Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1977, Blaðsíða 165
útum og heilum klukkutímum. Mjög víðtækt samstarf er
um þessar merkjasendingar, og styðjast þær við athug-
anir í stjörnustöðvum, sem hafa ákvörðun tímans að
höfuðverkefni. Allt fram til ársins 1972 var þess gætt,
að tímamerkin vikju ekki meira en 1/10 úr sekúndu
frá miðtíma Greenwich. Til þess að svo mætti verða,
þurfti stundum að gera leiðréttingar, sem námu broti úr
sekúndu, og jafnvel breyta tíðni merkjanna örlítið svo
að sekúndurnar lengdust eða styttust í samræmi við
breytilegan gang jarðsnúningsins. Þetta áttu eðlisfræðing-
ar og tæknimenn mjög erfitt með að sætta sig við, því að
þeir þurftu í störfum sínum að halda sér við alveg fast-
ákveðna og staðlaða sekúndulengd sem tímaeiningu. Ár-
ið 1970 náðist loks samkomulag í þessu máli, sem orðið
var mikið hitamál. Ákveðið var að frá og með 1. janúar
1972 skyldu sekúndurnar í tímamerkjunum hafa fast-
ákveðna lengd. Merkin áttu þó áfram að fylgja miðtíma
Greenwich. Til þess að svo mætti verða skyldi skjóta
inn heilli sekúndu, þegar þess gerðist þörf, eða fella
heila sekúndu niður. Leyfilegt frávik merkjanna frá
miðtíma Greenwich er nú meira en áður var, eða 0,7
sekúndur í stað 0,1.
Alnianakstími.
Einhverjum leikur nú kannski forvitni á að vita, hvern-
ig ákveðið var, hver sekúndulengdin skyldi vera, þegar
hún var loksins fastákveðin. Það var gert með hliðsjón af
tímareikningi, sem stjörnufræðingar höfðu tekið upp við
stjörnufræðilega útreikninga, eftir að ljóst var orðið, að
slíka útreikninga var ekki hægt að grundvalla á þeirri
breytilegu tímaeiningu, sem jarðsnúningurinn er. Stjörnu-
fræðingar nefndu þennan tíma almanakstíma og grund-
vallareining hans, almanakssekúndan, samsvaraði lengd
sekúndunnar eins og hún var um síðustu aldamót miðað
við þáverandi lengd sólarhringsins. Þegar stjörnufræð-
ingar vilja vita, hvað almanakstímanum líður, taka þeir