Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags

Árgangur

Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1959, Blaðsíða 44

Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1959, Blaðsíða 44
þessum sökum meira eða minna. Rannsóknir á þessu tifi leiða betur og betur i Ijós, hvernig háloftin svara áhrifum frá sólinni og þá um leið, hvernig þau eru gerð. Náskyld fyrirbrigði eru riðstraumar, sem með íleiðni skapast í jörðinni. Þeir gera það kleift að mæla með nokkurri nákvæmni eðlismótstöðu i djúplögum jarðar. Þar sem mótstaðan er mjög háð hitastigi, hefur komið fram sú hugmynd, að mæla á þennan hátt hitastigið í jarðskorpunni, en rannsóknir í þessa átt munu enn ná skammt. Fyrir atbeina Gunnars Böðvarssonar verkfræðings hefur sérstökum mælitækjum, sem lúta að þessu, verið komið fyrir í segulstöðinni hér. Að lokum skal minnzt á eitt fyrirhrigði, sem tengt er segulsviðinu og fyrst nýlega hefur vakið verulega eftirtekt, þótt raunar sé langt siðan því var fyrst veitt athygli, en það eru svokallaðir flaututónar (whistlers). Tónar er að vísu ekki réttnefni, þvi hér er um raf- sveiflur að ræða, en tiðni þeirra er slik, 10000—20000 sveiflur á sekúndu, að ef um loftsveiflur væri að ræða, mundi eyrað skynja þær sem tón. Sveiflurnar verða þó heyranlegar séu þær settar beint i samband við hátalara og er það réttlæting á þvi áð tala hér um tóna. Þessir tónar heyrast annað slagið eins og lang- dregið flaut með hækkandi tónhæð. Sú sannfærandi skýring hefur nýlega fengizt á þeim, að þeir stafi frá eldingum á mjög fjarlægum stöðum á jörðinni og hafi rafsveiflan borizt eftir segulkraftlínu milli upphafs og endamarks. Á 6. mynd sést jörðin og noltkrar segul- kraftlínur í sviðinu, sbr. og 3. mynd. Punktalínan sýnir kraftlinu milli suðurodda Ameriku og Anna- polis i Bandaríkjunum; hún nær lengst 1% jarð- geisla út frá yfirborði jarðar. Elding við annan enda linunnar gefur rafsveiflu, sem berst eftir kraftlin- unni til hins endans en hraðinn vex með tiðninni og þvi heyrast hærri tónar fyrst og þeir lægri síðast. (42)
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags
https://timarit.is/publication/866

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.