 36 miljón-
ir króna trá sjálfum sjer í landnámssjóð handa burt-
flæmdum Gyðingum, mest rússneskum, og stendur fyrir
flutningi þeirra svo tugum þúsunda skiptir til Suður-
Ameríku til bólf'estu þar og búskapar. Er hann því
nefndur stundum »annar Móses Gyðingai og þykir vera
hinn mesti afreks- og ágætismaður. B. J.
Skýring myndarinnar »Dagsbrún«.
Þegar hjer er talað um dag, er ætið átt við það sem
öðru naíni er nefnt sólarhringur, o: 24 stundir, dagur og
nótt saman. En í daglegu tali nefnum vjer dag þann
hluta, sem bjart er, eða sól er yflr sjóndeildarhring.
Dagurinn er ætið talinn frá miðnætti til miðnættis; en
stjörnufræðingar telja frá hádegi til hádegis.
En — er nú sunnudagurinn sá sami, mánudagurinn
sá sami hjá öllum? Nei, það er síður en svo. Þeir
staðir á jörðu, sem liggja beint í suður eða norður hver
af öðrum, hafa sömu hádegislínu og sömu tímamælingu;
en ef þeir eru nokkuru austar eða vestar, skeikar þvi
nndir eins. A sama augnabliki og sólin gengur í gegn
nm hádegislínuna yfir oss (= er hæst á lopti) er kl. 12
á hádegi, en er hún gengur í gegn um hana undir oss
(hinum megin jarðarinnar) er kl. 12 á lágnætti. Þessir
hádegisbaugar eru hugsaðir 360 í kring um jörðina, sem
hafðir eru til þess að mæla lengdir (vestlæga eða aust-
læga lengd), en annars eru þeir óteljandi, sem von er
hil. A miðjarðarlínu eru 15 mílur milli hvers baugs, og
munar um 4 mínútur á tíma við hvern baug, hvort fyr
er eða síðar eptir þvi, hvort austar er eða vestar. Jörðin
(41)