Freyr - 15.06.1948, Blaðsíða 5

FRBYR
185
2. Lokka skal kúna til þess að láta
mjólkina renna.
Þetta er hægt að gera með því að nudda
júgur og spena með klút, sem vættur hefir
verið í 50 stiga heitu vatni. Um leið eru
mjólkaðir svo sem 2 bogar úr hverjum
spena í prófhylkið.
Þegar votum hlýjum klút er nuddað um
júgrið, vakna hjá kúnni svipaðar kenndir
eins og þegar kálfur tekur spenann í munn
sér. Tilfinningataugar í spenum og júgri
flytja áhrifin til heilans en þar verða til
fyrirskipanir til kirtlanna í júgrinu, sem
þegar taka til starfa. Milliliður sá, sem
ræður í þessu efni, er heiladingullinn, en
í honum myndast hormónar, sem stýra
mjólkurmynduninni og rennslinu í kirtlum
júgursins.
Það er mikilvægt, að mjaltamaðurinn
skilji það og muni, að hormón-myndunin
fer því aðeins fram ótrufluð, að farið sé
að öllu með kyrrð og engum hranaskap.
3. Mjaltavélin verður að vera í lagi og
hana ber að nota eins og mœlt er fyrir.
Það er sjálfsögð skylda að halda mjalta-
vélinni vandlega hreinni, til þess hún geti
unnið svo vel sem kostur er á og verið í
fullkomnu lagi.
Sogið í pípunum verður að vera ná-
kvæmlega eins og fyrir er mælt frá verk-
smiðjunni, sem framleiðir vélarnar. Aukið
sog skapar að vísu skilyrði til hraðari
mjalta, en um leið vex hættan á þvi að
spenar og júgur sé ofreynt.
Það er algengt, að mjaltamenn greinir
á um hvaða mjaltavélar eru beztar, og að
sjálfsögðu eru þær mismunandi. Sumar er
auðveldara að hreinsa en aðrar og sumar
tolla betur á kúnum en aðrar. Hinar al-
gengustu mjaltavélar, sem notaðar eru,
bæði austan hafs og vestan, eru góðar vél-
ar, er leysa vel það hlutverk, sem þeim er
ætlað, og það er sá sem vélina notar og
ekki verksmiðjan, er bjó vélina til, sem ber
mesta ábyrgðina á því hvort vélin vinnur
vel eða illa.
4. Hreytið ekki með höndunum eftir
vélmjaltir.
Það skal viðurkennt, að ekki tekur þaö
jafnlangan tíma að mjalta allar kýr, en
þegar vélin hefir verið á kúnni 2 y2—4 y2
mínútu er mjólkurstraumurinn venjulega
orðinn mjög hægur. Spenahylkið seilist þá
gjarnan lengra upp á júgrið.
Þegar svo er komið ber að taka vélina
af kúnni. Hreytur skulu ekki framkvæmd-
ar með höndunum, heldur með vélinni.
Þetta skal gert þannig, að sá sem mjaltar
togar ofurlítið í spenahylkin og nuddar
júgrið jafnframt. Á þennan hátt er auð-
velt að tæma júgrið, en að það er gert
með vélinni og ekki með höndunum, hefir
3 kosti:
a. Það sparar tíma.
b. Minni óhreinindi verða í mjólk-
inni.
c. Þegar hreytt er með höndunum
kemur það ekki ósjaldan fyrir, að
kýrnar verða kenjóttar á einn
eða annan hátt. Sumar selja
ekki þegar hand-hreytt er og
ekki er óalgengt að kýr haldi
vaxandi mjólkurmagni eftir til
handhreytinganna. Því ber að
tæma júgrið með vélinni, en auð-
vitað verður að gera það á rétt-
an hátt og fullkomlega. Það lær-
ist eins og annað.
5. Vélin má ekki vera of lengi á kúnni.
í reyndinni er það því miður alltof al-
gengt, að ekki sé um þetta skeytt og mjalta-