Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.2004, Síða 50

Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.2004, Síða 50
50 LAUGARDAGUR 7 7. DESEMBER 2004 Helgarblað DV Nýliðinn er alþjóðlegur baráttudagur gegn þeim vágesti í heiminum sem eyðni eða alnæmi er. Og þá kemur i ljós að þessi skæði sjúkdómur sækir aftur á, bæði í fátækari samfélögum og hinum ríku, og er um að kenna illri blöndu vanþekkingar, vanrækslu, fátæktar, fordóma, afneitunar á háskanum og jafn- vel spennufíkn hjá vissum hópum ungs fólks. f f Eyoni er aftur i sokn Talið er að nú séu um 43 miljónir manna smitaðir af alnæmi í heimin- um - vísast að þeir séu mun fleiri því opinberum tölum er af mörgum ástæðum vart að treysta. Hlutskipti þeirra er afar misjafnt eftir því hvort þeir búa í rflcum löndum eða fátæk- um. Það kemur einkum fram í því, að aðeins um 5% þeirra sem sýktir eru njóta þeirra dýru lyfja sem tefja fyrir framgangi sjúkdómsins og lengja líf sjúkhnganna og þeir eru langflestir í auðugri löndum heimsins. Þessum lyfjum fylgir vissulega ýmislegt gott - en um leið verða þau ein forsenda ! þess að fólk í rflcari löndum fer að halda Árni Bergmann skrifar um alnæmi og segir það versta enn eiga eftir að koma I Ijós. Heimsmálapistill að eyðni sé eins og hver annar ólæknandi og langvinnur sjúkdómur sem hægt sé að lifa með - eins og t.d. sykursýki. Þetta er ein sjáifsblekking af mörgum sem að alnæmi snúa. Afneitunin mikla f efnaðri löndum náðist á sínum tíma verulegur árangur í baráttu gegn útbreiðslu þessa skæða kyn- sjúkdóms. í Þýskalandi til dæmis fór tala nýsýktra lengst niður árið 2001 - en nú hefur nýjum sjúkhngum sem á skrá komast fjölgað aftur um næstum því helming. Erfitt reynist að við- halda áhrifúm af því áfalli sem menn urðu fyrir þegar eyðnivandinn skap- aði gífurlegt umtal og ótta fyrir um það bil 20 árum. Sem fyrr er það mik- ih vandi hve margir eru í afneitun - menn kjósa að trúa því að eyðni sé sjúkdómur sem sækir á „hina" en ekki „okkur". Alnæmi er skelfilegt en það er sjúk- dómur homma, sprautufflda, vændis- kvenna, Afnkulanda - eða þá spihtra Vesturlanda - aht eftir því hvar hver og einn er staddur í thverunni. Yngra fólk hefur komið sér upp því thbrigði við af- neitun þessari, að búið sé að ná svo góðum árangri í baráttu við útbreiðslu eyðni, að hún sé orðinn sjúkdómur þeirra sem eldri em. í tísku að ríða berbakt Aht leiðir þetta th þess, að fólk Nokkrir Ijósir punktar • • * • • * . • . • . . • • * . • • • • í jólaönnum KoUportW Kalkofnsvegi 3 Berystaóir Vesturgata 7 j K.uMmsió íu:"' ll^ *litlilíi !>:l; Bergstaðastræti 2 Vesturgötu 7 Tjarnargötu 11 Hverfisgötu 20 Lindargötu 57 OBÍlahúsin eru þægilegí notkun MTfmamiðar úr miðamælum gilda MÓtakmarkaðurtfmi býðst og alltaf á næsta leiti. Ilíáfram beear laet er við stöðumæli. láfram þegar lagt er við stöðumæli. ■■á stöðumælum í miðborginni. Munum ulltaf ad leggja ekki 1 sérmerkt stæði fyrit hreyfthamlada art þess að hafa til þess heimild. í desemberverða bílahúsin opin ktukkustund lengur en verslanir í miðborginni. Gleðilega aðventu. Qlfl Bflastæðasjóður t Bí í ...svo í bore sé leeeiandi sem er nokkuð svo laust í sínum bux- um hafriar ömggu kynlífi, það er að segja smokkinum. Sú hlálega fyrir- höfn sem menn hafa af þ ví að draga á sig smokk truflar lflca vinsælar hug- myndir um lífsstfl. Smokkurinn er hahærislegur - það mun ekki lengur duga th árangurs að láta ráðherra eða poppstjörnur blása f gúmmí á plakötum eins og gert var í áróðurs- herferðum áður fyrr. Salan á verjum minnkar. Það kemst í tísku hjá áhættuhópi eins og hommum að halda partí sem kallast „berbakt". Og gagnkynhneigðir karlar í Vestur-Evr- ópu vhja lflca gera sínar ferðir berbakt th ódýrra vændiskvenna frá Austur- Evrópu sem mikið framboð er á - og eftir því fjölgar samgönguleiðum eyðniveirunnar um samfélagið aht. Bjálfaleg lífsstflshegðun tengist lflca spennufflcn í bland við sjálfsfyrir- litningu. Furðumörgum finnst eitt- hvað æshegt við berbakspartíin - og svo er bæði í rflcu landi eins og Þýska- landi og í landi nýríkra og fátækra eins og Rússlandi. Meira en nóg er th af yngra fólki sem býr við atvinnu- leysi og almennt vonleysi og hugsar sem svo: Th hvers að gæta að sér þeg- ar framtíðin er kolsvört hvort sem er? Er ekki best að njóta lífsins th fulls í kynlífi meðan hægt er - og fá út úr því að auki spennu sem fylgir því að gera uppáferðir að einskonar rússneskri nilettu með eigið líf og annarra. Aðrir heimshlutar Það sem að ofan segir á einkum við um rflc samfélög eins og Þýska- land. En í öðrum heimshlutum sjá menn mjög öra útbreiðslu alnæmis, m.a. í Austur-Evrópu. Þar breiðist pestin einna hraðast út í Úkraínu - og Rússland er einnig komið á hættulegt skrið. Það einkennir þessi lönd bæði, að stjómvöld hafa sem minnst vhjað af háskanum vita. Stjómmálamenn vhja helst ekki viðurkenna að svo smánarleg pest sé orðin að vanda- máh heima hjá þeim. Þetta á lflca við um Kína, en þar hafa ráðamenn vhj- að láta sem alnæmi væri sjúkdómur sem fylgdi sphltum lífsháttum á Vest- urlöndum. Póhtísk afneitun á sér einnig stað í því landi þar sem eyðn- ismitaðir em thtölulega flestir, það er að segja Suður-Afrflcu, en forseti landsins hefur reynt að halda því fram að eyðni væri fátæktarsjúkdóm- ur fremur en kynsjúkdómur. Fátækt og eyðni em reyndar syst- ur með þeim hætti, að eyðni veldur fátækt eða eykur fátækt, ekki síst í Afrflcu, þar sem sjúkdómurinn leggur að velh fyrirvinnur fjölskyldna og skhur börn og gamalmenni eftir bjargarlaus. Og fátækt veldur eyðni með því móti, að konur neyðast til að selja sig th að bjarga bömmn sínum frá hungri - og aht þetta blandast fá- fræði um smideiðir og um læknis- hjálp, ef einhverja er þá að hafa. Aðgerða krafist Hópur fólks mótmælir fyrir utan flokksþing Repúbllkanaflokksins fyrr á þessu ári. Það versta er eftir Afrflca er sá hluti heims sem th þessa hefur orðið herfilegast fyrir barðinu á alnæmisfaraldrinum. Af þeim rösklega fjömtíu mhjónum sem með þennan ófögnuð ganga em 25 mhjónir í Afrflcu. Þar létust í fyrra af völdum sjúkdómsins 2,2 mhjónir manna og er það meira en í saman- lögðum þeim borgarastríðum sem hrjá þá heimsálfu. En sama er hvort spurt er um viðbrögð við alnæmi þar í löndum eða styrjöldunum grimmu - hinn efnaði hluti heims kýs að láta sér fátt um finnast. Þau viðbrögð fordæmir harðlega Stephen Lewis, Kanadamaður sem stjómar viðleitni Sameinuðu þjóð- Eitt fjölmargra fórnarlamba Þessi ungi maður á sér vart viðreisnar von iengur, enda meö alnæmi áháu stigi. Stjórnvöldum er bent á að sllkum tilvikum muni fjölga til mikilla muna á komandi árum. anna th að ná tökum á alnæmi í Afríku. Hann hlífir engum, hvorki afrískum körlum eða stjórnvöldum sem neita að viðurkenna vandann - né heldur Vesturlöndum sem hann segir setja alltof lítið fé í alnæmis- varnir eða þá lyfjaframleiðendum sem hafa verið tregir th að lækka verð á þeim dýru Iyfjum sem létt geta al- næmissjúklingum lífið. Stephen Lewis gengur reyndar svo langt að tala um að í Afrflcu sé ver- ið að fremja „þjóðamorð með hirðu- leysi að vopni". Enda hafi Vesturlönd misst ahan áhuga á þeirri álfu eftir að hún missti það pólitíska vægi sem hún hafði í köldu stríði milli Austurs og Vesturs - auk þess sem áhugaleys- ið um velferð Afríkubúa eigi sér rætur í kynþáttafordómum sem enginn viðrar lengur opinberlega en eru vel virkir fyrir því. Stephen Lewis gagnrýnir einnig stjómvöld í Rússlandi, Kína og á Ind- landi harkalega fýrir miklar van- rækslusyndir þeirra. Og bætir við: þegar faraldur springur út á Indlandi (þar em meira en 5 mhjónir smitaðir nú þegar) og í Kína (þar sem vændis- iðnaður hefur mjög fært út kvíamar að undanfömu) - þá verður aht það sem við hingað th höfum séð th al- næmis smátt í samanburði við þau ósköp.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.