Dagblaðið Vísir - DV - 16.10.2004, Blaðsíða 62

62 LAUGARDACUR 7 6. OKTÓBER 2004
Síðast en ekki síst DV
Útgáfufélag:
Frétt ehf.
Útgefandi:
Gunnar Smári Egilsson
Ritstjóran
lllugi Jökulsson
MikaelTorfason
Fréttastjórar.
ReynirTraustason
Kristján Guy Burgess
DV: Skaftahlíð 24, Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 515 7599 - Ritstjórn:
550 5020 - Fréttaskot 550 5090
Ritstjóm: ritstjorn@dv.is - Auglýsing-
an auglysingar@dv.is. - Dreifing:
dreifing@dv.is
Setning og umbrot Frétt ehf.
Prentvinnsla: ísafoldarprentsmiðja
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagna-
bönkum án endurgjalds.
Hvað veist þú um
flngelinujy
Jolie
1. Hvert er ættarnafn
hennar?
»4 2. Hvað heitir sonur henn-
ar?
3. Hvern leikur hún í kvik-
myndinni um Alexander
mikla?
4. Hvenær fór hún að
heiman?
5. Fyrir hvaða mynd fékk
hún Óskarsverðlaunin?
Svör neðst á síðunni
Umsátrið
um Masada
72-73
Eftir að Rómverj-
ar höfðu lagt
Jerúsalem undir
sig árið 70 tóku
þeirtil við að
berja á gyðing-
um. Hvert vígi
þeirra féll á fæt-
ur öðru, öll
nema virkið
sem Heródes
mikli hafði látið reisa á Masada-
kletti. Þar vörðust 1000 karlar, kon-
ur og börn 15000 rómverskum
hermönnum í tæp tvö ár. Róm-
verjarnir reistu viggirðingar og
Stríðið
beittu herkænsku sinni en allt
kom fyrir ekki. Að lokum tókst
þeim þó að kveikja í viðarhluta
virkisins en þegar inn var komið
var enginn á lífi f virkinu nema
tvær konur og fimm börn. Aðrir
fbúar virkisins höfðu kosið að
deyja fremur en verða þrælar.
SPAKMÆLI
„SÁ SEM ER OF-
SÓKNARBRJÁL-
AÐUR FATTAR
EITTHVAÐ AF
ÞVÍ SEM ER í
GANGI."
WILLIAMS.
BURROUGHS
1914-1997
Bentu í austur....
I ásatrú er austurátt kennd
viö dverginn sem heldur uppi
himinhvelfingunni með
> Vestra, Suðra og Norðra og í
gömlu norrænu máli hét átt
morgunroðans austr. Það
mun leitt afgriska orðinu eos
en hin rósfingraða morgun-
gyðja Grikkja hét
einmittEos.Meðal
Rómverja hét hún
Aurora en Áróra á íslensku.
Konur hafa heitið því nafni á
Islandi síðan um miðja 19.
öld, að minnsta kosti, en
nafnið hefurþó ekki veriö al-
gengt. AfEos leiddu Englend-
ingarmeð tlmanum east,
Frakkar est, Færeyingar eyst-
ur, Danir ost og Sviar öster.
Svörviðspumingum:
■M.--1. Voight. 1 Maddox. 3. Ólympias, móður
Alexanders. 4.16 ára. 5. Girl, Interrupted.
Málið
Tilgangur lífsins
Einhvern tíma sá ég ameríska bíó-
mynd um ungan mann sem þráði að
verða blaðamaður. Honum tókst það
að lokum og þegar hann kom glaðhlakka-
legur til stelpunnar sem hann var skotinn
í, til að sýna henni það fyrsta sem hann
hefði fengið birt eftir sig opinberlega, þá
var það grein undir fyrirsögninni Tilgang-
ur lífsins.
Ég man að mér fannst þetta óstjórnlega
asnaiegt, svona realískt séð. Engum ný-
bökuðum blaðamanni á dagblaði yrði
fengið það verkefni að skrifa grein um til-
gang lífsins. Það mætti jafnvel halda því
fram að blaðamenn séu yfir höfuð ekki að
skrifa mikið um tilgang lífsins.
Það er litið á sem hlutverk listamanna,
ótt víst mættu blaðamenn velta þessum
ugsanlega tilgangi fyrir sér oftar en þeir
gera.
Og meira að segja er varasamt fyrir
listamenn að fást við spurninguna. í kvik-
myndinni Næsland eftir Huldar Breiðfjörð
og Friðrik Þór Friðriksson eru þær senur
þar sem persónurnar gapa hver upp í aðra
um tilgang lífsins þær langsamlega veik-
ustu.
E
Svo kannski á maður ekki að orða
spurninguna yfirleitt.
En nú er ég samt búinn að velja þessum
pistli fyrirsögnina Tilgangur lffsins.
Ástæðan er sú að um daginn var ég úti
að keyra. Þar sem ég beið á rauðu ljósi fyr-
ir framan lögreglustöðina í Reykjavík þá
varð mér litið í baksýnisspegilinn og sá að
í bflnum fyrir aftan mig var ung kona við
stýrið á gamalli druslu. Aftur f bflnum
sátu tvö lítii og glaðleg börn, líklega á
aldrinum fimm tfl átta ára.
Og börnin voru þessi lifandis ósköp að
fabúlera eitthvað og konan skemmti sér
konunglega við stýrið yfir builinu í böm-
unum. Hún rak upp stór augu, hún brosti
út að eyrum, hún skellihló, hún greip
meira að segja fyrir munninn á sér af ein-
tómri furðu yfir því sem börnunum datt í
hug.
Og þótt ég sæi ekki vel alla leiðina í aft-
ursætið á bflnum fyrir aftan mig þá fór
ekki milli mála að börnin færðust sífellt í
aukana í gleði sinni og fannst gaman hvað
mömmu fannst gaman og gaman að vera
til.
Svo leið að því að það kom gult ljós og
ænt og ég ók af stað og konan keyrði
a af stað nema hvað bfllinn hennar
hökti svolítið af því annað hvort að hún
hafði svo mikið við börnin að tala eða
kannski var bfllinn í skralli enda var þetta,
sem áður segir, drusla.
Þó náði hún af stað, hægt og rólega, og
á næstu ljósum stoppaði hún líka fyrir aft-
an mig. Og ennþá var þetta líf og fjör í
bflnum og nú var konan að halda ræðu
yfir börnunum. Og veifaði höndunum til
áherslu.
Þegar kom aftur grænt langaði mig
mest að keyra hægt og virðulega svo ég
gæti haldið áfram að fylgjast með tilgangi
lífsins í bflnum fyrir aftan mig. En mér lá
svolítið á svo ég brunaði bara burt.
niugt Jökulsson
Varað viö rússaeska rasamáli
Þúsund karlar, konur og
börn gegn 15000 her-
mönnum Rómarveldis.
VITALf TRETJAK0V heitir einn
kunnasti blaðamaður og ritstjóri
Rússlands og hefur að mörgu leyti
verið í miðpunkti þeirrar hringiðu
sem rússnesk fjölmiðl-
un er um þessar
mundir. Hann var um
tíma ritstjóri dagblaðs-
ins Nezavisimaya
Gazeta sem gegndi
miklu hlutverki meðan
Rússland var að feta sig retja ov
í átt við lýðræðis eftir
hrun kommúnismans. Síðan lenti
hann upp á kant við eiganda blaðs-
ins, Boris Beresovskí, árið 2001 og
hætti störfum. Hann hefur síðan
helgað sig kennslu í fjölmiðlun við
háskóla í Moskvu.
NÝLEGA GAF RITSTJÓRINN fyrrver-
andi út bók þar sem hann leitast
við að kenna Rússum almennilega
blaðamennsku og skeggræðir ým-
islegt í leiðinni. Hann er eindregið
þeirrar skoðunar að blöð eigi að
taka sterkt til orða og taka ein-
dregna afstöðu.
Aftast í bók sinni birtir hann
nokkur heilræði til þeirra sem vilja
verða góðir blaðamenn og þar á
meðal eru þessar ráðleggingar:
„Það er ekki til texti sem hefur
ekki gott af yfirferð."
„Varist þá sem hafa að atvinnu
að láta taka við sig viðtöl."
Fyrst og síðast
„Enginn er verri blaðamaður en
rithöfundurinn."
ÞA VARAR TRETJAK0V sérstaklega
við kurteisinni í skrifum blaða-
manna. Hann rekur dæmi þess að
blaðamenn fari í kringum hlutina
og tali rósamál í stað þess að kveða
tæpitungulaust að orði. Þessi til-
hneiging fari vaxandi í rússneskum
blöðum, nú þegar aukinnar rit-
skoðunarhneigðar verður vart hjá
yfirvöldum en rót hennar megi þó
finna miklu aftar eða allt aftur í
keisaratímanum.
Varðandi stíl í rússneskum
blöðum vekur Tretjakov á hinn
bóginn athygli á því að hefðin
mælir frekar gegn þurrlegum tón
sumra vestrænna blaða. Ástæðan
sé sú að rússnesk blaðamennska sé
í raun afsprengi bókmenntanna,
því blaðamennskan og bókmennt-
irnar spruttu upp hlið við hlið á
átjándu öldinni. Litríkur og per-
sónulegur stíll einstakra blaða-
manna eigi sér því langa sögu og sé
ekki endilega af hinu vonda.
"ÞESSI STÍLL ER SÉRSTAKUR," segir
Tretjakov, „og gerir rússneska
blaðamennsku þjóðlega og ein-
stæða. Þessu ætti að halda."
„Meðan ég var að horfa á hina nýju kvikmynd
leikstjórans X rifjaðist upp fyrir mér þegar ég
kyssti stelpu í fyrsta sinn
Hins vegar álítur Tretjakov að
persónulegur stíllinn sé vissulega
stundum til vansa og tekur þá sér-
staklega fram að stílbrögð kæfi oft
skrif gagnrýnenda.
„Rússneskir gagnrýnendur
skrifa gagnrýni sína yfirleitt eitt-
hvað á þessa lund: „Meðan ég var
að horfa á hina nýju kvikmynd
leikstjórans X rifjaðist upp fyrir
mér þegar ég kyssti stelpu í fýrsta
sinn." Svo kemur sagan um fyrstu
ástina, næstu ástina og fimmtándu
ástina í lífi blaðamannsins. Og svo
stuttaraleg tilkynning í lokin að
myndin sé drasl. Eða meistara-
verk."
Úr fjárlögunum 2005
Minna í áfengi og
fíkniefni
Hinn sívinsæli fjárlagaliður
Áfengis- og fflcniefnamál undir
dómsmálaráðuneytinu verður
skorinn niður um 73,7 milljónir
króna og verður 20 milljónir.
Þetta er aðallega vegna þess að
peningar eru
fluttir á aðra
fjárlagaliði.
73,5 milljónir
eru settar til
löggæslu-
sto&iana til
að kosta
fíkniefnalög-
reglumenn og
sporhunda.
Geðlæknarán landamæra
Hippókrates hefur snúið sér við í
gröfinni vegna íslenskra eftirmanna
sinna!
Líklega er almenningur jafnhissa
og Svarthöfði þegar kemur að rök-
stuðningi lækna fyrir því að lyfj-
arisar borgi undir þá ferðalög, gist-
ingu, ráðstefnugjöld og með því. Ein
ríkasta stétt landsins segir þetta
nefnilega nauðsynleg „samskipti".
Er það kannski að gefnum kostnaði
við BMW-jeppa, eitt nýtt golf-sett á
ári, ferðirnar til Bora Bora, strút-
seggin í morgunverð, sérsmíðuð
skóinnlegg, áskrift af ávaxtabílnum,
sérinnfluttar tyrkneskar baðolíur og
fastasætið á Hóteli Holti? Ef þannig
er litið á það, auðvitað er alger nauð-
syn að lyijafyrirtækin borgi undir
læknana þegar þeir hafa ekki lengur
Í
m
^ Svarthöfði
efni á því að ferðast á mannsæm-
andi Saga Class til Stokkhólms.
Maður fær ekki allt þetta fyrir tæpar
10 milljónir í árslaun. Geðlæknir,
læknaðu sjálfan þig.
Svarthöfði skilur vel af hverju
Landspítalinn viU engu svara um
það hvort alvarlegt ástand hafi skap-
ast vegna mannfæðar þegar tugir
geðlækna hurfu. Ef ferðalag svo
stórs hluta geðlækna spítalans var
vandamál voru yfirmennirnir að
gera á sig með því að leyfa ferðalög-
in. Ef, hins vegar, það skipti engu
máli að hinir lófaloðnu læknar
höfðu yfirgefið stöður sínar, þá hef-
ur helsti vandi heilbrigðiskerfisins
opinberast. Það var nefnilega engin
þörf á þessum læknum!
Ráðstefnuferðir lækna hafa held-
ur betur skilað ábata. Ekki fyrir sjúk-
lingana, heldur lyfjafyrirtækin.
Lyfjakostnaður hefur stóraukist á
síðustu árum, þar af jókst kostnaður
við geðlyf um 280 prósent á 10 árum.
Og hlutdeild sjúklinga í kostnaðnum
var þriðjungur áður en er nú helm-
ingur. Það má því með sanni segja
að læknarnir hafi ekki lært rassgat af
ferðunum, þeir hafa ekki aflað ódýr-
ari lyfja, heldur þvert á móti merg-
sjúga þeir sjúklinga og dæla fé til vel-
unnara sinna.
Svarthöfði